Dagblaðið - 27.04.1977, Qupperneq 15

DAí'iBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUH 27. APRlL 1977.
Pað hefur víst ekki farið
framhjá" neinum þeim sem
fylgst hafa með myndlist hér og
erlendis undanfarna mánuði og
ár að Amsterdam-
íslendingarnir svokölluðu, þeir
Sigurður Guðmundsson, Krist-
ján Guðmundsson og Hreinn
Friðfinnsson, — ásamt Þórði
Ben Sveinssyni í Diisseldorf,
hafa hlotið umtalsverða viður-
kenningu á meginlandi Evrópu.
Sú viðurkenning hefur jafnvel
orðið til þess að íhaldssömustu
öfl í listamálum hér á landi
hafa talið sig tilneydd til að líta
á þá félaga alvarlegum augum,
þótt talsvert skorti enn á
skilninginn. Einn þeirra
Amsterdammanna, Sigurður
Guðmundsson, hefur undanfar-
ið dvalið hér á landi við
kennslu við Myndlista- og
Handiðaskólann og i leiðinni
setti hann upp sýningu á verk-
um sínum í Gallerí SÚM, sem
nú mun vera á enda. Þar sýndi
Sigurður verk með svipuðu
sniði og voru á sýningu þeirra
félaga í París, bæði gömul og
splunkuný.
Engin fagurfrœði
Eins og mörgum. er kunnugt,
vinnur Sigurður úr hugmynd-
um sínum með aðstoð Ijós-
myndavélarinnar.en þótt hann
geri ákveðnar kröfur til ljós-
myndarinnar er hann alls ekki
á höttum eftir blæbrigðum ljóss
og skugga og öðrum fagur-
fræðilegum vangeveltum.
Ljósmyndin hefur heldur ekki
beint skýrslu- eða frásagnar-
gildi fyrir Sigurð heldur notar
hann hana til þess að grípa hug-
hrif, hugdettur eða stemmning-
ar. Það er ýmislegt skylt með
honum og ýmsum skáldum, —
hann býr sér til ákveðinn
ramma og innan hans teflir
hann sjálfum sér gegn
einhverri gátu, einhverjum
staðreyndum eða þá beinum
þverstæðum. Myndin Question
sýnir Sigurð frá hlið með egg í
munninum og horfist hann í
augu við bústna hænu. Hér er
komið á fót atviki sem er
sneisafullt af spurningum en
ekkert eitt svar nægir. I því
felst ljóðið, — og Sigurður seg-
ist sjálfur gera þær kröfur til
mynda sinna að þær séu
ljóðrænar, ílát tilfinninga, sem
ekki verða skýrðar.
Engin predikun
I myndljóðum sinum er
Sigurður ekki hátíðlegur
predikari, — hann gerir ekki
tilraun til að koma reglu á
tilveruna, sem er metnaður
margra skálda, heldur tekur
hann hana án fordóma. Hún er
of ruglningsleg.f jarstæðukennd
og duttlungafull — en aldrei
óbærileg. Maður hefur það
meira að segja á tilfinningunni
að Sigurði þyki gaman að lifa,
því lúmsk kímnigáfa setur svip
á margar bestu myndir hans.
Hún bitnar (ef það er ekki of
sterkt orð) ekki einvörðungu á
þeim reglum og þeirri hegðan
sem „siðað“ þjóðfélag hefur
lögleitt, beint eða óbeint,
heldur einnig á listamanninum
sjálfum, sem finnst að hann sé
líka dálítið skrýtið fyrirbæri
sem mannvera og einstaklingur
I myndinni af boðorðunum tíu,
birtir Sigurður sömu myndina
af sjálfum sér við hvert boðorð,
þar sem hann situr mæðulegur
á svipinn. Ur myndinni má
sjálfsagt lesa á ýmsan hátt —
ekki kannski andóf, heldur:
„Hvaóa þýðingu hefur öll þessi
siðfræði fyrir mig?“ Margt af
því sem Sigurður gerir er
náskylt „konkret“ ljóðagerð,
þ.e. að útlista eða smíða hið
Sigurður Guðmundsson.
ósýnilega, tilfinningar og
hughrif.
Um þögn
Eitt skemmtilegasta verkið
af því tagi er myndin af
kommunni, — þ.e. útskorin og
risavaxin komma er ljósmynd-
uð þar sem hún stendur milli
gagnstéttar og strætis. I rituðu
máli þýðir hún „þögn“ og það
sem Sigurður er að gera er ein-
mitt að smíða ,,þögn“, — eins
og Magnús Pálsson smíðar
,,tóm“. Verk Sigurðar eru laus
við bölsýni, lífið er einkenni-
legt, en þó fyllilega þess virði
að lifa því til fulls og skemmta
sér við að skoða furður þess.
Sigurði Guðmundssyni hefur í
ríkum mæli verið gefinn hæfi-
leikinn til að sjá og opinbera
undur hins daglega lífs.
Myndlist
AÐALSTEINN
INGÓLFSSON
Bróðir
Vlastimil
Skákmenn eiga greiðan aðgang að hjörtum íslendinga.
Fimm ár eru nú liðin síðan heimsmeistaraeinvígið var
haldið hér með einhverju magnaðasta húllumhæi, sem
sögur fara af á þessu landi.
Við munum þann morgun, gráan og muskulegan, þegar
Bobby Fischer hljóp niður landganginn úr Loftleiðavél-
inni frá New York, brosti ekki, heldur hljóp beint inn í
bíl og ók í burtu i mesta fússi. Og — maður lifandi — allt
sem hafði gengið á áður en sú stund rann upp!
Á meðan hafði Boris Spassky verið hér í nokkra daga
og unnið hugi og hjörtu þjóðarinnar með prúðmannlegri
framkomu sinni og sjarmerandi brosum.
En einvígið var varla hálfnað þegar hálf þjóðin, að
minnsta kosti, sem áður hafði nærri öll verið alveg gáttuð
á vitleysunni í Ameríkananum, hafði fallið fyrir undra-
barninu frá Brooklyn. Bobby Fischer hafði altént komið
Islandi á kortið, eins og sagt er. íslendingum þykir alltaf
gott að komast á kortið.
Svo þótti okkur ósköp gott að heyra síðla vetrar að
Boris væri að koma aftur — með nýju konuna sína.
Okkur þótti kannski að hann væri eins og bróðir (eða að
minnsta kosti frændi), sem við áttum töluvert í. Marinu
fögnuðum við og kölluðum hana alltaf hina fögru.
Við vissum eitthvað minna um Vlastimil Hort. Hann
hafði vissulega komið hér áður og boðið af sér góðan
þokka, en samt gátum við ekki talið okkur eiga í honum.
Það þarf ekki að hafa mörg orð um það. Vlastimil er
sannur herramaður, hann er bróðir okkar. Hann er alltaf
velkominn.
Ragnar Lár gerði þessar teikningar í framhaldi af
hugleiðingum í þessum dúr eftir maraþonfjölteflið um
helgina.
-ÓV

\. \
..'