Dagblaðið - 15.04.1978, Qupperneq 2

■w
DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 15. APRÍL 1978.
,.MIN BUDDA ER MITTNODARBU”
„Iss, eru þeir 1 svona miklu hallæri,”
sagði kona manns nokkurs, er beðinn
var að taka sæti á ákveðnum flokks-
lista i komandi kosningum, þegar hún
frétti um erindi þeirra sem eftir
leituðu.
Þessi setning er dálítið áleitin við
hugann oft á tíðum þegar lesnir eru
leiðarar dagblaðanna. Það verður ekki
betur séð en þar sé oft ansi hart 1 ári,
og kannski þarf engan að undra, því
þegar öllu er á botninn hvolft koma
dagblöðin út sex daga 1 viku að öllum
jafni, svo það má búast við gúrkutíð
þar eins og annars staðar.
Á fimmtudaginn var til dæmis
merkilegur gúrkuleiðari I Tímanum,
þar sem -JH. hornhagldast yfir því að
menn skuli bjarga sér á Íslandi enn og
telur það ósvinnu að menn skuli kaupa
bila fyrir milljarða, litsjónvörp og gólf-
teppi, svo nokkuð sé nefnt, fyrir utan
að sjálfsögðu ferðalög til útlanda, sem
furðulega mörgum er ennþá grodda-
legur þyrniriaugum.
Það verður að kallast undarlegt, að
meira að segja menn sem sjálfir keyra
á 2,7 milljón króna bílum og eiga
kannski jörð á hinum enda landsins
ofan I kaupið skuli ekki enn hafa gert
sér Ijóst, að bill er íslendingnum ekkert
sport eða lúxus, heldur er hann
nauðsyn. Það er lika skrýtið að þeir
skuli ekki hafa hugleitt hvern hagnað
íslenski rikiskassinn hefur af inn-
flutningi þessarar nauðsynjavöru. Þó
ætti hver maður nú orðið að vita, að
rikið fær um 60% af andvirði hvers
bils, sem nýr kemur á götuna hér; af
2,7 milljón króna bíl fær það þannig
um 1,6 milljónir. Hver sá, sem kaupir
nýjan bíl, er því að gera ríkinu greiöa
og hann ekki svo litinn. Svipað trúi ég
sé uppi á teningnum með íitsjónvörp
og gólfteppi, þótt mér sé það ekki eins
vel kunnugt.
„Min budda er mitt þjóðarbú,” er
haft eftir gegnum islendingi einhvern
tíma þegar þessi mál voru á gómun-
um, og það er liklega vlst og satt. Þrátt
fyrir leiðara Tímans er fjármálum
flestra einstaklinga þannig varið að
þeir verða að leggja nokkuð að sér til
þess að geta staðið undir fjár-
festingum af nefndu tagi. Og kaupin
ráðast af hagkvæmni þeirra fyrir
hvern buddueiganda, ekki endilega af
þvi sem kynni að vera gjaldeyriseign
— eða eignarleysi — þjóðarinnar fyrir
bestu. Við höfum kosið okkur stjórn
(eða svo héldum við) til þess meðal
annars að hafa eftirlit með gjaldeyrin-
um okkar, öflun hans og eyðslu, enda
er fáránlegt að hvert eitt okkar sé að
vasast I gjaldeyrisstjórninni.
Fæst okkar kaupa nýjan bíl bara af
þvi að nýr bíll er I boði. Við kaupum
nýjan bil af því að sá gamli er ekki
lengur áreiðanlegur eða þá að við
teljum fjármunum okkar betur borgið
I nýjum bíl heldur en halda þeim
gamla áreiðanlegum. Það má telja
nokkuð öruggt að þvi lengur sem við
drögum að eignast nýjan bíl því til-
finnanlegri verður sá mismunur, sem
við verðum að snara út úr buddunni
okkar, þegar við loks komust ekki hjá
þvi lengur. Hvers vegna lognaðist inn-
lend gólfteppagerð að mestu út af?
Vegna þess, að stjórn landsins undir-
gekkst tollabandalag sem gerði ókleift
að vernda íslenskan iðnað sem þurft
hefði til þess að gera íslensku fram-
leiðsluna nokkurn veginn samkeppnis-
hæfa. Ætli sá maður sé til, sem
kaupir 25—50% dýrari vöru af því
einu að hún er framleidd hérlendis,
aðeins af þjóðhollustu? Sé svo, legg ég
til að hann verði eftir andlátið stopp-
aður upp og geymdur að minnsta kosti
Háaloftið
SIGURÐUR
HREIÐAR
HREIÐARSSON
á byggðasafni, ef ekki þjóðminjasafni.
En á hinn bóginn má fullyrða, að eng-
inn flýr innlenda vöru fyrir það eitt að
hún er innlend. Það er buddan sem
ræður ásamt hagsýni eigandans;
kjörinn landstjórn verður að stjórna
þeirri sameiginlegu buddu.
Og það gerir hún með þvi að leyfa
okkur að flytja svo að segja allan
fjandann inn, svo hagkvæmt sem það
nú er. Svo og svo margar tegundir af
bílum og litsjónvarpstækjum, þótt
vitaskuld væri á allan hátt hag-
kvæmara, þegar lengra til er horft, að
hafa þessar tegundir fáar en vel
valdar; meira að segja með gleði einka-
bíla upp á 10—12 milljónir, þótt þeir
séu svo fáir að I þá verði að sérpanta
svo til hvern einasta varahlut; enda
fær ríkið 6—7 milljónir í sinn hlut af
hverjum slíkum kaupum. Það er ekki
fyrr en landinn vill létta sér upp og
komast I sólaryl eða skoða menningu
eða menningarminjar framandi þjóða,
sem tekið er til að stjórna. Þá skal
hann lifa við meinlæti á meðan; til
annars eru ekki efni. Á sama tíma
tökum við meiri gjaldeyri af útlending-
um sem hingað koma heldur en við
náum að eyða i „lystireisur" okkar
sjálfra. Þetta er nú stjórnin, góðir
hálsar.
Í lok fyrrnefnds leiðara segir, að
ekki séu til skýrslur um það hvort
smámunir eins og yfirvofandi út-
flutningsstöðvun hafi orðið „hinum
glaða kaupskap til baga.” Hins vegar
er þess ekki getið, hvers vegna þessi út-
flutningsstöðvun vofir yfir. Er hún til
komin fyrir tilverknað kaupaglaðra
mjögsiglara meðal einstaklinga þjóðar-
innar, er hún vegna gjaldeyrisblank-
heita — eða á kjörin stjórn landsins
þar einhvern hlut að máli?
Hver stjórnar kaupaveislunni, þegar
öllu er á botninn hvolft? Er það ekki
landstjórnin? Hver og einn stjórnar
fyrir sig en ekki þjóðina.
AÐLIFAA
BRENNIVÍNI
—
Vísurog
vísnaspjall
Jön Gunnar Jónsson
Sigfríður Jónsdóttir frá Glaumbæjarseli I
Reykjadal, S.-Þing f. 1908, vann lengi versl
unarstörf i Reykjavlk, nú búsett I Hafnarfirði,
hefur lengi fengist við Ijóðagerð og tónsmíðar.
Þær stökur, sem nú birtast hér hafa verið I
fórum minum I áratugi. Sigfríður minnist hér
samferðafólks og liðinna atvika og verða les-
endur að geta I eyðurnar.
Meðan Ijúfir hlátrar hljóma
huga minum f,
um lifsins æðstu leyndardóma
lykja efans ský.
Aldrei, aldrei get ég gleymt
glettnum augum þfnum.
Oft hefur frá þeim yndi streymt,
sem endurskin f minum.
Meðan af sælu svimar jörð
og sefur I moldu fræið,
siglum við alein út á fjörð
eftir sólariagið.
Auð þó bjóði bernskuvé,
bjartra andartaka,
held ég ei að holt mér sé
að horfa oft til baka.
Einhver sárindi búa hér að baki:
Þú hefur aldrei þerrað tár.
Þvilfkt einskis metur.
En hella eitri f opin sár
þú ævinlega getur.
Þaðer bjartara yfir þeirri næstu.
Ef mig þreytir efans hik,
og angurs blæða sárin,
gægjast Iffsins geislablik,
gegnum sorgartárin.
Og svo þessi að lokum:
Geng ég um lífsins dimmu dyr,
dapurt er húm um veginn;
kannski seinna ber mig byr
i birtuna sólarmegin.
Látinn er Karl Kristjánsson alþingismaður.
Hann var kominn yfir áttrætt og að mestu
sestur I helgan stein. Hann var þingeyingur og
oft kenndur við Húsavik. Hans var minnst á
Alþingi, eins og venja er. Forseti þings hafði yfir
þessa visu éftir Karl:
Dauðinn kemur, dýrt er fjör,
dagsins stutt að njóta,
sá, sem hefur eina ör,
ei má gálaust skjóta.
*
Sigvaldi Hjálmarsson kvað, þegar honum var
sagt mannslát:
Lýkur ævi láns og meins,
Ifða fljót að ósum.
Haustið það er ávallt eins:
ilmur af dánum rósum.
*
Bergljót Benediktsdóttir, húsfreyja, Garði I
Aðaldal:
Litla korn af köldum snjá'.
Hvað er lifið; Stuna af harm.
Dropinn hálfi úr heilum sjá,
hjartaslag f tfmans barm.
Hér eru .íokkrar stökur, sem týnt hafa
höfundun: sinum, og væri gaman að ráða þær
gátur:
1.
Heims af kvölum hef ég nóg,
harma bftur Ijárinn.
Margt eitt bölið bætir þó
blessaður rauði klárinn.
2.
Jón minn góður, ég bið þig,
játaðu vilja mfnum:
Nú langar I ne6ð mig
nokkuð úr bauknum þfnum.
3.
Kaffið henni kemur best,
kalt svo ennið hlýni,
en laufa spenni langar mest
að lifa á brennivini.
4.
Komdu hingað, kona góð,
og kættu mér f geði.
Þér á ég að þakka, fljóð,
það sem ég hef af gleði.
“5.
Vetur yBr sæ og sveit
sáldar snjónum bjarta.
Vetur er í vorum reit,
vetur í mörgu hjarta. ^
6.
Viljir þú mér fara frá,
fjandakorn þvi sinni,
en hengi mig um hálsinn á
hinni kærustunni.
Enn þarf ég að minnast á vísu, sem hér
birtist fyrir nokkru og eignuð var Jóni
Thoroddsen. Jóhanna Guðlaugsdóttir, háöldruð
kona, hringdi til min og sagði, að faðir sinn séra
Guðlaugur Guðmundsson, hefði kennt sér
visuna og upphaf hennar svona: „Heilsa ég bæði
dyrgju og dverg,” og væri hún eftir Benedikt
Gröndal og ort, er hann var að koma til Stykkis-
hólms að heimsækja systur sina Þuriði og mann
hennar séra Eirík Kúld, nokkuð hreifur af vini.
Séra Guðlaugur Guðmundsson kvað um
orðuveitingar:
Allt mun standa heima hér,
hart þó vindar gjósti.
Nú á þjóðin heilan her
með hræfuglsmynd á brjósti.
Sami höfundur orti þessa hálfkæringsvisu,
kannski í orðastað ráðherra eða ráðríks stjórn-
málamanns á fyrsta áratug aldarinnar:
Alþýðan er aðeius fórn,
er og verður kálfur,
en ég heimta heimastjóm
og að hafa völdin sjálfur.
Gamall vinur minn og félagi hringdi og bað
mig um að birta svokallaða verðlaunavísu eftir
Jón úr Vör. — Það mun hafa verið veturinn
1965, i útvarpsþætti Sveins Ásgeirssonar hag-
fræðings að verðlaunum var heitið fyrir visu um
ákveðið efni. Jón orti visu og lét kunningja sinn
heyra, hann aftur kunningja sinn, sem kom
henni á fiamfæri, en ekki alveg réttri. 1 8. hefti
Bókbindarans sama ár kom visan svo eins og
Jón hafði hana. Hún er svona:
Ekki þarf að gyila gull,
gullið verður ætfð bjart.
Alltaf verður bullið bull,
Þótt búid sé i rimað skart. J>GJ_ _ 41M6
£G AHYGGJUP /=iP FsjNN Cr£F/F £<-<£FT FnajFO £/y F>VO ufro/. <3/&)
V
t