Dagblaðið - 21.03.1979, Qupperneq 15

■v
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 21. MARZ 1979. 15
Messidor
Svisslendingurinn Alain Tanner sýnir með
nýjustu mynd sinni að hann er enn ífullu f jöri
Á Berlínarhátíðinni i febrúar sl.
var frumsýnd ný mynd eftír sviss-
neska leikstjórann Alain Tanner.
Eftirvæntingin var töluverð því tvö
ár voru siðan Tanner gerði Jónas,
sem verður 25 ára árið 2000 eða
„Jonas, Qui Aura 25 Ans En l’An
2000”. Þótt Tanner sé vel þekktur
víðast hvar í Evrópu hafa fáar mynda
hans komið hingað og í raun vita ís-
lendingar mjög lítið um kvikmynda-
gerð í Sviss. Fyrir utan tvær myndir
Tanners, þ.e. La Salamandre (1971)
og Le Milieu Du Monde (1973) og
L’Invitation sem Claude Goretta
gerði 1971, þá rekur undirritaðan
ekki minni til að hafa séð hér á hvíta
tjaldinu svissneskar myndir. Þeir
Tanner og Goretta eru líklega þekkt-
astir kvikmyndagerðarmanna frá
Sviss og hafa kynnt land og þjóð
mikið með myndum sínum. Innan
skamms gefst íslendingum kostur á
að sjá verðlaunamyndina
■Knipplingastúlkan (La Dentelliere)
eftír Goretta en Háskólabíó hefur
fest kaup á henni. Er þar um að ræða
gífurlega fallega mynd, sem fjallar
um fyrstu kynni ungrar stúlku af ást-
inni og þeim vandamálum, sem koma
í ljós þegar alvara lifsins tekur við.
Vandi
Svisslendinga
Líkt og á íslandi hefur svissneska
ríkið lítið stutt kvikmyndagerð í landi
sínu nema allra síðustu árin. Yfirvöld
eru treg tíl að leggja fram fjármagn
svo kvikmyndagerðarmenn hafa snú-
ið sér mikið að heimildarmyndagerð
því auðveldara er að afla fjár tíl
hennar enda þarf oft minna tÚ. Þar
hafa Svisslendingar náð viðunandi
árangri en leiknar myndir gerðar eftir
handriti hafa meira eða minna orðið
útundan. Hér kemur tungumálið inn
í. í Sviss er aðallega töluð franska og
þýska en um mállýsku er að ræða í
þýskunni sem takmarkar útbreiðslu
myndarinnar meðan franskan gengur
a.m.k. í frönskumælandi löndum.
Mállýskan sem notuð var í eldri
myndum þeirra skapaði vandamál og
fældi erlenda kaupendur frá sumum
myndanna. Sést þetta best á því að
hérlendis höfum við eingöngu séð
svissneskar myndir með frönsku tali.
En lítum betur á Alain Tanner. Tæp-
lega fimmtugur að aldri á hann að
baki 7 myndir í fullri lengd auk 5
stuttra mynda.
þrýtur ákveða þær að athuga hve
lengi þær geta haldið áfram ferðalag-
inu peningalausar. Fyrir tilviljun
komast þær yfir skotvopn og nota
það síðar til að afla sér matar. Þar
með er lögreglan komin í spilið og
sjónvarpið er búið að gera þær að
terroristum. Þannig snýst leikur
þeirra upp í hálfgerða martröð og í
lok myndarinnar verða þær manni að
bana, sem setur endapunkt á ferðalag
þeirra sem hófst sem saklaust ævin-
týri.
Tanner hefur mikið verið spurður
hvort þessi mynd eigi að vera eitt-
hvert framhald á myndinni um Jónas
en hún var látin gerast 1968 og endur-
speglaði þann pólitíska óróa sem var
þá meðal yngri kynslóðarinnar.
Messidor gerist sumarið 1978 og
báðar stúlkurnar eru of ungar til að
hafa getað tekið þátt í pólitísku vakn-
ingunni 1968. Ferðalag þeirra er
flótti frá umhverfi sínu. Stúlkurnar
koma frá mismunandi umhverfi,
önnur er stúdent sem langar til
að viðra 'sig áður en próflestur hefst,
en hin er á leiðinni heim til sín í sveit-
ina eftir að hafa unnið í borginni, en
hafði týnt lestarmiðanum. Þær hitt-
ast fyrst þegar þær fyrir tilviljun fá
far með sama bílnum. Tanner not-
færir sér þessar andstæður enda
byggir myndin mjög mikið á inn-
byrðis keppni milli þeirra, hvor getí
haldið út lengur á flakkinu.
Baldur Hjaltason
Kvik
myndir
Undir áhrifum
Tanner lagði stund á hagfræðinám
í háskólanum í Genf og var einn af
stofnendum kvikmyndaklúbbs skól-
ans. Að loknu námi fór hann frá
Sviss og þvældist víða. 1955 fór hann
til London og starfaði þar í tvö ár við
bresku kvikmyndastofnunina. Á
þeim tíma kynntist hann Lindsey
Anderson og „free cinema” sem
hafði mikil áhrif á hann. Upp úr
þessu hóf Tanner gerð stuttra mynda
og fyrsta mynd hans, Nice Time, sem
hann gerði í Bretlandi, var í sam-
vinnu við landa hans, Claude Goretta
Á þessu tímabili skrifaði Tanner
mikið um kvikmyndir, m.a. fyrir
Sight and Sound, Cahiers du Cinema
og Cinema Nuovo. Um 1960 lá leiðin
til Parísar, þar sem hann vann sem
aðstoðarleikstjóri við gerð ódýrra af-
þreyingarmynda tíl ársins 1962, er
hann fór alfarinn aftur til Sviss og
stofnaði félag svissneskra kvik-
myndagerðarmanna. Síðan hefur
hann gert myndir sjálfur og unnið
fyrir svissneska sjónvarpið. í flestum
tilvikum gerir hann myndir sínar í
samvinnu við Frakka enda leggja þeir
til stóran hluta fjármagnsins.
Ævintýri eða
raunveruleiki
Messidor fjallar um tvær ungar
stúlkur, þær Jeanne og Marie, sem
hittast fyrir tilviljun og ákveða að
skoða heiminn nánar. Þær ferðast
um á puttanum í Sviss án þess að vita1
hvert ferðinni er heitið. Eftir að fé
Landslag
Tanner færir sér mjög í nyt stór-
brotið landslag Sviss. Sjálfur hefur
Tanner sagt að Messidor sé mynd um
Sviss, ekki nauðsynlega það Sviss
sem augað sér, heldur sé myndin tákn
fyrir hvað gætí gerst í tæknivæddu
menningarþjóðfélagi. En Tanner
telur Sviss einmitt vera á þessari leið.
Samtímis virkar myndin sterkur óður
til náttúrunnar en sýnir jafnframt hve
erfitt það er að vera frjáls og óháður
til að geta notið hennar. Boð og bönn
þjóðfélagsins ná til einstaklingsins
hvert sem hann fer. Það sé aðeins
spumingin um tíma.
Fyrir framlag sitt til Berlínarhátíð-
arinnar fékk Tanner mikið lof. Töldu
ýmsir að hann hefði fengið gullbjörn-
inn, æðstu verðlaun hátíðarinnar, ef
myndin hefði verið sýnd fyrri hluta
hátíðarinnar í stað þess að enda
hana. Það verður því forvitnilegt að
fylgjast með þróun hans næstu árin
því Tanner virðist eiga mjög auðvelt
með að breyta stíl sínum í kvik-
myndagerð. Áður en hann hóf töku
Messidor, sem þýðir júlímánuður
samkvæmt napólenska tímatalinu,
vann hann að gerð myndar á Super 8
fyrir svissneska sjónvarpið, sem hann
telur brúa bilið milli Jonas og Messi-
dor. Hvað hann tekur sér næst fyrir
hendur er samkvæmt hans sögn alveg
óráðið, eða eins og hann sagði á
blaðamannafundinum eftir fmmsýn-
inguna á Messidor: „Hver dagur *
verður að hafa sína þjáningu.”
Nú fcr hvcr ab vcrba
SÍÐASTUR
TILÞESS AÐ FAGNA HEIMSMETI
MickicGcc
HANN KVEÐUR SUNNUD. 25.
með1500tíma að baki
Vidco
ÝMSIR
HEIMSFRÆGIR
LISTAMENN
VERÐA
Á SKJANUM
”GLEYMD BÖRN 79„ Þakka
BLIKKSMIÐJU BREIÐFJÖRÐS
veitta fjárhagsaðstoð