Dagblaðið - 29.04.1978, Qupperneq 10

10
DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 29. APRÍL 1978.
1
BIAÐW
irjálst, áháð daghlað
Útgefandi Dagbladið hf.
Framkvœmdastjórí: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjórí: Jónas Kristj&nsson.
Fréttastjóri: Jón Birgir Pótursson. Ritstjómarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrifstofustjóri rítstjórnar:
Jóhannes Reykdal. iþróttir: Hallur Simonarson. Aðstoðarfróttastjóri: Atii Steinarsson. Handrít:
Ásgrímur Pálsson.
Blaöamonn: Anna Bjomason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefónsdóttir, Gissur Sigurðs-
son, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jónas Haraldsson, Ólafur Geirsson, Ólafur Jónsson, Ómar
Valdimarsson, Ragnar Lár.
Ljósmyndir: Ámi Páll Jóhannsson, Bjamleifur Bjamlerfsson, Hörður Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurðs-
son, Sveinn Þormóðsson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkerí: Þráinn Þorieifsson. Sölustjóri: Ingvar Sveinsson
Drcifingarstjóri: Már E. M. Halldórsson.
Ritstjóm Síðumúla 12. Afgreiðsla Þverholti 2. Áskriftir, auglýsingar og skrifstofur Þverhohi 11. Aðal-
simi blaðsins 27022 (10 línur). Áskrift 1850 kr. á mánuði innanlands. Í lausasölu 100 kr. eintakið.
Setning og umbrot Dagblaðið hf. Siðumúla 12.
Mynda- og plötugerð: Hilmir hf. Siðumúla 12. Prentun: Árvakur hf. Skerfunni 19.
Framsókní sparífötum
Kokhreysti Ólafs Jóhannessonar ráð-
herra sætir nokkurri furðu, þegar hann
telur sig þess umkominn að koma fram í
útvarpi og segjá að efnahagsmálin verði
að taka fastari tökum en hingað til hafi
verið gert og beita að sumu leyti nýjum
úrræðum. Menn höfðu ætlað, að fáir eða engir hefðu
borið meiri ábyrgð en hann á meðferð efnahagsmála
undanfarin tvö kjörtímabil.
Óstjórnin í efnahagsmálum hefur verið slík að for-
maður Framsóknarflokksins telur ógjörlegt að halda
uppi vörnum. Hann tekur því þann kostinn að slást í hóp
þeirra, sem gagnrýna stjórn efnahagsmála. Nú, rétt fyrir
kosningar, birtist hann spariklæddur og lætur að því
liggja, að hann lumi á einhverjum úrræðum, sem hann
hafi ekki getað beitt í samstjórninni með Sjálfstæðis-I
flokknum. Geir og Matthías beri ábyrgð á óstjórninni.
Fólk eigi að kjósa Ólaf Jóhannesson og Framsóknar-
flokkinn, þá verði tekin upp ný stefna.
Stórsókn Ólafs í efnahagsmálum hefur verið vandlega
undirbúin með ályktunum flokksþings Framsóknar-
flokksins fyrir skömmu. Þar getur að líta hvassa gagn-
rýni á ríkjandi stefnu.
„Hin mikla verðbólga hefur leitt af sér margvíslegt
misrétti í þjóðfélaginu og önnur óæskileg áhrif. Stórkost-
legar eignatilfærslur hafa átt sér stað og efnahagslegt
misrétti aukizt... Mat á arðsemi fjárfestingar hefur
brenglazt, þannig að fjármagni er oft sóað, en það leiðir
til minni framleiðni og minni þjóðartekna.” Þannig
ályktuðu framsóknarmenn á þingi sínu.
„Við þetta ástand verður ekki lengur unað, og snúast
veróur af alefli gegn því,” sögðu þeir. Þessi gagnrýni á
stjórnarstefnuna hefði allt eins getað verið ályktun
flokksþings einhvers stjórnarandstöðuflokksins. Þeir,,
sem fylgzt hafa með aðferðum Framsóknar fyrir kosn-1
ingar um langt árabil, þekkja þessi leikbrögð. Framsókn
tekur gjarnan þann kostinn rétt fyrir kosningar að þvo
hendur sínar af stjórnarsamstarfi og ná sér í rauðari lit.
Og hvað ætlar Framsókn svo að gera til að leysa efna-
hagsvandann?
„Skipuleg samráð og samvinna stjórnvalda og aðila
vinnumarkaðarins eru því nauðsynleg,” sagði flokks-
þingið. „Fylgt verði sveigjanlegri vaxta- og verðtrygg-
ingarstefnu, þannig að samhliða breyttri efnahagsstefnu
verði vextir lækkaðir, en jafnframt tekið tillit til hags-
muna sparifjáreigenda.” Mönnum er spurn: Bera fram-
sóknarráðherrarnir ekki ábyrgð á stórhækkun vaxta?
Stóðu þeir ekki fyrir efnahagsaðgerðum, sem upphófu
stríð við launþegasamtökin?
Ennfremur sagði flokksþing Framsóknar: „Leggja
verður í jöfnunarsjóði, þegar markaðsverð er hagstætt
og aflahorfur góðar og greiða úr þeim, þegar verr
gengur.” Og enn spyrja menn: Ber Framsókn ekki
ábyrgð á þeim aðferðum síðustu ára að ganga í jöfnunar-
sjóði í góðæri? Um fjármálastjórn ríkisstjórnarinnar
sagði flokksþingið: „Gerð fjárlaga verður að vanda betur
og auka eftirlit með útgjöldum, meðal annars með því að
meta á kerfisbundinn hátt þau afköst og árangur, sem út-
gjöldunum tengjast.”
Sjálfri sér samkvæm hikar Framsókn ekki við að taka
nú undir mörg mikilvægustu atriði í gagnrýninni á
stjórnarstefnu siðustu ára. Kjósendum virðist ætlað að
trúa, að Sjálfstæðisflokkurinn beri einn ábyrgð á óstjórn-
inni. Framsókn hefur brugðið sér í betri fötin nú
nokkrum vikum fyrir kosningar.
Sjónvarpið óheppilegt
þeim sem eiga í erfið-
leikum með svefn
— Betra að lesa skemmtilega bók eða ræða við einhvern
fyrirsvefninn
Lólk sem á erfiti með svefn ætti að
halda sig frá sjónvarpinu. Það býr sig
mikið betur undir svefninn með því að
lesa eða ræða viðeinhvern.
Þetta er niðurstaða athugana hins
þýzka svefnkönnuðar D. Langen. Hún
gengur þvert á almenna trú manna að
fátt sé eins svæfandi og að horfa á
sjónvarp. En það mun einungis eiga
við það fólk sem ekki á i erfiðleikum
meðsvefn.
Þá gæti maður haldið að hrotur
makans ,væru ekki síður truflandi fyrir
svefninn en sjónvarpsgláp. En ekki er
D. Langen á sama máli. Víst getur það
verið pirrandi þegar makinn hrýtur.
En þeir sem eru sérstaklega viðkvæmir
fyrir hrotum eiga yfirleitt í einhverjum
vandamálum vegna hjónabandsins. Ef
hjónabandið er i góðu lagi valda
hrotur annars makans hinum yfirleitt
ekki vandræðum.
Þetta er skoðun D. Langens á svefn-
leysi og sjónvarpi. Hún er sett fram í
litilli bók sem heitir Sofið betur. Bókin
sem slik er góð en þó verða lesendurnir
að gera sér Ijóst að þeir geta ekki lært
að sofa eftir bókinni. Ef menn vilja
læra að sofa verða þeir að fara í með-
ferð sérfræðinga sem kenna slökun.
En þeir sem vilja reyna að vinna bug á
svefnleysi sínu ættu að byrja á þvi að
hætta að glápa á sjónvarpið.
Sjónvarpsgláp
eykur drykkju
og reykingar
Fólk fer yfirleitt of seint að sofa þar
sem það horfir á sjónvarpið allt til dag-
skrárloka. Það vakir því fram yfir
þann tima sem þvi er eðlilegt að sofna
á. Sjónvarpsgláp er erfitt, bæði and-
lega og líkamlega, og það ér mjög
þreytandi að sitja lengi og horfa á
sjónvarpið. Meðan setið er fyrir
framan tækið er einnig mjög aukin
hætta á því að menn reyki og drekki
mun meira en ella hefði verið. Ef
leikari í sjónvarpsmynd kveikir sér i
JÓNAS
HARALDSSON
r
Staðreyndir um
leiktjaldamálara
Allt á sina forsendu, einnig svona
kjallaragrein.
í helgarblaði Vísis á laugardag segir
Björn Björnsson leiktjaldamálari
þetta meðal annars:
„Hér vantar ákaflega mikinn
skilning á hinu myndræna í kvik-
myndum, og einnig leikhúsinu. Hægt
er að gera langa kvikmynd án þess að
eitt einasta orð sé sagt. En hér er það
eins og hið bóklega skipti óllu niáli.
íslendingasögurnar eru eiginlega
þjóðarböl islendinga ekkert siður en
brennivinið. Þær tröllriða svo allri
menningu að i skugga þessara ofboðs-
legu afreka þrifst í rauninni ekkert
annað. Menn eins og Sölvi Helgason
og Sigurður málari voru álitnir
brjálaðir menn,” (leturbr. mín ÞÞ)
Gott þykir landanum jafnan að trúa
því að meinsemdin hjá honum sé
fremur ofgnótt menningar en vöntun.
Sæll er hver í sinni trú — og vonandi
sárnar engum af aðstandendum þeirr-
ar miklu og góðu myndlistar sem
hefur verið sköpuð á þessu landi. Nóg
um það.
Annarstaðar i þessu sama viðtali
skín líka mörg vonarglætan um það að
ofurþunga bókmenntasögunnar sé nú
endanlega að lélta af þjóðinni. Eða
minstakosti af Birni þessum. Hann
vikur lika að lýðræðinu, sem honum
finnst dálítið tvieggjað, einsog hann
segir. Bætir siðan við þessu til árétt
ingar: „Það er til máltæki sem segir
að því fleiri sem fiflin eru, því
heimskari séu ráðin".
Meðan farg bókmenntaerfðarinnar
enn hvildi á þjóöinni var þetta
máltæki vist haft svona: Því verr
gefast heimskra manna ráð sem fleiri
koma saman.
Einkennilegt má það heita: en mér
finnst gamla, bóklega orðalagið
stórum myndrænna en hið nýja.
En nú má enginn fara að halda að
erindi mitt sé það að fagna né harma
útrýmingu tungumálsins sem við
höfðunt í þessu landi á meðan fólk
þurfti eitthvað að tala saman. Það er
ekki mín deild.
Það er setningin um þá Sölva og
Sigurð sem ég hnaut um.
Leikijaldamálarinn virðist vera að
láta í ljós þá skoðun að þessir menn
hafi báðir verið álitnir geðsturlaðir hér
í bókmenntaumhverfinu vegna þess að
þeir fengust við myndlist.
Um Sölva vil ég sem minnst segja
að órannsökuðu niáli. Þó hafði mér
heldur svona skilist að fólki hefði.
verið nokkuð sama um myndirnar
hans þangað til Davið Stefánsson fór
að safna þeim — en heimspekiþruglið
f . ' '
Börn og foreldrar
Það er fátt, sem hryggir meir en
að sjá dapurt barn. Þegar við sjáum
sorgmætt barn er oft nærtækast og
auðveldast að rétta því peninga og
segja, að það megi fá sér sælgæti fyrir.
Bamið gerir þetta og gleðst umsvifa-
laust, hámar í sig sælgætið, en sami
sorgarsvipurinn er eftir sem áður á
aodlitinu. Það sýnir að það sem við
gerðum >ar engin hjálp. Það þjónaði
þeim eina tilgangi að friðþægja okkur
sjálf. Við þóttumst hafa gert gagn, og
við gerðum það sem var auðveldast,
en það var ekki það, sem með þurfti.
Sumir gera reyndar annað og meir en
það auðveldasta, en það er ekki alltaf
skilið og heldur ekki alltaf þakkað.
Árangurinn af raunhæfri lausn á
vandamálum barna er ekki alltaf sýni-
legur i fyrstu, heldur tilfinning, sem
barnið og hjálpandinn fær, þegar vel
og rétt hefur verið gert. Sá sem
hjálpar á ekki að ætlast til að þakkað
sé fyrir hjálpina, þó alltaf sé þakklæti
þakkar vert, enda er slíkt ekki nauð-
synlegt, því tilfinningin, sem fylgir þvi
að gera vel, er það þakklæti, sem
mestu varðar. Það á ekki að vera nein
ástæða til að þakka fólki góðmennsku,
hún á að vera sjálfsögð, og hvað vís-
dóminn varðar til að gera rétt, þá ann-
aðhvort er hann fyrir hendi eða ekki.
Hjálpin við
foreldra
Bezta lausnin til að hjálpa vansæl-
um börnum, er að hjálpa foreldrum
þeirra til að hjálpa þeim. Það heyrir til
undantekninga, ef börn vilja ekki vera
hjá foreldrum sinum, sættast við þá
ef um misklið hefur vérið að ræða, og
leysa sín vandamál með þeim. En
þannig lítur dæmið ekki alltaf út, því
vansæl börn eru sjálfum sér og foreldr-
um sínum verst. Þau sýna foreldrum
sínum mikinn mótþróa og allt sem
þau líða bitnar á þeim sem þau
þekkja bezt og þeim þykir vænst um.
Þetta þurfa foreldrar að vita og skilja.
Það þarf ekki að vera það, að börnun-
um liki verst við foreldrana af öllum,
þó þau segi að svo sé, baráttan.sem
þau eiga i viðsig sjálf, t.d. vegna marg-
vislegra breytinga a unglingastigi, eða
vegna erfiðleika í kunningjahóp eða
skóla, getur komið niður á foreldrun-
um. Gremjan og leiðinn þarf að fá út '
rás, og staðreyndin er sú, að oft koma
leiðindin niður á þeim, sem maður er
mest með, er öruggastur um og elskar
mest.