Dagblaðið - 15.04.1978, Blaðsíða 11

Dagblaðið - 15.04.1978, Blaðsíða 11
DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 15. APRÍL 1978. S ist áður en olíuforði landsins yrði upþ- urinn. Hann sagði verkamönnum i Pahlavi stálverksmiðjunum i Ahaz að þótt olíuna þryti þá væri nægilegt magn af jarðgasi til þess að koma í stað olíunnar. Iran framleiddi 18% af öllu jarðgasi sem framleitt er í heiminum á síðasta ári, eða samtals 58 milljarða rúm- metra af gasi. Notkun á jarðgasi til orkuframleiðslu í Íran hefur aukizt mjög að undanförnu. Á síðasta ári nam orkuframleiðsla með jarðgasi 15.2% af heildarorkuframleiðslunni þarlendis en árið 1970 var orkufram- leiðsla með jarðgasi aðeins 1,8% af heildarframleiðslunni. Gert er ráð fyrir því að orkuframleiðsla með jarð- gasi verði orðin 22,7% af heildarorku- framleiðslunniárið 1982. íran flytur einnig um 10 milljarða rúmmetra af jarðgasi til Sovétríkjanna árlega og áætlanir eru um að flytja jarðgas í vökvaformi til Bandarikj- annaog Japans. Aðrir orkugjafar Raforkuver, sem byggt hefur verið i námunda við fiskiþorpið Nena rétt hjá Sari við strönd Kaspiahafs, mun nota oliu þar til lagðar hafa verið leiðslur fyrir jarðgas að orkuverinu. Þá er Oliuframleiðsla Irans er meira en tíundi hluti allrar heimsframleiðslunnar. t ég mig á tal við eigandann, hr. Parks, sem ég hafði séð á degi hverjum að dunda við barkinn. Mér lék forvitni á að vita eitthvað um hið fagra skip, og greiddi hann úr spurningum minum. Skipið kvað hann byggt í Hollandi fyrir 10 til 12 árum og hefði fyrsti eigandinn, sem var þýzkur, notað það til Afrikuferða, sem urðu ekki margar, þar sem þýzkarinn fékk slag og dó. Aftur var skútan seld og gekk hún nú kaupum og sölum þar til hr. Parks hafði keypt hana fyrir tveimur árum og skírt hana Manakoora, sem hann sagði þýða lífshamingju, himnariki eða eitthvað svoleiðis á einhverju suðurhafseyjamáli. Manakoora hafði verið í niöur- níðslu, en nú væri hún að komast i gott lag, sagði hinn hreykni hr. Parks, sem sagðist vera búinn að vinna sjálfur, ásamt liði, við breytingar og málningu. Hann sagði ætla að fara i tveggja ára hnattsiglingu og væri brottförin ákveðin eftir tvo mánuði. Þetta var fyrir tæpu ári. Hinn stóri dagur kom og ég beið i spenningi að sjá Manakoora 111 leggja frá landi með hina fræknu áhöfn, og hr. Parks við stýrið. En ekkert gerðist og daginn eftir sá ég skipstjórann i vinnugalla og var hann nú byrjaður að ryðberja það, sem ég hafði séð hann mála fyrir nokkrum mánuöum, og síðan tók hann til við að mála allt upp á nýtt. Þegar ég spurði heimamenn um hann hr. Parks og heimssiglinguna hans, brostu þeir sumir í kampinn og sögðu, að brottfarardagarnir væru vist orðnir einir 5 eða 6, sem komið hefðu og farið, og væri minnst búið að þrimála Manakoora hátt og lágt. Þegar ég spurði, hvernig hr. Parks hefði efni á að kaupa alla þessa málningu, hlógu þeir opinskátt og sögðu mér, að hann hr. Parks hefði efni á að kaupa heilt úthaf af málningu, þvi hann væri margfaldur milljónari. Þeir sögðu, að hann ætti einn stærsta kirkjugarðinn i Fort Lauderdale! hörmungar yfir mannkynið og raun ber vitni. Skaðlegasta villa er sú, að sélja megi jafnaðarmerki milli kynþáttar, hæfileika og menningar. Sé athugað hvemig kynþáttahyggjan hefur mengað hugsunarhátt manna kemur i Ijós, að öll skýr sérkenni ntanna, augljós og erfanleg eru talin bera vott um djúpstæðan, andlegan og líkamlegan mun. Hörundslitur. háralag. andlitsfall, augnlitur. allt er þetta notað til þess að raða ntann kyninu niður í menningarlega hópa. Mörg þessi sérkenni eru augljós. óg enginn neitar því, að kynþættimir hafa breytst og þroskast i einangrun á öldum áður. Þrátt fyrir augljósan út- litsmun er tegundin homo sapiens — hinn vitiborni maður, eins og óskipt, og ekkert sem bendir til þess, að hún skiptist i undirtegundir. Ekki er ótrúlegt, að erfðafræðin eigi eftir að taka stórt stökk fram á við á næstu áratugum og skýra margt sem enn er móðu hulið. Meginatriðin eru þó kunn, og treysta erfðafræðingar sér ekki til þess að benda á nein skýr merki um mismun á mönnum eftir kynþáttum, og sjálft hugiakið kynþáttur er harla loðið og erfitl að skilgreina það nákvæmlega. Þó svo, að i Ijós kæmi, að einhver greinanlegur munur, annar en sá, sem snertir útlit, væri á kynþáttunum, gæti það ekki á nokkurn hátt réttlætt að einn sýni öðrum yfirgang, talið aðra sér óhæfari 'og eigi því rétt á að hafa í hendi sér líf þeirra og örlög. Öllum ætti að vera Ijóst hve fráleit siðaspeki það er. að réttlætanlegt sé að mismuna fólki eftir útlitinu einu eða furðulegum og ósannanlegum hugmyndum um and- lega eða tilfinningalega eiginleika. Goðsagan um mismun kynþáttanna hefur verið og er enn þann dag í dag notuð til að réttlæta margvíslcgan ójöfnuð og yfirgang. Hún hefur þvingað menn til að játast undir blinda siðfræði og öfugsnúna rökfræði. Það er vissulega munur á einstaklingum. Það getur lika verið að munur sé á hópum manna eftir búsetu og aðstæðum, upplagi sem þróast hefur á sérstakan hált i einangrun eða vegna inngifiis. Það er ekki heldur útilokað að einhver munur sé á kynþáttum. Um það veit bara ekki nokkur maður. hvorki hvori það er munur, og enn siður hvers eoiis hann gæti verið. Allt það, sem vitað er um manninn og þróun hans bendir til þess, að mannkyn allt sé af einum stofni, gætt svipuðum eiginleikum, til- einnig fyrirhugað að koma á fót kjarn- orkuverum til orkuöflunar og til þess að Vinna salt úrsjó. Tvær verksmiðjur, sem vinna munu salt úr sjó og framleiða árlega um 100 þúsund rúmmetra hver, verða reistar í námunda við Busheir kjarnorkuverið. Kjarnorkuver hafa verið reist í sam- vinnu við frönsk og þýzk fyrirtæki. Þá nota íranar einnig kol. Kola- framleiðslan nemur nú um 600 millj- ónum tonna. Stefnt er að þvi að gera íran sjálfu sér nægt um landbúnaðar- afuíðir með viðamiklum landbúnaðar- áætlunum í stóriðnaðarstil. Annar meginþátturinn í iðnvæð- ingu landsins er stáliðnaðurinn en gert er ráð fyrir því að árið 1983 verði árs- framleiðslan orðin 15 milljónir tonna og verði þá hægt að fara að flytja út stál. Það er því Ijóst að íranstjórn stefnir að því að verða við öllu búin er olian ér til þurrðar gengin og notar oliuauð- inn lil þess að byggja upp iðnvætt þjóðfélag jafnfætis þeim sem fremst standa. Ansary forstjóri NIOC telur það grundvallaratriði að leita nýrra tekjulinda og að sögn hans er fyrirtæk- ið tilbúið að taka þátt i nær hvaða framkvæmdum sem er, lil þess að skapa starfsgrundvöll fyrir þær tug- þúsundir manna sem vinna hjá fyrir- tækinu. Kjarnorkukver taka m.a. við af raforkuverum sem notað hafa oliu og einnig verður kannað hvort hægt verður að nýta sólar- orkuna. Bréf frá henni Ameríku: Þórir S. Gröndal Nú var ég hissa, því ég hafði aldrei gert mér grein fyrir þvi, að fólk gæti átt kirkjugarða, en ég hefði náttúrlega HaraldurÓlafsson Menning og samfélag finningum og eðli. Sá munur, sem helst verður greindur er afleiðing mis- munandi menningar. en menning í skilningi mannfræðinnar er fyrst og fremst viðbragð við umhverfinu. Jörð in býður upp á margvísleg búsetu ekki átt að láta mér koma það á óvart, hér i landi einstaklingsframtaksins. Ég þurfti ekki að spyrja víða til að finna út, að eigendur kirkjugarða væru mjög sjaldan ölmusumenn, þvert á móti, þeir væru oftast nær mjög loðnir um lófana. Nokkrum dögum eftir að ég hafði komist á snoðir um auðlind hr. Parks, $á ég i dagblaðinu, að framfarafélag eitt 1 Port Lauderdale hafði kvöldið áöur haldið fund þar sem á dagskrá . voru mál, er lutu að undirbúningi dauðans. Mörg upplifgandi erindi höfðu verið haldin, svo sem um samningu erfðaskrfa, um það, hvort framlengja ætti banalegu með notkun öndunarvéla o.þ.h. Lika var rætt um líffæra-banka og að lokum hafði hann hr. Parks minn haldið erindi um nauðsyn þess að kaupa skika i kirkju- garði til að láta planta scr í, þegar búið væri að gera allt, sem hinir ræðu- mennirnir höfðu talað um. Mér fannst mjög furðulegt, að stór hópur fólks skýldi skunda til fundar til skilyrði. og engin dýrategund hefur nýtt þessa möguleika jafn viða og maðurinn. Auðnir norðurhjarans, frjósamar lendur tempraða beltisins, sviðnar eyðimerkur og stormblásnar hásléttur eru heimkynni mannsins. Hann hefur tekist á við náttúruna i öllum hennar myndum og árangurinn er margbreytileg menning, margs konar aðferðir til að lifa við þau skilyrði. sem náttúran býður upp á. Langt er siðan mönnum varð Ijóst. að menning er tengd umhverfi. ekki kynþáttum. Ólíkir menningarhættir rikja innan hinna ýmsu kynþátta cftir aðstæðum á hverjum stað. í sjálfu sér er alll tal um menningu tengda kynþáttum fjarsiæða og væri ekki orðum að eyðandi ef ekki kæmi til sú staðreynd, að fjölmargt í sam- skiptum manna er háð hugmyndum um náin tengsl menningar og kynþátt- ar. Meðan því er trúað að andlcgt at- gervi og skapgerð sé tengd hörundslit, háralagi augnlit, andlitsfalli og útlima- lengd verður að taka kynþátta- hyggjuna alvarlega. Eitt sinn var reynt að sanna, að lögun eyrans gæfi vísbendingar um kynþátt manna og á þeim grundvelli reynt að grcina hina hreinu frá hinum óhreinu. Þessi vísindi lifðu sitt blómaskeið, þegar þvi að ræða undirbúning ferðarinnar miklu á skipulegan og alvarlegan hátt. Það var tekið fram í blaðagreininni, að fundarmenn hefðu verið á öllum aldri og flestir langt frá því aö vera komnir á grafarbarminn. Hann hr. Parks heldur áfram að undirbúa sina ferðina miklu á Manakoora II.Hann >ktapar og málar af kappi og segist nú ætla að leggja i hann um miðjan næsta mánuð. Kannske verð ég sá cini, sem bið í spenningi, því ég er að vonast til, að hann drifi sig nú af stað. Aðrir. sem fylgst hafa með þessu máli, eru ekki eins bjartsýnir og einn sagði mér, að hann væri þeirrar skoðunar, að hann Parks gamli myndi aldrei komast af stað í siglinguna miklu á Manakoora. Heldur myndi hann á endanum verða kallaður fyrirvaralaust i ferðina miklu, sem biði okkar allra, og svo myndi honum verða holað niður i hans eigin kirkjugarði með tærnar upp í loftið. Þórir S. Gröndal. var haldið frani. að hreinleiki blóðsins skapaði fagra og hrausta þjóð sem vegna yfirburða sinna ætti að stjórna veröldinni. gera þá að þrælum. sem unnið gæiu en útrýma þeim er skaðlegir væru hinu hreina kyni. En það fór eins og Stephan G. kvað:... þrælslegri en þrælamir verður loks þrælahúsbóndinn". Leynt og Ijóst ræður kynþátta- hyggjan hugsunarhætti manna um viða veröld. Og nú á siðustu árum er hún að færast æ nær okkur hér úti i sænum. í þvi landi, sem við höfum lönguni talið hina miklu fyrirmynd annarra þjóðlanda, Bretlandi, vex nú kynþátiahyggjunni fiskur um hrygg. Það er í senn óhugnanlegt og hættulegt vegna þess, að við erum ekki einir um það i Norðurálfunni að telja, að Bretum geti ekki skjátlast. Mót- mælt hefur verið á eftirminnilegan hátt kynþáttalögum i Suður-Afriku. En höldum vöku okkar gagnvart þcim háværu röddum, sem frá Bretlandseyj- um berast, röddum, sein boða fagnaðarerindi kynþáttahyggjunnar rétt einu sinni í þróuðu, menntuðu fyrirmyndarriki. Haraldur Ólafsson lektor.

x

Dagblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið
https://timarit.is/publication/260

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.