Dagblaðið - 27.04.1976, Blaðsíða 10

10
DACBLAtm). 1>H1Ð.IUDA(;UR 27. APKlL 1976
MMBIAÐW
fijálst, úháð dagblað
l'ltiH'amli: UíijíDKioio m.
Framkvæimlast.ióri: Svoinn H. Kyjólfsson. Hitstjóri: Jónas Kristjánsson.
Kióttastjói i: lón Hir«ir Pótursson. Ritstjórnarfulltrúi: Ha^kur Hel«ason. Aðstortarfrótta
stjori Atli Stoinarsson. Iþróttir: Hallur Slmonarson. Hönnun: Jóhannes Reykdal. Handrit
Asjii innir Pálsson.
Blartamonn: Anna Bjarnason. Asjjeir Tómasson. Bolli Hértinsson, Bragi Sigurösson, Erna V
Ingolfsdottir. (íissur Sigurrtsson. Hallur Hallsson. Helgi Pótursson. Katrín Pálsdóttir.'ÓIafur
Jónsson. Omar Valdimarsson. Ljósmyndir: Bjarnleitur tíjarnleifsson. Björgvin Pálsson.
Hagnar Th. Sigurrtsson.
(Ijaldkeri: Práinn horleifsson. Dreifingarstjóri: MárE.M. Halldórsson.
Askriftargjald 1000 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 50 kr. eintakið.
Hitst jórn Sirtumúla 12. sími 83,322. aunl.vsingar. áskriftir og afgreiösla Þverholti 2. sími 27022.
Setning og umhrot: Dagblartirthf. og .Steindórsprent hf.. Ármúla 5.
Mymla-og plötugerrt: Hilmir hl'.. Slrtumúla 12.Pre,-.tun: Arvakur hf.. Skeifunni 19.
Þjófaverndarráð
Skálavörður Ferðafélags
íslands og Náttúruverndarráðs í
Landmannalaugum kom í október
upp urn stórfelldan veiðiþjófnað í
Kirkjufellsvatni og Kílingavötn-
unt og fékk lögreglu á staðinn til
að standa mennina að verki. Voru
þeir ma. á bíl frá Orkustofnun og
neta úti. Játuðu mennirnir að hafa stundað
þessa iðju í nokkur ár.
Síðan hefur verið tekið með sérstökum silki-
hönzkum á veiðiþjófunum. Orkustofnun hefur
ekki séð þörf neinna aögerða, þótt starfsmenn
hennar hafi notað tæki hennar til aðstoðar við
þjófnað. Og skálavöróurinn hefur ekki enn
verið kallaður til að gefa skýrslu, þótt komið sé
fram á sumar. Málið sefur værum blundi í
skúffum ríkissaksóknara.
En það eru fleiri aöilar en Orkustofnun og
ríkissaksóknari, sem líta mildum augum á
þennan stórfellda veiðiþjófnað. Það er sam-
starfsnefnd Feróafélags íslands og Náttúru-
verndaráðs, sem sér um ráðningar skálavarða.
Hún hefur nú hafnað því að endurráða skála-
vörðinn, sem kom upp um þjófana. Ber hún
fyrir sig smávægileg formsatriöi, en hefur látið
skálavörðinn vita, aö hann hafi farið út fyrir
verksvió sitt í veiðiþjófnaðarmálinu.
Ferðafélag íslands getur svo sem hagaö sér
eins og því þóknast, svo framarlega sem félags-
mennirnir sætta sig við stuðning við veiðiþjófa.
Slíkt kemur utanfélagsmönnum lítið við, en
gefur þó til kynna, að ekki sé allt með felldu í
félagsskapnum.
Öllu alvarlegra er, að Árni Reynisson skuli
mega breyta Náttúruverndarráói í eins konar
þjófaverndarráö. Ráðiö er kostað af ríkinu til
að vernda náttúru landsins en ekki til að
ofsækja menn, sem eru aó reyna að friða það
fyrir þjófum.
Fjárveitingar til ráðsins hafa aukizt mjög
verulega frá ári til árs. Þaö er greinilega orðið
tímabært að staldra svolítió við og kanna fyrir
gerð næstu fjárlaga ríkisins, hvort réttilega sé
á þessu fé haldið og hvort stjórnendur ráðsins
hafi nægan siðferóisstyrk til að gegna störfum
sínum.
Það er borgaraleg skylda hvers manns að
koma vitneskju sinni um þjófnað á framfæri
við lögregluna. Og þaó er borgaraleg skylda
hvers vinnuveitenda að meta vel slíkt framtak
starfsmanns. Ferðafélag íslands og Náttúru-
verndarráó eru ekki undanþegin slíkum sið-
ferðisskyldum.
í þessu máli hefur skálkurinn verió
heiðraður eins og svo oft áóur i þessu landi
kunningsskapar og stjórnmálaflokka, sem haga
sér eins og glæpaflokkar. Þetta alvarlega
ástand veldur því, að dómsvaldið er í molum í
landinu. Mestu skálkarnir ganga lausir vegna
flokkstengsla, kunningjatengsla og viðskipta-
tengsla.
Veiðiþjófnaðurinn við Landmannalaugar og
meðferð málsins síðan er aðeins lítill angi af
útbreiddri siðspillingu, sem hef'ur jafnvel gert
Náttúruverndan-áð að þjófaverndarráði.
höfðu fjölda
Bandarikin:
„STÓRHERT EFTIRLIT
MEÐ SK0TV0PNUM í
BANDARÍKJUNUM MUN
AÐEINS AFV0PNA LÖG-
HLÝÐNA B0RGARA"
— segja andstœðingar nýs frumvarps þessa efnis
Svo viróist sem Bandarikja-
þing sé þess nú albúið að sam-
þykkja lög um hert eftirlit með
skotvopnum í landinu í fyrsta
sinn á undanförnum átta árum.
Fyrsta skrefið var tekið af
hinni valdamiklu lögfræði-
nefnd fulltrúaþingsins, sem
samþykkti bann við hinu
svonefnda laugardagsgamni,
ódýrum skammbyssum, sem
mikið hafa verið notaðar við
glæpi á götum úti.
Lög þessi ná ekki yfir byssur,
sem nú eru í eigu landsmanna,
en loka glufu i lögunum frá
1968, sem banna innflutning á
tilbúnum byssum af þessari
gerð en heimiluðu innflutning
á ósamsettum byssum og vara-
hlutum.
Samkvæmt lagafrumvarpinu,
sem nú liggur fyrir þinginu,
verða byssurnar nú dæmar
eftir stærð, hlaupvídd og
öryggisatriðum. Yfirleitt gerir
lagafrumvarpið ráð fyrir því
að banna allar byssur sem eru
með styttra hlaup en 10
sentimetra.
Gert er ráð fyrir 10 ára
hámarksdómi fyrir fyrsta brot,
og allt að 25 ára fangelsi fyrir
annað brot.
Þá er einnig gert ráð fyrir 14
daga biðtíma áður en hægt er
að afhenda byssurnar, til þess
að hægt sé að ganga úr skugga
um það við viðkomandi yfir-
völd, hvort kaupandinn sé á
sakarskrá.
Löggjöfin er mismunandi frá
ríki til ríkis, í sumum er ekkert
eftirlit, en mjög strangt i
öðrum.
í flestum tilfellum geta bæði
ríkis- og landslög verið í gildi í
sama fylkinu, en þá verða
fylkislögin að vera eins ströng
og landslög.
Til dæmis má nefna, að sam-
kvæmt fylkislögum á að skrá öll
skotvopn í New York fylki,
enda þótt landslög geri ráð
fyrir, að aðeins hluti þeirra sé
skráður.
Hin nýju lög njóta stuðnings
Ford forseta, sem er fyrsti
háttsetti ráðamaðurinn í
Bandaríkjunum i seinni tíð,
sem fylgjandi er hertu eftirliti
með skotvopnum.
Forsetinn, sem að sjálfsögðu
hefur kosningarnar í huga og
það rót á hugi manna sem
umræður um þessi mál hafa
valdið, hefur enn ekki lýst
stuðningi sínum opinberlega.
Einn repúblikana í fulltrúa-
deildinni, Robert MeGlory frá
Illinois, hefur sagt lögfræði-
nefndinni að forsetinn styðji
lagafrumvarpið.
Þar til nefndin tók þessa af-
stöðu, sem er andstæða fyrri
..svæfingartilrauna" i malinu,
hefur þingið þrásinnis skotið
sér undan því að taka afstöðu í
þessu stjörnmálalega og við-
kvæma máli.
Þingið hefur aðeins nokkrum
sinnum tæpt á hertu eftirliti
með skotvopnum, en þa ekki
fyrr en eftir stóratburði eins og
morð á stjórnmálaleiðtogum.
Lögin frá 1968 voru
samþykkt eftir morðið á þing-
manninum Robert Kennedy og
leiðtoga blökkumanna, Martin
Luther King.
Skelfing almennings eftir
morðin á Kennedy-bræðrunum
og á King urðu til þess. að
þingið yfirvann mólstöðu við
slíkt eftirlit. en hel/.tu
andslieðingarnir eru stuðnings-
menn hins volduga og sterk-
efnaða landssambands eigenda
veiðivopna, sem í eru milljónir
félaga.
Meira en 100 lagafrumvörp
um hert eftirlit með skot-
vopnum hafa verið lögð fram
síðan þá af þingmönnum, sem
álitu lögin frá 1968 ekki ganga
nógu langt i að hindra fólk f að
kaupa þau skotvopn sem á
markaðinum eru. En stuðnings-
mönnum veiðifélagsins, hefur
tekizt að skjóta þau öll niður.
En nú í ár hefur þingið
verið mjög áfram um að sam-
þykkja einhvers konar lög um
aukið eftirlit með vopnasölu og
skotvopnum yfirleitt.
Segja kunnugir að með tilliti
til þessarar þróunar sé mikill
möguleiki á að þingið muni
samþykkja lög sem banna muni
sölu og framleiðslu á ódýrum
handskotvopnum.
Það sem helzt veldur
þessari þróun er eftirfarandi:
— Stöðug aukning á glæpum,
ekki aðeins í stórborgum,
heldur einnig i dreifbýli,
úthverfum og litlum þorpum
víðs vegar um landið. Segja
opinberar tölur, að á árunum
1964 til 1974 hafi 104.863
manns verið myrtir, og þar af
hafi 77% verið drepnir með
ódýrum handvopnum.
— Almennar skoðanakannanir
sýna, að æ fleiri Bandaríkja-
menn eru nú fylgjandi hertu
eftirliti með skotvopnum.
Formaður lögfræðinefndar
þingsins, demókratinn Peter
Rodino, lýsti skoðun nefndar-
manna og almennings, er hann
sagði nýlega: „Ameríska þjóðin
hefur krafizt aukins eftirlits
með skotvopnum og það er tími
til kominn, að þingið geri eitt-
hvað.”
McClory lýsti yfir stuðningi
við þetta sjónarmið, enda þótt
hann sé frá íhaldssömu fylki og
þar með úr röðum þeirra þing-
manna, sem erfiðast eiga með
að snúa sér í þessu máli.
,,Lögin koma að fullu til móts
við þá skoðun þjóðarinnar
að „laugardagsgamanið” hverfi
af götunum,” sagði hann.
Annar þáttur í fylgis-
aukningu þeirra er berjast vilja
gegn skotvopnum er sá, að
þingmenn verða sífellt yngri og
frjálslyndari og vilja að
eitthvað verði að gert, hvaða
stjórnmálalegar afleiðingar
sem það kann að hafa í för með
sér.
Þá er aðeins eftir að sjá
hversu stuðningur þeirra
verður mikill, en umræður um
lagafrumvarp nefndarinnar
hef jast síðar i þessum mánuði.
Þrátt fyrir ntjög eindreginn
stuðning manna við frumvarpið
eins og það er nú vilja menn
engu spá um örlög þess, er það
kemur til atkvæðagreiðslu.
Eins var búizt við því, að lög-
fræðinefnd öldungadeildar
þingsins rnundi leggja frarn
svipað lagafrumvarp. þegar
deildin kom saman að nýju
eftir páskafrí i gær.
Leiðtogar í deildinni eru þó
sagðir vera þvi andvigir. að
öldungadeildin taki málið til
umræðu fyrr en fulltrúa -
deildin hefur fjallað um það.
Þá hafa kunnugir bent á. að
ekki sé rétt að gera litið úr
áhrifum landssamtaka eigenda
veiðivopna, sem hafa sem
megin röksemdafa’rslu að
lögin stríði gegn rétti veiði-
manna, safnara og þeirra, sem
þurfa eða finnst þeir þurfa
vopn lífi sínu til verndar.
Þeir segja ennfremur að
hindranir þær, sem leggja á á
skotvopn, verði aldrei að
veruleika og að lögin muni að-
eins afvopna löghlýðna borgara
á meðan glæpamenn geti eftir
sem áður orðið sér úti um skot-
vopn á ólöglegan hátt.
Það voru morðin á Kennedy-
bræðrunum og á Martin Luther
King sem hleyptu af stað um-
ræðunni um að herða bæri
eftirlit með skotvopnum i
Bandaríkjunum. Hins vegar
hefur lítið verið gert i þá áttina
frá árinu 1968 þar til nú. er
mjög strangt lagafrumvarp
þessa efnis hefur verið samið
og mun verða tekið til umræðu
innan skamnis.