Dagblaðið Vísir - DV - 27.10.2003, Blaðsíða 14

14 MENNING MÁNUDAGUR 27. OKTÓBER 2003
Menning
Leikhús • Bókmenntir ■ Myndlist ■ Tónlist ■ Dans
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir
Netfang: silja@dv.is
Sfmi: 550 5807
List Lennons
MYNDLIST: ÍThe Dome í Edin-
borg stendur nú yfir sýningin
Imagine á myndverkum Bítils-
ins Johns Lennons sem mörg
hafa aldrei verið sýnd opinber-
lega áður. Hægt er að kaupa
eftirprentanir af stöku verkum.
Lennon var og er þekktastur
fyrir tónlist sína en hann
stundaði listnám og var
síteiknandi og málandi.
Taugaáfall!
TÓNLIST: í hádeginu á morg-
un, kl. 12.15, verða tónleikar í
(slensku óperunni þar sem
Davíð Ólafsson bassi og Ólafur
Kjartan Sigurðarson baritón
flytja atriði úr þremur óperum
Verdis, Simon Boccanegra,
Rigoletto og Don Carlo. Per-
sónurnar sem þeir túlka eiga
það allar sammerkt að vera á
barmi taugaáfalls!
Haldið til haga
LEIÐRÉI llNG: Ranglega var hermt
í viðtali við Hilmi Snæ Guðnason
leikara í helgarblaði DV á laugar-
daginn að sýning á Ríkharði þriðja
hefði vakið umtal fyrir rúmum
tuttugu árum. Það var uppsetning
Hovhanness I. Pilikian á Lé kon-
ungi eftir Shakespeare í Þjóðleik-
húsinu fyrir rúmum aldarfjórðungi
sem miklar umræður vakti meðal
leikra og lærðra.
LÆTl í HAFNARHÚSINU: „A örfáum dögum hefur Guidi tekist að virkja sköpunarmátt fjölda fólks og útkoman er
lifandi og þróttmikil sýning." DV-mynd Pjetur
Á heimasíðu tilraunaleikhússins Lab Loka,
sem Rúnar Guðbrandsson og Steinunn
Knútsdóttir eru í forsvari fyrir, segir að Lab
Loki sé allt í senn: tilraunastöð, rannsóknar-
stofa, þjálfunarbúðir og höfundarsmiðja. Þar
er jafnframt lögð rík áhersla á alþjóðlegt sam-
starf eins og sjá hefur mátt á uppfærslum
hópsins.
Sumarið 2002 tóku leikarar frá fjórum
löndum þátt í Ragnarökum þar sem stuðst
var við leiktúlkunaraðferð sem er kennd við
Tadashi Suzuki og byggir á aldagamalli jap-
anskri leikhúshefð. Fyrr í haust var bryddað
upp á sýningu sem nefndist Aurora Borealis
en í þeirri uppfærslu voru samleikararnir í
Danmörku og veraldarvefurinn notaður við
að brúa Atlantshafið. Síðasdiðið föstudags-
kvöld var svo röðin komin að afar fjölmennri
sýningu í Hafnarhúsinu sem var afrakstur tíu
daga vinnu undir stjórn ítalskrar listakonu,
Firenza Guidi.
Guidi starfar í Wales og er sýningin hér lið-
ur í verkefnaröð þar sem velt er vöngum yfir
frelsi kvenna og karla. Yrkisefnið ku sótt í
nornaveiðar í gegnum tíðina og útgangs-
punkturinn í íslensku sýningunni er
ástandsárin svokölluðu, enda kunnara en frá
þurfi að segja hvers konar meðferð konur
sem lentu í ástandinu þurftu að sæta.
Vera - Við munum berjast með ástina að
vopni er yfirskrift sýningarinnar og þar er
stefnt saman leikurum, dönsurum, söngvur-
um og hljóðfæraleikurum sem flestir eiga
sammerkt að vera öðrum hvorum megin við
tvítugsaldurinn. Innan um eru reyndari og
þroskaðri listamenn, innlendir og erlendir,
en eðli sýningarinnar samkvæmt hverfa þeir
að mestu í fjöldann.
Vinnuaðferð Guidi hefur verið líkt við
„montage" því í leikverkum hennar blandast
gjarnan saman ólík listform, s.s. kvikmyndir,
popptónlist og ljóðaflutningur. Hér lætur
hún duga að nota hefðbundin meðul leik-
hússins, leik, dans og tónlist.
Það má til sanns vegar færa að sýningin f
Hafnarhúsinu minni á helgileiki miðalda því
áhorfendur eru leiddir frá einum stað í annan
eins og þá tíðkaðist og látnir upplifa röð at-
burða eða atvika sem tengjast ekki innbyrðis
nema að takmörkuðu leyti. Samskipti ís-
lenskra kvenna og breskra og bandarískra
hermanna eru í forgrunni sem og viðbrögð
heimamanna, en eins og gefur að skilja tekst
ekki að kafa undir yflrborð afþekktra staðal-
ímynda í uppákomu sem þessari. Þótt rýmið
í Hafnarhúsinu sé skemmtilegt spillti það fyr-
ir í upphafl sýningarinnar sem fýrir vikið fór
fyrir ofan garð og neðan hjá mörgum. Ungu
konuna sem kom gangandi yfir Sæbrautina
sá ég aldrei né þá sem tóku þátt í næstu
tveimur atriðum. Það var fyrst þegar út í port
var komið að mér tókst að fylgjast almenni-
lega með og voru atriðin sem leikin voru á
svölunum undantekningalítið vel lukkuð
sjónrænt séð og dyggilega studd litríkri lýs-
ingu Egils Ingibergssonar. Lokaatriðin voru
síðan leikin í portinu sjálfu, í þeim tóku allir
þátt og einkenndust þau af miklum krafti og
leikgleði.
Stríðsárastemningin er sköpuð með bún-
ingum og tónlist og þótt litlu sé bætt við
þekkingu okkar á ástandsárunum er sýningin
afrek út af fyrir sig. Á örfáum dögum hefur
Guidi tekist að virkja sköpunarmátt fjölda
fólks og útkoman er lifandi og þróttmikil sýn-
ing. Eðlilega byggist sýning eins og þessi að
stórum hluta á spuna og því hefði verið gam-
an að fara aftur á laugardagskvöld og bera
sýningarnar saman en aðrar skyldur komu
því miður í veg fyrir slíkt.
Lab Loki og ELAN Wales sýna í Listasafni íslands, Hafn-
arhúsinu, í samvinnu við 1. árs nema í leiklistardeild
Listaháskóla (slands, Leikfélag Menntaskólans við
Hamrahllð, Vox Feminae, Danskompaní Ólafar og
fjölda einstaklinga: Vera - Við munum berjast með ást-
ina að vopni. Ljósahönnun og tæknistjóm: Egill Ingi-
bergsson. Hugmynd og leikstjórn: Firenza Guidi.
Sverrir Jakobsson.
Svo vítt
sem kristni er
í hádeginu á morgun kl. 12.05 heldur
Sverrir Jakobsson sagnfræðingur erindi í
fyrirlestraröð Sagnfræðingafélags íslands,
„Hvað er (um)heimur?“ Erindið nefnist
„Svo vítt sem kristni er - íslendingar og
hinn kaþólski heimur, 1100-1400“ og
verður í Norræna húsinu. Aðgangur er
ókeypis og allir eru velkomnir.
„Upplifún manna og sýn á umhverfi sitt
er jafnan staðbundin og afmörkuð af per-
sónulegri reynslu þeirra," segir Sverrir, „en
auðvitað vita menn af því að eitthvað sé til
handan sjónsviðs og eigin reynslu. Til þess
að ná utan um það er sköpuð óhlutbundin
hugmynd um „heim", sem mætti nefna
heimsmynd. í slíku ferli er jafnan fólgin
einföldun og einhvers konar kerflsbind-
ing, tilraun til að höndla veruleika hins
óþekkta. í þessum fyrirlestri verður fjallað
um heimsmynd íslendinga 1100-1400 og
færð rök fyrir því að hana megi skilgreini
sem „kaþólska"."
Einnig ætlar Sverrir að líta á nokkra ein-
staklinga sem tóku þátt í að smíða heims-
mynd íslendinga eins og við þekkjum
hana á grundvelli miðaldatexta.
Sverrir Jakobsson er MA í miðaldafræði
frá háskólanum í Leeds og stundakennari
við Háskóla íslands. Hann vinnur nú að
ritun doktorsritgerðar við Háskóla íslands.
Einlæg frumraun
o
BÓKMENNTAGAGNRÝNI
Katrín Jakobsdóttir
Madonna: Ensku rósirnar
Silja Aðalsteinsdóttir þýddi
Mál og menning 2003
Ensku rósirnar eftir Madonnu hafa vakið
verulega athygli hér á landi sem annars
staðar, enda hefur það þótt tíðindum sæta
að þessi fræga söngkona hafi nú snúið sér
að ritun barnabóka. Og eitt er víst:
Madonna hefur alltaf kunnað að markaðs-
setja sig og það á jafnt við um tónlist og
bamabækur.
Madonna er nú öllu betri söngkona en
barnabókahöfundur, en Ensku rósirnar em
alveg prýðileg frumraun þó að þær rísi ekki
jafnhátt og írafárið í kringum þær gefur til
kynna. Hér segir frá ensku rósunum: fjór-
um vinkonum sem heita Nicole, Charlotte,
Grace og Amy. Þær leika sér alltaf saman og
gera allt saman. Þær em líka allar sammála
um að vera á móti henni Binnu, en það er
vegna þess að ensku rósirnar em grænar af
öfund yfir því hvað Binna er einstaklega fal-
leg og góð. En hún er alltaf ein og þess
vegna er hún sorgmædd.
Ensku rósimar fá hins vegar óvænta
heimsókn frá góðri álfkonu í draumi og þá
rennur upp fyrir þeim að þær hafa aldrei
skilið Binnu eða getað sett sig í hennar
spor. Hér er því sígilt umfjöllunarefni á
ferð, einelti í hópi ungra stúlkna og tilraun
til að þroska lesendur með því að sýna
hvernig hægt er að leysa úr slíkum vanda.
Ensku rósirnar em ansi falleg og einlæg
saga. Frásögnin er einföld og textinn lipur
og læsilegur. Myndimar em mjög
skemmtilegar, litríkar og færðar í stílinn;
stelpurnar birtast f ýmsum fatasamsetning-
um þannig að það jafnast á við hálfgerðan
dúkkulísuleik að skoða bókina. Heildarútlit
bókarinnar er skemmtilega „útlenskt" og
þó að það sé nokkuð hlaðið er gaman að
dunda sér lengi við að skoða myndir og
Tíí*' Jbs (Sr«c«
ENSKU RÓSIRNAR: Teikning Jeffrey Fulvimari af vin-
konunum fjórum.
smáatriði.
Síðast en ekki síst er boðskapurinn sí-
gildur og snýst um að setja sig í spor ann-
arra, öðlast skilning og þroska og muna að
öfund getur hindrað mann í að þroskast og
þróast áfram. Því er hægt að lesa margt
verra en Ensku rósirnar eftir Madonnu -
hún er kannski ekki jafngóður höfundur og
söngkona en hún er ábyggilega betri höf-
undur en kvikmyndaleikkona!
Stórbók
Þrjú bindi íslands í aldanna rás í einu
ísland í aldanna rás 1900-2000 - Saga
lands og þjóðar ár frá ári - kom út í þremur
stómm bindum á ámnum 2000-2002 sem
hafa nú verið sameinuð í eina glæsilega bók.
Hún. er 1306 litprentaðar blaðsíður með yflr
5000 myndum og ítarlegum mynda-, nafna-
og atriðisorðaskrám og fleiri upplýsingasíð-
um aftast. Bókin er þó ekki nema 3400
grömm og er því vel meðfærileg þrátt fyrir
stærðina.
Aðalhöfundur verksins er Illugi Jökulsson
en margir höfundar aðrir komu að verkinu.
Fátt hefur farið fram hjá textahöfundum af
forvitnilegu efni og myndefnið er makalaust
fjölbreytt og hnýsilegt þannig að bókin er í
heild sinni frábær heimild um sögu lands og
þjóðar. Auðveldara er líka að fá yfirsýn yfir
öldina þegar hún er öll komin í eitt bindi.
Aðalritstjóri íslands í aldanna rás var Sig-
ríður Harðardóttir. Hún hélt um alla þræði
og sá um að samræma og stjórna flókinni
vinnslu verksins. Um hönnun bókarinnar,
útlit og umbrot sá Jón Ásgeir. Kostnaður við
þessa útgáfu nemur á annað hundrað millj-
ónum króna. Engir styrkir hafa fengist en
góðar móttökur Islendinga hafa gert JPV út-
gáfu kleift að koma þessu viðamikla verki út.