Dagblaðið - 07.10.1978, Qupperneq 11

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 7. OKTÓBER 1978.
11
\
Sjónvarp
Sigurður Guðjónsson
um Schubert, einfaldlega vegna þess
að þar voru flutt nokkur af allra beztu
lögum hans með skaðlausum kynning-
um söngvarans, sem var Benjamin
Luxon, sá er söng greifann í Brúð-
kaupi Figarós á sunnudaginn.
Brúðkaup
Fígarós
Flutningur þessarar óperu var
ánægjulegasta sjónvarpsstund sem ég
hef notið i háa herrans tíð. Mozart var
'einstæður meðal tónskálda. Andlegt
jafnvaegi hans og heiibrigði virðist
hafa verið óvenjuleg. Og þetta sálar-
ástand kemur fram í hverri nótu sem
hann skrifaði. Það er sennilega af
þessum ástæðum sem margir lita á
hann sem ímynd fullkomleikans. Jafn-
vægi hugar og hjarta er liklega það
takmark sem við keppum öll að. Þegar
Mozart samdi óperur var hann ekki að
glima við einhverja ægilega tilfinn-
ingatogstreitu í sjálfum sér. Athygli
hans beindist út á við að fólkinu i
kringum hann. Og hin ótrúlega sál-
skyggni hans gerir honum léttan leik
að lýsa öllu sem bærist i mannlegum
brjóstum, líka því ofur fíngerða og
hljóðláta sem næstum ómögulegt er
að henda reiður á. En hiö einkennileg-
asta við þessa lýsingu er hve hún er
gersamlega óháð samúðar — og and-
úðar — viðhorfi höfundarins. Þetta
móralska „hlutleysi” skelfdi Beet-
hoven sem aldrei virðist hafa skilið
það.
Óperumúsik hefur orðið fyrir þeim
ósköpum að megnið af henni er samið
viðsvosmekklausan leir að hin ágæt-
asta tónlist hefur fallið í gleymsku af
þeim sökum. En þessu er sannarlega
ekki að dreifa með Figaró Mozarts.
Það var Mozart og engum öðrum likt
að gera hinn léttvæga texta fremur
kost en löst með þvi að gera tónlistina
aigjöra þungamiðju.
Órofa
músíkheild
Að undanskildum arium Marcelinu
og hinni furðulegu aríu Basilio um
feldinn, sem enginn hefur enn fengið
botn i, er hver þáttur og verkið allt
órofa músíkheild sem sýnir okkur
raunverulegar manneskjur með raun-
verulegar tilfinningar. Þetta kemur vel
fram þegar uppgötvast að Marcelína
og Bartolo eru foreldrar Fígarós. Þá
verða þessar stílfærðu skopfigúrur
skyndilegar mennskar og gleðjast af
hjarta með Súsönnu og Fígaró meðan
greifinn bölsótast jafnhjartanlega af
reiði og fyrirlitningu. En stórkostleg-
asta atriði þessarar óperu er endir ann-
ars þáttar, stóri septettinn þar sem
Mozart teflir Fígaró, Súsönnu og
greifynjunni fram gegn greifanum,
Marcelínu, Bartolo og Basilio og
hver þessara höfuðpersóna er gædd
hárnákvæmum karaktereinkennum.
Og þvilíkar menngerðir! Þessi snagg-
aralegi ogseremóniulausi Figaró, þessi
makalausi ráðsnillingur, Súsanna,
greifynjan sívansæla — bréfadúett
þeirra Súsönnu er hreinasta kraftaverk
— greifinn hóglífi og hrokafulli, hinn
lævísi bragðarefur Basilio. Ogekki má
gleyma Cherubino sem er rétt að byrja
að fá náttúru og kemst yfir að elska
allar konur heimsins i aðeins tveim
arium. Þessi ópera. sem skrifa mætti
um langt mál, flytur okkur ekki aðeins
nær skilningi á öðru fólki heldur gerir
líka allt bramboltið í fólkinu ofurlitið
bjartara og fegurra. Og það er mest
um vert.
Ég hef orðið svona langorður um
þetta efni vegna þess að það er ekki á
hverjum degi sem maður hefur ástæðu
til að þakka hjartanlega frábært sjón-
varpsefni. Og okkur er gefið giæsiiegt
fyrirheit um meiri dýrð. Það sættir
mig við alla þá kojak ógæfu og
ógjörvileika og stór og smá kvikindi
sem skriða og öskra um alla sjónvarps-
dagskrána.
Sigurður Guðjónsson.
FÓDURBÆHS-
SKATTUROG
KVÓTAKERFI
A síðastliðnu og þessu ári var mikið
um fundarhöld hjá bændum. Þeir
komu saman til að ræða aðsteðjandi
vandamál og hvernig bregðast skyldi
við þeim. Þessir fundir voru mjög vel
sóttir og mikið rætt og margar tillögur
samþykktar. Á nær öllum þessum
bændafundum var rætt um fóður-
bætisskatt og kvótakerfi og yfirleitt
voru einhverjar ályktanir afgreiddar á
fundunum um þessi atriði.
Hér á eftir mun verða skýrt frá af-
greiðslu þessara mála á nokkrum
fundum en útilokað er að taka allt
með. Það má segja að vilji bænda
speglist nokkuð í þessum fundar-
samþykktum, það er að segja hver
viljinn var á síðastliðnu ári og eitthvað
fram á þetta ár. Það má vera að
bændum hafi snúizt hugur nú í haust,
eftir aðalfund Stéttarsambands
bænda.
Fóðurbætisskattur
Svinaræktarfélag Íslands hélt
aðalfund sinn 27. nóvember, þar voru
samþykkt mótmæli gegn fram-
komnum hugmyndum um fóðurbætis-
skatt, fundurinn lýsti þeirri skoðun
sinni að fóðurbætisskattur væri ekki
áhrifamikið tæki til stjórnunar á fram-
leiðslu landbúnaðarvara.
Almennur bændafundur i Skaga-
firði, sem haidinn var 12. desember,
mótmælti eindregið framkominni
tillögu á aðalfundi og aukafundi Stétt-
arsambands bænda 1977 um
fóðurbætisskatt. Þá var bætt við
tillöguna eftirfarandi: „En fari svo að
kjarnfóðurgjald verði innheimt leggur
fundurinn til að hluta þess verði varið
til styrktar heyverkun, þ.e. súg-
þuvrkun og votheysgerð og eflingu
inníénds fóðuriðnaðar.”
Á fulltrúafundi Búnaðarsambands
Eyjafjarðar var samykkt ítarleg
ályktun um fóðurbætisskattinn, þar
segir m.a.: „Fundurinn harmar þá
samþykkt síðasta fundar Stéttar-
sambands bænda, þar sem ætlað er að
leggja á bændur landsins 25% skatt á
innflutt kjarnfóður. Á sama tíma og
aðrar stéttir þjóðfélagsins fá stórfelld-
ar kjarabætur samþykkir fundur Stétt-
arsambandsins stórfellda kjara-
skerðingu á stéttina i formi nýrra
skattlagninga — Miðað við þá stefnu
og þá nauðsyn að hver gripur skili
fullum afurðum verður að telja það
algjört glapræði að ætla sér að skatt-,
leggja kjarnfóður, með það takmark
fyrir augum að draga með þvi úr
afkastagetu gripa." Einnig mótmælti
aðalfundur Mjólkursamlags KEA
fóðurbætisskattinum. Þá mótmælti
fundur bænda í S-Þingeyjarsýslu
fóðurbætisskattinum. Bændafundur i
N-Þingeyjarsýslu samþykkti eftirfar-
andi: „Af framkomnum úrræðum til
lausnar þeim vanda, sem stafar af
vöntun útflutningsbóta, telur
fundurinn fóðurbætisskatt skást.”
Bændur í Vopnafirði voru heldur
ekki andvigir fóðurbætisskatti til
lausnar aðsteðjandi vandamálum.
Bændafundur á Egilsstöðum sam-
þykkti eftirfarandi ályktun:
„Fundurinn viðurkennir þann vanda
sem við er að fást í afurðasölumálum
landbúnaðarins og telur að tíma-
bundin gjaldtaka af innfluttu kjarn-
fóðri sé skást af þeim leiðum sem
aukafundur Stéttarsambands bænda
benti á til úrbóta þeim vanda sem við
blasir. Hi(if iVjja^rd^lúr fúnduri/rn ekki
koma til greina að undanþiggja vissar
búgreinar þessu gjaldi.” Þá voru
bændafundir í Breiðdal og í A-Skafta-
fellssýslu ekki andvígir fóðurbætis-
skattinum.
Verð á fóðurbæti
er hagstætt
Eins og áður er getið er erfitt að átta
sig á hvort meirihluti bænda er
raunverulega á móti fóðurbætisskatti.
Þó má það hafa verið fyrst þegar farið
var að ræða þessa hugmynd.
Kjallarinn
Agnar Guðnason
Þegar svo er komið að innheimta
verður hjá bændum verulegar fjár-
upphæðir, bæði til að greiða með út-
flutningi og lækkunar á verði á
innlenda markaðnum, gera æ fieiri sér
■ grein fyrir að það dugar ekki lengur að
auka framleiðsluna. Eitt einfaldasta
ráðið tii að draga úr framleiðslunni er
að hækka verð á kjarnfóðri. Siðan er
hægt að jafna á milli bænda, með
endurgreiðslu á fóðurbætisgjaldinu.
Auðvitað er enginn ánægður með að
samþykkja á sig skatt, sem ekki er
fyrir, en fóðurbætisskattur gæti komið
mun léttara við bændur en
innvigtunargjald og strangt kvóta-
kerfi. Þrátt fyrir verulega hækkun á
fóðurbæti á þessu ári, er verðið eftir
sem áður mjög hagstætt ef miðað er
við mjólkurverðið. Það þykir mjög
hagstætt ef verð á einu kg af
fóðurblöndu er ekki meira en bændur
fá fyrir einn lítra af mjólk. Eins og er
fá bændur nærri tvö kg af
fóðurblöndu fyrir einn lílra af mjólk.
Það er' hagstætt fyrir bændur á
Íslandi að geta fengið innflutt kjarn-
fóður, sem er stórlega niðurgreitt
erlendis, þegar fullt verð fæst fyrir alla
mjólkurframleiðsluna. Þegar taka
verður greiðslu af bændum til að
greiða með þessari mjótk, er ekki
lengur hagstætt að gefa mikið magn af
fóðurblöndu, þótt ódýrsé.
Framleiðslukvóti
Á bændafundunum var einnig rætt
mikið um að setja á kvóta.
Framleiðendur fái grundvallarverð
fyrir ákveðið magn framleiðslu hvers
bús en lægra verð fyrir það sem
umfram yrði. Það hefur verið rætt um
að hver bóndi fengi úthlutað kvóta
og einnig að kvótinn væri bundinn
hverri jörð. Á síðasta aðalfundi Stétt-
arsambands bænda var mælt með
kvótakerfi sem felur í sér að gjald væri §
tekið af allri framleiðslu en færi stig- |
hækkandi með aukinni framleiðslu. I
Á fulltrúafundi Búnaðarsambands 1
Eyjafjarðar var mælt með þvi að |
komið yrði á kvótakerfi til takmörk- íí
unar á framleiðslu, einnig var bent á ít
möguleika til skattlagningar á búfé. R
Aðalfundur Mjólkursamlags KEA þ
taldi að kvótakerfi í einni eða annarri |
mynd gæti hentað ef ríkisvaldið |
ábyrgðist að fullt grundvallarverð |
næðist jafnan fyrir leyft framleiðslu- |
magn. Bændafundur í S-Þing- |
eyjarsýslu var meðmæltui kvóta. M
Einnig var fundurinn því meðmæltur 2
að tekið yrði algjörlega fyrir S
búvöruframleiðslu manna sem ekki j
búa á lögbýlum. Fundur bænda í
Vopnafirði samþykkti eftirfarandi
ályktun: „Fundurinn mælir með hug-
mynd um kvótakerfi til stjórnunar
framleiðslu landbúnaðarvara, t.d. yrði
því beitt til að draga úr stærð rikisbúa
og stöðva framleiðslu utan lögbýla."
Fundur bænda á Egilsstöðum varaði
við lögfestingu kvótakerfis án
samþykktar meirihluta bænda á
landinu. Fundur bærlda i A-Skafta-
fellssýslu varaði við ao tekið yrði upp,
að svo stöddu, kvótakerfi þar sem gert
er ráð fyrir að framleiðsluaukning
verði felld i verði, þvi það niundi bitna
illa á bændum sem eru að hefja
búskap og hafa ráðizt í mikla fjár-
festingu á síðustu árum. Aftur á móti
var umræðuhópur bænda á
Suðurlandi þvi meðmæltur að komið
væri á kvótakerfi í einhverri ntynd þar
sem framleiðslan yrði dregin santan á
skipulegan hátt. Fundur kjörmanna
og formanna búnaðarfélaga í Borgar
firði var meðmæltur kvótakerfinu. Á
aðalfundi Búnaðarsambands A-
Húnavatnssýslu var eftirfarandi
ályktun samþykkt: „Tekið verði upp
sveigjanlegt kvótakerfi en jafnfranrt
fái bændur fulla verðtryggingu á frani-
leiðslu sína, upp að ákveðinni
bústærð.
Hvað verður gert?
Ef draga á úr búvörufrantleiðslunni
vilja bændur frekar kvótakerfi en
fóðurbætisskatt. Einnig hafa komið
fram á nokkrum bændafundum á-
bendingar um að greiða sérstaka
uppbót til þeirra bænda sem draga
verulega úr framleiðslunni. Þá eru
margir . bændur því meðmæltir að
búskaparumsvif rikis- og tilraunabúa
verði minnkuð. Framleiðsla tómstunda-
bænda verði skattlögð sérstaklega. Þá
er lagt til að hamiað verði á móti
verksmiðjubúskap. Skipulag land-
búnaðarframleiðslunnar var einnig
mikið rætt á bændafundunum og að
jarðir yrðu flokkaðar með tilliti til
búskaparskilyrða og lánveitingum
hagað mcð lilliti til þeirra.
Þetta er aðeins örstutt yfirlit um
það sem kom fram á bænda-
fundunum, en Ijóst er að bændur óska
almennt eftir þvi að stjórn verði höfð á
framleiðslunni. Með sérstökum lögum
verður því að veita Framleiðsluráði
landbúnaðarins heimild til að beita
þeim.aðgerðum sem duga til að leysa
þessi vandamál landbúnaðarins á far-
sælan hátt.
AgnarGuðnason
blaðafulltrúi.
É