Dagblaðið - 21.03.1977, Page 13

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 21. MARZ 1977.
r
Islenzk afdala-
og útkjálkapólitík
Það er nánast fínt hér á landi
að styðja fjáraustur til örreytis-
kota og útkjálkabyggða og
þykir sá stjórnmálamaður
mestur sem dyggast styrkir
byggð á jaðarsvæðum.
Venjulegast er blásið á allt
sem heitir hagkvæmnismat
þegar „byggðasjónarmið" eru
annars vegar.
Hér skal nú sýnt eitt dæmi
um þá fáránlegu byggðapólitík
sem rekin hefur verið hér á
landi á undanförnum árum og
þegar hefur leitt til þess ásamt
öðru að kaupmáttur almennra
launatekna hér á landi er nú
helmingi minni en í nágranna-
löndunum.
I desember siðastliðið ár
skilaði áliti nefnd sem skipuð
var af menntamálaráðherra til
að gera áætlun um dreifingu
sjónvarps. Samkvæmt
skipunarbréfi nefndarinnar
var hlutverk hennar einkum
tvfþætt.
1. Að gera tímasetta áætlun um
dreifingu sjónvarps til
þeirra landsmanna sem nú
njóta engra eða allsendis
ófullnægjandi sjónvarps-.
skilyrða.
2. Að gera tillögur um fjáröfl-
un til þessara framkvæmda.
Þegar f skipunarbréfi
nefndarinnar kemur fram
„byggðastefna", það er ekki
hlutverk nefndarinnar að
leggja neitt skynsamlegt mat á
það hvort framkvæmdirnar
séu verjanlegar frá þjóðhags-
legu sjónarmiði.
Hér er rennt blint f sjóinn
með framkvæmdir eins og
venjulega og ekkert mat lagt á
það hver arðsemi framkvæmd-
anna sé.
Ég, sem er rafmagnsverk-
fræðingur, lærði þá reglu
þegar ég var í háskóla að sú
viðmiðun sem notuð væri í
nágrannalöndunum þegar
meta ætti hvort verjanlegt
væri frá þjóðhagslegu sjónar-
miði að leggja í framkvæmdir
við endurvarpsstöðvar f/sjón-
varp í útkjálkabyggðum væri
að sjónvarpið legði ekki í bygg-
ingu endurvarpsstöðvar fyrir
ákveðið svæði nema notendur
væru það margir á svæðinu að
samanlagður kostnaður notend-
anna við móttökutæki og mót-
tökuloftnet væri jafnhár eða
meiri en kostnaðúr við bygg-
ingu endurvarpsstöðvarinnar
fyrir svæðið.
Fram kemur í áliti
nefndarinnar að „nú muni um
1,5 af hundraði landsmanna
ekki njóta sjónvarps....*'
„Big shit“! I nágrannalönd-
unum Noregi og Svíþjóð er
þetta hlutfall talið vera 2—3 af
hundraði!
Samkvæmt áætluninni mun
það kosta hvorki meira né
minna en 450 milljónir að koma
sjónvarpsmerkinu til þessara
4—500 heimila sem enn njóta
ekki sjónvarps eða um 1 milljón
kr. á hvert heimili.
Samkvæmt sömu áætlun
mun það hins vegar kosta 430
milljónir að byggja upp
örbylgjukerfið, endurnýja
gamlar endurvarpsstöðvar og
byggja nýjar eftir þvf sem þörf
er til þess að 98,5%
þjóðarinnar geti fengið notið
viðunandi sjónvarpsskilyrða.
Þessar framkvæmdir eru
lagðar að jöfnu!
Menn hafa látið sig dreyma
um sjónvarp fyrir fiskimiðin.
Samkvæmt grófri áætlun, sem
nefndin lét gera, munu þær
framkvæmdir kosta um 1430
milljónir, ef að gagni eiga að
13
koma, eða drjúgum meira en
allar framkvæmdir aðrar til
samans við dreifikerfi sjón-
varpsins.
Frá tæknilegu sjónarmiði
eru framkvæmdir við dreifi-
kerfi fyrir fiskimiðir. mjög
vafasamar og auk þess er arð-
semi þeirra framkvæmda afar
lág.
Það er rétt að nefna það i
leiðinni, svo að það fari ekki
milli mála, að 1,5 milljarðs fjár-
festing fyrir dreifikerfi fyrir
fiskimiðin hefur f för með sér
30.000 kr. aukaskatt á hvert
heimili í landinu.
Fram til þessa hefur ekki
verið minnst á reksturskostnað
dreifikerfisins né viðhalds-
kostnað og afskrift.
Samkvæmt bókum Rfkisút-
varpsins eru gjaldfærðar af-
skriftir á árunum 1969-1976
samtals 925.968.215 kr. en sam-
kvæmt fjárlögum eru þær
aðeins 348.254.000 kr. Mis-
munur er um 577 milljónir kr.
Hvarvetna má sjá hrörnunar-
einkenni hjá Ríkisútvarpinu
sem talist geta bein afleiðing af
þessari misþyrmingu.
Tækjabúnaður bæði sjón-
varps og útvarps svo og dreifi-
kerfin eru brotajárns og rusla-
haugur sem getur hrunið eins
og spilaborg hvenær sem er.
I áætluninni sem minnst er á
hér að framan er ekki tekinn
með í reikningsdæmið rekstrar-
kostnaður dreifikerfisins né
heldur eðlilegar afskriftir.
Aðeins er bent á að gera þurfi
ráð fyrir eðlilegum afskriftum í
afnotagjöldum sjónvarps og
Kjallarinn
Reynir Hugason
útvarps en ekki tiltekið hverjar
þær þurfi að vera, og ekki er
heldur minnst á að þeim mun
viðameira og dýrara sem dreifi-
kerfið er í stofnkostnaði, þeim
mun meiri verður reksturs-
kostnaður og afskriftir og þeim
mun hærri verða þá skattar
og/eða afnotagjöld.
Ef við höldum áfram að vera
svona rausnarleg og stórhuga
gagnvart útkjálkabyggðinni og
gefum langt nef öllu sem heitir
kröfur um þjóðhagslega
arðsemi er hætt við að við
siglum ekki mörg ár til undir
eigin flaggi.
Reynir Hugason
verkfræðingur.
Sannleikurinn
um sjóslysin
Ég geri ráð fyrir þvf að
flestir muni hinn mikla slysa-
faraldur nú fyrir örfáum árum.
Þá var sett á laggirnar nefnd og
var hún skírð Sjóslysanefnd.
Töluvert hefur nefnd þessi
starfað en ekki virðist manni
árangurinn mikill.
Nefndin hefur gagnrýnt sjó-
menn mikið í skýrslum sinum
og má vera að þörf hafi verið á
þeirri gagnrýni. En það er
auðvelt að vera vitur eftir á.
Nefndin hefur hins vegar ekki
þorað að segja allan sannleik-
ann.
Sannleikurinn er nefnilega
sá að mikinn hluta má rekja til
EFTIRLITSLEYSIS Siglinga-
málastofnunar rfkisins á bátum
og skipum. Það er ekki þar með
sagt að það sé starfsmönnum
þeirrar stofnunar að kenna.
Siglingamálastofnun ríkisins
hefur nefnilega legið f fjár-
svelti árum saman og það er
skýring númer eitt. Önógur
starfsmannafjöldi ásamt lélegu
húsnæði ber vott um það.
Fjárveitinganefnd Alþingis
gæti borið meiri virðingu fyrir
Kjallarinn
Kristinn Pétursson
sjómönnum og fjölskyldum
þeirra. Mér er sama þótt þurfi
að spara, en ekki á þessu sviði.
Ég fór jólatúr á einum af
stóru skuttogurunum fyrir
rúmum tveimur árum. Notaði
ég þá tækifærið og kynnti mér
ýmislegt f nýja togaranum
(tveggja ára þá).
Af eldvarnarútbúnaði var
það að segja að aldrei hafði
verið haldin brunaæfing um
borð. Meirihluti slökkvitækj-
anna var innsiglaður. Samt var
mér sagt að nýbúið væri að yfir-
fara þetta af eftirlitsmanni. Þá
voru það brunahanarnir.
Engan þeirra var hægt að opna
nema með ryðolíu, þolinmæði
og góðri töng. Þannig leizt mér
á gúmmfbjörgunarbátinn að
hann yrði víst ekki losaður
nema með járnsög.
Það var nú frábært um dag-
inn með rannsókn Sjóslysa-
nefndar á gúmmíbátum. Betra
seint en aldrei. Skipafloti
landsmanna búinn „björgunar-
bátum" sem eru manndráps-
fleytur!
Samfara eftirlitsleysinu er
fáránlegt fyrirkomulag ' á
undanþágum til skip- og vél-
stjórnar. Sfðast þegar ég vissi
voru milli 60 og 70% af starf-
andi vélstjórum á sjó á undan-
þágum. Ekki veit ég um undan-
þágufjölda skipstjóra og stýri-
manna en töiuverður er hann.
Hver kannast ekki við auglýs-
ingar í fjölmiðlum á þessa leið:
„Skipstjóri óskast eða maður
vanur tog-, neta- og Ifnuveið-
um“ „Vélstjóri óskast eða
maður vanur vélum“. Það er
ekki þar með sagt að mennirnir
séu ekki hæfir f störfin. Margir
undanþágumennirnir geta
verið hæfari en hinir. En þeir
verða þá að fá réttindi.
Hvað myndi verða sagt ef
auglýst væri: „Kvenlæknir
óskast eða maður vanur kven-
fólki". Lögfræðingur óskast eða
vanur braskari". Það spryngi
vfst blaðran hjá sumum.
Það hefur komið fram að
hægt var að fá fanga leystan af
Litla Hrauni vegna þess að
ákveðinn útgerðarmann vant-
aði skipstjóra.
Sú forsenda var tekin góð og
gild. Það er skrftið réttarfarið f
þessu landi.
Eg skora á Sjóslysanefnd að
segja sannleikann og gagnrýna
fjárveitinganefnd fyrir að
sníða eftirliti skipa þröngan
stakk í meira lagi.
Já, fækka sjóslysum með al-
mennilegu eftirliti á bátum og
skipum.
Kristinn Pétursson
sjómaður,
Bakkafirði.
Önnumst hvers konar matvælareykingar
fyrir
verslanir, mötuneyti og einstaklinga.
REYKIÐJAN HF.
SMIÐJUVEGI 36 *S* 7 63 40
STÓRKOSTLEG VERÐLÆKKUN
ó öllum velúrfatnaði.
M.a. sloppar og samfestingar.
Verð óður kr. 15.300.- nú aðeins kr. 10.000.-
Allar rúllukragapeysur ú kr. 1.200.-
Verzlunin MADAM Glæsibæ - Sími 83210
Fermingargjöfin
fæst
40
mismunandi teg-
undir myndavéla
myndióion
ÁSTÞÓR
Hafnarstræti 17og Suðurlandsbraut 20