Dagblaðið - 03.08.1978, Blaðsíða 10

10
MMBIADIÐ
IijaJst, áháð dagblað
Útgefandi: Dagblaðið'hf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. RitstjóH: Jónas Krístjánssorv
Fréttastjórí: Jón Birgir Pótursson. Ritstjómarfultrúi: Haukur Halgason. Skrifstofustjórí ritstjómar
Jóhannas Reykdal. íþróttir: HaHur Simonarson. Aðstoóarfréttastj^ar AtH Stainarsson og Ómar
‘Valdimarsson, Handrít: Ásgrímur Pálsson. '
"Blaöamenn: Anna Bjámason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurösson, Dóra Stafánsdóttir, Gissur Sigurðs-
son, Guðmundur Magnússon, HaHur HaNsson, Helgi Pétursson, Jónife Haraldsson, Ólafur Goirsson,
Ólafur Jónsson( Ragnar Lár., Ragnheiður Krístjánsdóttir. Hönnun: Guðjón H. Páisson.
Ljósmyndir: Ari Krístinsson Ámi Páil Jóhannsson, Bjamlaifur Bjamlaifsson, Hörður VHhjálmsson,-
Ragnar Th. Sigurösson, Sveinn Þormóðssdn.
Skrifstofustjóri: Ólafur EyjóKsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorieifsson. Sölustjórí: Ingvar Sveinsson. Drerfing
arstjóri: Már E.M. HaHdóreson.
Ritstjóm Síðumúla 12. Afgreiðsla, áskríftadeikJ, auglýsingar og^krifstofur Þverhohi 11.
Aðalsími blaðsins er 27022 (10 linur). Áskríft 2000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 100 kr. eintakið.
Setning og umbrot Dagblaðið hf. Siðuníúla 12. Mynda- og plötugerð: Hilmir hf. Siðumúla 12. Prentun:
Arvp'«ur hf. Skeifunni 10.
Einföld lausn
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 3. ÁGÚST 1978.
JÓNAS
KRISTJANSSON
íslenzkt þjóðfélag er fullt af mótsögn-
um, sem byggjast á vanabundnum hugs-
unarhætti ráðamanna okkar. Þeir eru
svo samgrónir gömlum hefðum, að þeir.
neita að sjá tiltölulega einfaldar lausnir á
brýnum vandamálum.
Við höfum átt í miklum erfiðleikum í viðskiptum við
Sovétríkin. Erfitt hefur reynzt að finna afurðir, sem
Rússar vilja kaupa hér í skiptum fyrir olíuna.
Þegar kemur að einstökum samningum um, hvernig
fylla beri upp í rammasamninga Sovétviðskipta, hefur
oftast reynzt erfitt að ná samkomulagi um verð og magn.
Hinir íslenzku seljendur hafa oft talið sig bera skarðan
hlut frá borði.
Vöruskiptajöfnuðurinn gagnvart Sovétríkjunum
hefur löngum verið afar óhagstæður. Stundum hafa
skuldir íslands gagnvart þessum mikla viðskiptaaðila
komizt á svo hátt stig, að Rússar hafa þurft að koma at-
hugasemdum á framfæri.
Vandinn er þveröfugur í viðskiptum okkar við sum
önnur lönd. Þar eiga viðskiptaþjóðir okkar í vandræðum
með að finna vörur, sem við viljum kaupa af þeim í skipt-
um fyrir fiskafurðir.
Portúgal og Nigería eru greinileg dæmi um slíka við-
skiptaerfiðleika. Nigeríumenn hafa oft lagt stein í götu ís-
lenzks skreiðarinnflutnings án efa af gremju út af tregðu
okkar við að finna hjá þeim vörur til að kaupa í staðinn.
Portúgalir sendi hingað fjölmenna sendinefnd til að
reyna að fá okkur til að jafna viðskiptin við þá. Það
hefur gengið illa og er nú svo komið, að saltfiskútflutn-
ingur til Portúgal er í mikilli hættu af þeim sökum.
í þessu stríði virðist Portúgölum hafa tekizt að knýja
íslendinga til að láta smíða þar syðra togara, sem við
þurfum sennilega ekki á að halda og sem heppilegra væri
að smíða í verkefnasnauðum skipasmíðastöðvum á ís-
landi.
Svo vel vill til, að vandamálið er unnt að leysa án fár-.
ánlegra vinnubragða á borð við smíði togara í Portúgal.
Við getum keypt af þeim olíur úr hráolíu frá Nigeríu.
Með þessari einföldu breytingu er unnt að koma á
meiri viðskiptajöfnuði gagnvart þremur löndum, Sovét-
ríkjunum, Portúgal og Nigeríu. Með henni er lika unnt
að gæta verulega samningsaðstöðu okkar gagnvart
þessum löndum.
Gerð hefur verið tilraun með olíukaup frá Portúgal og
virðist hún hafa gefizt vel. Verðlagning ætti ekki að
verða erfið, þvi að olían frá Sovétríkjunum er keypt á út-
reiknuðu heimsmarkaðsverði hverju sinni.
Einkennilegt er, að embættismenn og ráðherrar skuli
ekki hafa séð jafn einfalda lausn og þessa á þríþættu
vandamáli. Sumir áhorfendur hafa viljað gruna þá um
græsku og telja þá hafa önnur sjónarmið í huga en ís-
lenzka viðskiptahagsmuni.
Hitt er líklegra, að þetta sé bara dæmi um forpokun í
gömlum viðskiptahefðum. Allar breytingar eru eitur í
beinum þeirra, sem hugsa á brautum vanans.
Nigeríumenn eiga hráolíu, sem þeir þurfa að losna við.
Portúgalir eiga olíuhreinsunarstöðvar, sem þurfa aukin
verkefni. Rússar eiga torinnheimtanlega olíupeninga hjá
íslendingum. Og íslendingar sitja uppi með skreið og
saltfisk.
Öll þessi vandamál má laga stórlega með einni ein-
faldri tilfærslu.
Bandaríkin:
Hafa foringjar FBI
framið meinsæri og
staðið fyrir morði?
svo segir fyrrverandi starfsmaður
Alríkislögreglunnar
Snemma morguns á síöasta ári
fannst lík Williams C. Sullivan fyrr-
verandi yfirmanns hjá FBI, Alrikislög-
reglu Bandaríkjanna, ekki fjarri heim-
ili hans í New Hampshire í Bandaríkj-
unum. Hafði hann veriö skotinn aftan
frá með langdrægum riffli. Að sjálf-
sögðu vakti drápið athygli meðal ná-
grannanna, en til allrar hamingju gat
lögreglan upplýst málið skjótlega að
því er virtist. Að hennar sögn hafði
hér orðið hrapallegt slys, en þó að
fullu útskýranlegt.
Sama morgun og lík hins fyrrver-
andi FBI foringja fannst gaf ungur
maður sig fram á næstu lögreglustöð
og sagðist svo frá að hann hefði verið
á veiðum með Sullivan og tekið feil á
honum og dádýri. Þar með taldi við-
komandi lögreglustjóri málið upplýst
og raunar flestir. Hefði það að líkind-
um verið gleymt og grafið ef ekki hefði
tvennt komið til.
t fyrsta lagi var haft samband sím-
leiðis við vikuritið Seven Days og í
öðru lagi kom lögfræðingur einn að
nafni William Kunstler til skjalanna.
Símhringingin til Seven Days tíma-
ritsins var í mars siðastliðnum og var
þar á ferðinni lögfræðingur, sem ekki
hefur fengizt nafngreindur. Sagðist
hann meðal annars reka mál fyrir
hönd fyrrverandi starfsmanns FBI,
sem gjarnan óskaði eftir að segja frá
margs konar lögbrotum sem þrifizt
hefðu í skjóli Alrikislögreglunnar.
Sagði lögmaðurinn að skjólstæðingur
hans segðist sjálfur hafa tekið þátt í
mörgum þessara lögbrota. Honum
væri aftur á móti mjög hugleikið að
upplýsa bandarískan almenning um
þessi mál. En þvi væri ekki að leyna að
hann óttaðist nokkuð um líf sitt ef
hann hæfi slíkar uppljóstranir.
Sagði þessi ónefndi lögmaður að
skjólstæðingur hans væri sannfærður
um að William C. Sullivan hefði alls
ekki látizt vegna neins slysaskots.
Hann hefði verið skotinn til að koma í
veg fyrir að hann vitnaði gegn FBI
fyrir Öldungadeildarnefnd sem rann-
sakaði þátt FBI í rannsókn morðsins á
Kennedy forseta og Martin Luther
King.
Þeir sem ræddu við lögfræðinginn
fyrir hönd tímaritsins voru í fyrstu
nokkuð tortryggnir. Hvort var hér um
að ræða mann sem vildi létta á sam-
vizkunni eftir tuttugu ára störf fyrir
FBl eða var Alríkislögreglan sjálf að
leggja fyrir þá gildru. Þess vegna var
allrar aðgæzlu þörf er stefnumót var
ákveðið við FBI starfsmanninn í byrj-
un, til að forðast eftirleitarmenn og
hleranir.
Loks var talið óhætt að ræða við
starfsmanninn fyrrverandi og búið að
ganga úr skugga um, að hann væri
ekkertaðþykjast.
Kom þá meðal annars fram að hann
fullyrti að Alrikislögregian, sem stofn-
uð var til að gæta laga og réttar hefði
verið mjög stórtæk í að brjóta þau
sjálf. Til dæmis sagði hann að þeir
stjórnendur, sem komið hefðu til yfir-
heyrslu hjá þingnefndum og svarið þar
að segja sannleikann og ekkert nema
sannleikann hefðu síður en svo staðið
við það.
Alls hefðu yfirmenn FBI viður-
kennt að stofnunin hefði brotizt inn
án heimildar tvö hundruð þrjátíu og
átta sinnum. Þetta sagðist lögreglu-
maðurinn fyrrverandi vita að væri
alltof lág tala. Staðreyndin væri, að
margar skrifstofur FBI víðs vegar um
Bandarikin hefðu haft sérdeildir, sem
ekkert gerðu annað en brjótast inn.
Þannig hefði þessu í það minnsta verið
háttað á sjötta áratugnum. I Chicago
einni hefðu tuttugu og fjórir haft
þennan starfa með höndum. Vaktir
hefðu verið dag og nótt og stöðugt
farið inn i hibýli af ýmsu tagi. Því
hefði verið réttara að segja nefnd öld-
ungadeildarinnar að FBI hefði brotizt
tíu þúsund, tuttugu þúsund eða jafn-
vel þrjátíu þúsund sinnum inn án
heimildar.
Starfsmaðurinn fyrrverandi sagði
að FBI hefði notað alls konar aðferðir
við innbrot sín. Hefði þess verið gætt
að hafa þau eins litt áberandi og unnt
J. Edgar Hoover fyrrverandi forstjóri
FBI var ekki talinn kalla aUt ömmu
sína en þó tókst aldrei að klekkja á
honum. Eftirmenn hans hafa aftur á
móti lent i margháttuðum vandræðum.
Þeir sem helja störf hjá FBI verða að
vera vel Ifkamlega haldnir og auk þess
stunda stöðugar æfingar.
FBI starfsmenn eru látnir stunda skot-
æSngar reglulega.
var og við þau notuð hávísindalegar
aðferðir svo jafnvel næstu nágrannar
urðu einskis varir. Stundum þurfti
ekki einu sinni að hafa fyrir því að
brjótast inn ef húsvörður í viðkomandi
byggingu var eins og svo margir
Bandaríkjamenn trúr yfirvöldunum.
Var hægt að fá lánaða lyklana að við-
komandi skrifstofum og þá tekin af
þeim mót til notkunar síðar.
Misjafnt var, hvernig þurfti að
launa slík störf, bæði hefði verið um
að ræða beinar peningagreiðslur og
þakkarskírteini frá sjálfum höfuð-
paurnum Edgar Hoover. Fleiri hefðu
viljað hin síðarnefndu. Hefði þá einnig
verið hægt að hafa meira taumhaíd á
viðkomandi ef hann sýndi einhverja
tilburði til að hlaupa með vitneskju
sína til óæskilegra aðila.
I samtalinu við Seven Days skýrði
hinn fyrrverandi FBI maður frá því
hvernig þess hefði verið vandlega gætt
að velja aðeins þá starfsmenn í þessi
störf sem þagað gætu við eiginkonur,
kærustur, foreldra og vinnufélaga yfir
störfum sínum. Siðan hefðu þeir hlotið
margs konar þjálfun. Einnig hefði ekki
verið hikað við að neyta þeirra bragða
sem tiltæk voru gagnvart þeim sem
nóg var boðið og vildu skýra frá hinni
ólöglegu starfsemi.
Einnig benti lögreglumaðurinn fyrr-
verandi á að árangur FBI við rann-
sóknir mála væri furðulítill og engan
veginn í samræmi við þann orðstír
sem farið hefði af starfseminni eða
þeim kostnaði sem lagt væri i hana.
Nú er svo komið að sérstök rann-
sóknarnefnd á vegum Öldungadeildar
bandaríska þingsins hefur krafizt
rannsóknar á ailri starfsemi FBl. Inn í
þá rannsókn flækjast þeir fyrrverandi
forstjórar Alríkislögreglunnar, sem
enn eru á lífi. Auk þess hefur verið
krafizt rannsóknar á störfum sextíu og
átta fyrrverandi og núverandi starfs-
manna.
Ekki hefur alls verið getið. Lög-
fræðingurinn William Kunstler, sem
nefndur var hér að framan hefur kraf-
izt þess að rannsókn verði tekin upp
aftur á dauða William C. Sullivan
fyrrverandi foringja hjá FBl. Telur
Kunstler að margt bendi til að þarna
hafi verið óhreint mjöl í pokáhorninu.
Hefur hann meðal annars bent á að
Sullivan hafi verið skotinn á sjötíu og
fimm metra færi með veiðiriffli með
áföstum kíki sem stækki fjórum sinn-
um. Maðurinn sem hleypt hafi af sé
þjálfaður skotmaður, sem engan veg-
inn hafi getað ruglað saman hvitum
blettum í veiðijakka Sullivans og dá-
dýri. Einkum sé málið dularfullt,
þegar þess er gætt að veiðijakki hans
var svartur og rauður.