Dagblaðið - 21.11.1977, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 21. NÖVEMBER 1977.
MEBIAÐIÐ
frfálst, óháð dagblað
Utgcfandi Dagblaðiö hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjolfsson. Ritstjori: Jonas Kristjansson.
Frottastjori: Jón Birgir Petursson. Ritstjornarfulltrui: Haukur Holgason. Skrifstofustjóri ritstjórnar:
Jóhannes Reykdal. íþróttir: Hallur Símonarson. Aðstoðarfróttastjóri: Atli Steinarsson. Handrit:
Ásgrimur Pálsson.
BláAamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefánsdóttir, Gissur
Sigurðsson, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jonas Haraldsson, Katrín Pálsdóttir, Ólafur Geirsson,
Ólafur Jónsson, Ómar Valdimarsson, Ragnar Lár.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Hörður Vilhjalmsson, Sveinn Þormóðsson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Dreifingarstjóri: Már E. M.
Halldórsson.
Ritstjórn Síðumúla 12. Afgreiðsla Þverholti 2. Áskriftir, auglysingar og skrifstofur Þverholti 11.
Aðalsími blaðsins 27022 (10 linur). Áskrift 1500 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 80 kr-
eintakið.
Setning og umbrot: Dagblaðið og Steindórsprent hf., Ármúla 5.
Mynda og plötugerð: Hilmir hf. Síðumúla 12. Prentun: Árvakur hf. Skeifunni 19.
Menning við nögl
Ekki er menningaráhuganum
fyrir að fara, þegar þingmenn og
ráóherrar halda hina árlegu
brennu á verðmætum, sem nefnd
er afgreiðsla fjárlaga. Þá hrista
landsfeður höfuðin út af tugum
milljóna til menningarmála, en
kasta í öðrum efnum hundruðum og þúsundum
milljóna á sjó út.
Nú er deilt um, hvort unnt sé að gera út
sinfóníuhljómsveit, hver sultarlaun lista-
manna hennar eigi að vera, hvort þeir skuli
vera 70 eða 80 talsins og hvort sveitin eigi að
geta haft tónskáld á launum til skiptis.
Þjóðleikhúsið hefur árum saman verið svo
illa statt, að stundum hefur tollstjóri orðið að
innsigla húsið vegna vangreiddra gjalda. Felst
þó í leikhúsinu eins og hljómsveitinni ákveðin
menningarþjónusta, sem þjóðin hefur fyrir
löngu falið ríkinu að sjá um.
Gömul og góð regla er að gera hlutina vel, ef
þeir eru gerðir á annað borð. Það er ekki nóg
með, að við eigum að geta rekið Þjóðleikhús og
sinfóníuhljómsveit með alþjóðlegum sóma,
heldur eigum við einnig að geta rekið við
leikhúsið óperudeild og ballettdeild með fast-
launuðum listamönnum.
Allir þessir þættir eru angar hámenningar,
sem ekki fá staðizt í fámennu landi, nema hinn
sameiginlegi sjóður landsmanna kosti þá að
verulegu leyti. Þar á ofan þarf þessi sjóður að
kosta ferðir þessara stofnana um land allt, ef
vel á að vera.
Úr því við erum að þessu á annað borð,
eigum við að gera það vel. Munurinn á
vönduðu og óvönduðu í ofangreindum dæmum
er ekki nema nokkrir tugir milljóna, ef til vill
hundrað milljón krónur.
Svo vel vill til, að hinn sameiginlegi sjóður
landsmanna hefur vel efni á, þessu, ef þing-
menn og ráðherrar kærðu sig um. Þeir eru bara
of önnum kafnir við að grýta peningum í aðrar
áttir.
Ef þingmenn og ráðherrar höfnuðu kaupum
á Víðishúsinu einu, væri nóg fé til. Þar á að
kasta í súginn 138 milljónum króna umfram
nákvæmt matsverð hússins og verja samtals
600 milljónum króna til að gera það nothæft, að
svo miklu leyti, sem unnt er að nota slíkt orð
um þetta hús.
Svo grófir eru þingmenn og ráðherrar í
fjáraustri, að þeir borga 11.600 milljónir króna
af almannafé til rányrkju á afréttum og of-
framleiðslu á ofboðslega dýrum landbúnaðar-
afurðum, akkúrat eins og þar sé um eins konar
opinbera þjónustu að ræða.
Þessum 11.600 milljónum ætti auðvitaö að
verja til arðbærra atvinnuvega, er síðan geti
staðið undir fjölbreyttri hámenningu. En
dæmið um Víðishúsið sýnir, að þar fyrir utan
eru til nógir peningar, sem betur væru komnir
í hámenningu en í brunarústum.
Það er eins og hvert annað bull, að ekki séu
til peningar til að halda uppi þjónustu á sviði
hámenningar hér á landi. Yfiriysiii^ar um slíkt
eru aðeins undanbrögð manna, sem annars
vegar hafa ekki aiiuga og hins vegar telja sig
þurfa að þjónusta gæðinga kerfisins. Svei þeim
öllum saman.

Sömalía:
Grunnt var á
rússahatrinu
hjá Sömölum
— leituðu jaf nvel íbarnabókum
við brottför þeirra
Sovézku ráðgjafarnir, sem
yfirgáfu Sómalíu fyrir tveim
dögum, að kröfu stjórnvalda
þar, fengu að finna fyrir af-
stöðu Sómalíustjórnar til Sovét-
ríkjanna við brottförina. Engu
var líkara en búizt væri við, að
þeir mundu reyna að smygla
ýmsum verðmætum eða ein-
hverjum hernaðarleyndarmál-
um.
Þegar um það bil eitt
hundrað sovézkir hernaðar-.
ráðgjafar ásamt fjölskyldum
sínum og óbreyttum borgurum
komu á flugvöllinn i Mogadishu
höfuðborg ríkisins voru þar
mættir þrjátíu tollembættis-
menn, sem fóru vandlega í
gegnum allan farangurinn. Var
þetta að sögn engin venjuleg
tollskoðun, öllu var flett I
sundur, fatnaði sem öðru. Jafn-
vel barnabækur voru vandlega
skoðaðar, blaðsíðu fyrir
blaðsíðu, ekkert var látið
óskoðað.
Andúð á Sovétmönnum er
talin hafa farið vaxandi í
landinu alveg frá því að Sovét-
mennirnir komu fyrst til
landsins. Opinberlega hefur
þeim þó ekki verið sýndur
beinn fjandskapur fyrr eða f
það minnsta hafa ekki borizt af
því fregnir. Brottför Sovét-
mannanna kemur í kjölfar
ákvörðunar stjórnar Sómalíu
um að segja upp
vináttusamningi landanna, sem
tilkynnt var á sunnudaginn var.
A sama tíma ákvað stjórnin að
slíta stjórnmálasambandi við
Kúbu og eru allir Kúbumenn
farnir frá Sómalíu. Enn eru
nokkrir Sovétráðgjafar ófarnir
frá Sómalíu en samkvæmt upp-
lýsingum sovézku ræðismanns-
skrifstofunnar í Mogadishu
munu þeir hverfa á brott á
næstu dögum þó ekki sé
ákveðið hvenær.
í fyrradag var bandarísk
sendinefnd væntanleg til
Mogadishu með Melvin Price,
formann hermálanefndar
fulltrúadeildar bandariska
þingsins í broddi fylkingar.
Samkvæmt fregnum frá
Mogadishu voru gerð hróp að
öllum hvítum mönnum, sem
sáust á götum borgarinnar.
— Niður með Rússa, niður með
Rússa, hljómaði stöðugt.
Að sögn erlendra frétta-
manna, sem voru á ferð í
leigubifreið hófu hermenn,
sem komu auga á þá, að láta
ófriðlega og svívirða þá á ýms-
an hátt. Því lauk þó á skjótan
hátt, þegar bifreiðarstjórinn
rauk út úr bifreiðinni og
hrópaði til hermannanna:
Ameríkanar, Ameríkanar.
Snéru hermennirnir þá við
blaðinu og fögnuðu út-
lendingunum innilega. Héldu
fréttamennirnir síðan áfram í
ieigubifreiðinni og stuttu.siðar
snéri bifreiðarstjórinn sér til
þeirra og sagði: —Þegar
Rússarnir fara, kemur
rigningin. — Rigning er ekki
algeng í Mogadishu, sem út-
lendingum þykir fremur rykug
— en einmitt í þessu hafði
skollið á rigning.
Þessi andúð á Sovétmönnum
virðist, eins og áður er sagt,
hafa búið um sig lengi, en
brauzt loks út opinberlega eftir
yfirlýsingu stjórnarinnar, sem
sakar Sovétmenn og Kúbubúa
Sómalískur hermaður tilbúinn til bardaga í Ogadenhéraði i
Eritreu.
i
r
Kjaramál og
þjóðarbúskapur
Flestum er að verða ljóst að
kjarabarátta launþeganna í
landinu er að verulegu leyti
orðin barátta þeirra sín á milli
um það hve mjög og hvernig
eigi að mismuna þeim í launum
og þar með i tekjum og efna-
hagslegri afkomu.
Við launþegar höfum til
þessa hagað okkur eins og við
værum að berjast við einhvern
erkióvin þar sem er atvinnu-
reksturinn í landinu, vel stönd-
ugan óvin, sem sjálfan skortir
aldrei neitt, en er ávallt einráð-
inn í að halda okkur í eymd og
fátækt með öllum ráðum. Við
þennan óvin höfum við svo
staðið í stöðugu stríði.
Þetta mætti virðast vera
orðið æði öfugsnúið viðhorf nú
á tímum. Atvinnurekstur og at-
vinnuvegir þjóðarinnar eru 'á
okkar dögum í raun og veru
orðin háþróuð verkaskipting
okkar allra sem í landinu búum
við að afla okkur þess viður-
væris ’sem við ekki getum án
verið til að draga fram lífið á
þessari jörð, svo og þeirra lífs-
gæða annarra sem við girn-
umst. Hið rétta viðhorf er því
augljóslega að líta á starfsemi
okkar allra sem samvinnu við
öflun lífsnauðsynjanna og eftir-
sóknarverðra lífsgæða umfram
þær.
Kjarabaráttan út af fyrir sig
eykur ekki þau verðmæti sem
til skipta geta orðið og barist er
fyrir. Það er barist um krónur
sem eru ávísun á þau verðmæti
er við sækjumst eftir. En látum
við launþegar ekki blekkjast af
þeim ljóma sem stafar af sjálf-
um verðmætaávísununum, sem
við fáum að launum, peningun-
um, og hyggjum ekki svo
grannt sem skyldi að þeim verð-
mætum sem að baki liggja eða
að tryggingunni fyrir því að
þau verði raunverulega fyrir
hendi þegar nota skal ávísun-
ina?
Hvaða verðmœti?
En hvaða verðmæti eru það
þá nánar tiltekið sem krón-
urnar okkar gilda sem ávísun
á? Það eru að sjálfsögðu þau
verðmæti er við, þjóðin öll
skapar með vinnu sinni og
störfum, heildarframleiðsla
þjóðarinnar. Við megum ekki
reikna með því að íslenska
þjóðin fái, þegar til lengdar
lætur, meiri verðmæti fyrir
krónurnar sínar en jafngildir
þeim verðmætum sem hún sjálf
framleiðir og skapar.
Kjarabaráttan, eins og hún
tíðast er framkvæmd, eykur
ekki þessi verðmæti, þjóðar-
framleiðsluna. Þvert á móti.
Verkföll, verkbönn og þvíum-
líkar baráttuaðferðir hljóta að
rýra þjóðarframleiðsluna eitt-
hvað, þótt ekki sé það í stórum
stíl. Þetta er okkur öllum ljóst.
Hitt ætti okkur einnig að vera
ljóst að fari tekjur okkar I
krónum fram úr þjóðarfram-
leiðslu okkar á sama verðlagi
hljóta einhverjir okkar, þegar
upp er staðið, að standa með