Dagblaðið - 30.04.1979, Page 11

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 30. APRÍL 1979.
11
N
lögðu fram í þessu sambandi eru frá
1975. Þá var talið að meira en fimm
þúsund manns neyttu reglulega eitur-
lyfja á þann hátt að sprauta í sig
eitrinu. Var þá aðeins átt við Kaup-
mannahafnarsvæðið. Nú er talið að
ekki séu færri en tiu þúsund manns í
allri Danmörku sem taka inn eitur-
efni á þennan hátt.
Söluverð hvers dagskammts af
eitri, sem hver einstaklingur, sem
orðinn er háður því þarf að fá er ekki
talið vera lægra en eitt þúsund til
fimmtán hundruð krónur danskar.
Samkvæmt því er verzlað með eitur-
efni fyrir samtals um það bil tíu
milljónir danskra króna á dag. Er
það jafnvirði sex hundruð og fimm-
tiu milljóna íslenzkrakróna.
Sjálfir forsvarsmenn eiturlyfja-
lögreglunnar dönsku reikna með því,
að aðeins takist aö hremma tíunda
hluta þess eiturefnis sem flutt er til
Danmerkur.
Síðastliðið ár tókst lögreglunni að
ná í hass, heróín og morfín sem selja
hefði mátt fyrir tuttugu og fjórar
milljónir danskra króna á hinum
ólöglega markaði í Kaupmannahöfn.
Yfirmaður eiturlyfjalögreglunnar
P. M. Gauguin, segir að ómögulegt,
sé að geta sér til um heildarmagn
þeirra eiturefna, sem til Danmerkur
koma á hverju ári. En sem dæmi um
þróunina sagði hann að árið 1975
hefði verið gerð upptæk 0,6 kíló-
grömm af heróíni. Það sem af er
þessu ári er aftur á móti búið að
leggja hald á um það bil fjögur kíló-
grömm.
Samsvarandi tölur fyrir árin 1976
og 1977 sýna að fyrra árið náðist átta
kílógrömm af heróíni samtals en í
fyrra fór magnið upp i sex kíló sam-
tals. Af þessu sést að þessu hættuleg-
asta eiturefni af þeim sem á markaði
eru vex mjög fiskur um hrygg á
hinum ólöglega markaði í Dan-
mörku. Þykir þeim, sem um þessi
mál fjalla þar í landi heldur dökkt
útlitið.
Kjallarinn
Hjálmar Vilhjálmsson
þessu landi, og birta útkomuna í
blaði þínu. Útkoman úr þessu dæmi
væri fróðleg til samanburðar við
styrkina, sem þú kallar svo, sem
veittir hafa verið til bænda í formi
niðurgreiðslna og útflutningsupp-
bóta. Vonandi verður útkoman ekki
sú, að við verðum að leggja útgerðina
niður líka og flytja inn allt fiskmeti í
framtíðinni.
Ég er sannfærður um, að fleirum
en mér þætti fróðlegt að sjá þennan
samanburð.
Með fyrirfram þakklæti fyrir
birtingu bréfs þessa í blaði þínu, segi
ég:
Vertu blessaður og sæll.
Hjálmar Vilhjálmsson
Laun yfirmanna
á kaupskipum
lýkur námi, þá er félagi hans er ekki
Fram hefur komið í fjölmiðlum
stórorðar yfirlýsingar um háar tekjur
yfirmanna á kaupskipum. Eflaust
má sýna fram á háar tölur frá
skipum, þar sem vinnuvikan er um og
yfir 100 stundir, og að sjálfsögðu
unnið laugardaga, sunnudaga og
aðra helgidaga. Það væri gaman að
sjá dæmi t.d. frá ríklsstarfsmönn-
um, í sæmilega háum flokki, er hafa
1% af kaupi fyrir unna eftirvinnu-
stund, sem í mörgum tilfellum er 45
mlnútur.
í þeim átökum við vinnuveitendur
(útgerðarmenn) er hinar fjölmörgu
Kjallarinn
Sigurbjörn
Guðmundsson
stéttir er vinna á kaupskipum hafa
háð, hefur allt launahiutfall raskazt
mjög, enda samið á ýmsum tímum
ársins, í óðaverðbólgu. Hefur sú stétt
er seinast tók þátt í „hringekjunni”
jafnan borið mest úr býtum. Til að
sýna launahlutfallið milli stétta set ég
háseta með 5 ára starfsaldur 100 stig.
'Ég geri þessa viðmiðun vegna þess að
háseti með 2ja ára siglingartíma
kemst í stýrimannaskóla og er hann
fór í skólann kominn með 5 ára
starfsaldur. Stýrimaðurinn byrjar að
sjálfsögðu á byrjunarlaunum. Ég
nota skip úr 4. flokki (skip 150 1 —
,2000 BRL/BHA), en það er algeng-
asta stærð skipa vorra. Aftan við
launin set ég stigin hjá hverri stétt,
svo og viðmiðun við frændur okkar
Dani, og seinast I.T.F., Alþjóðasam-
band flutningaverkamanna.
Ég læt nú þessari upptalningu og
samanburði á hlutföllum milli stétta
lokið og bið þá er lesa þetta að gera
sér grein fyrir hvílík launaröskun
hefur átt sér stað milli starfshópa
þeirra er á skipunum starfa undir
íslenzkum fána.
Eflaust má endalaust deila um
hver séu eðlileg launahlutföU. Á
fiskiskipum hefur skipstjóri frá 2-
földu að 4-föIdu kaupi háseta. 1.
stýrimaður og 1. vélstjóri 1,5 í hlut
miðað við háseta. 2. stýrimaður, 2.
vélstj. og kokkur 1,25 miðað við
háseta. Launatap þeirra manna, er
'fara I stýrimannaskóla/vélskóla 3.—
4. stig, er með núverandi kaupgjaldi
ca 15—20 milljónir, aö meðtöldum
uppihaldskostnaði í skóla. Ekki
Ihvarflar að undirrituðum, að undir-
Imenn á skipunum hafi of mikil laun
en er ekki eitthvaö athugavert, er 6—
7 stéttir yfírmanna, með 3—4 ára
menntun úr sérskólum, eru komnir
launalega undir sina undirmenn?
Þá ber þess að geta að á þeim
skipum, er hafa 3-skiptar vaktir,
;hafa yfirmenn oftast sáralitla eftir-
vinnu, oftca30—40% af þeirri eftir-
vinnu, er undirmenn hafa aðgang
að og vinna. Laun hins íslenzka
skipstjóra er án eftirlitsálags, en að
því meðtöldu er byrjunarkaup skip-
stjóra: 443.177 kr. Kaup dansks
kollega hans fann ég með því að
margfalda laun yfirstýrimanns með
1,94 og er það þá 17.738 dkr =
1174.940 isl. kr. Allar aðrar tölur eru
úr launastiga, er birtist í danska stýri-
mannablaðinu, febrúarblaði. l.T.F.
samanburðurinn er frá 1. sept. 1978.
í öllum töflunum er hásetinn metinn
á 100,0 stig og reiknað út frá því.
Þess má geta að islenzkt kaup er ca
40—50% af kaupi Dana og I.T.F.,
þegar helgidagar og allar sporslur
eru taldar með.
Undirritaður væntir þess að þessar
upplýsingar verði til að opna augu
almennings, og ekki sízt útgerðar-
manna, í deilu þeirri er nú stendur
yfir, og þá væntanlega greitt fyrir
skjótri lausn deilunnar.
Með þökk fyrir birtinguna:
Sigurbjörn Guðmundsson,
stýrimaður
^ ,,Er ekki eitthvað athugavert, er 6—7
stéttir yfirmanna, með 3—4 ára mennt-
un úr sérskólum, eru komnir launalega undir
sína undirmenn?”
Staða Byrjunarkaup íslenzkt Stig, isl. Stig, dönsk Stig, I.T.F.
(185,2)
Skipstjóri 369.344 154,4 • 315,0 340,7
1. stýrím. 254.357 106,3 161,9 220,0
2. stýrim. 233.573 97,6 136,7 176,2
3. stýrim. 223.851 93,6 119,9 169,7
Loftskeytam. 210.351 87,9 131,7 176,2
Yflrvélstj. 324.176 135,5 (vantar) 309,7
2. vélstj. 254.358 106,3 153,9 220,0
3. vélstj. 233.571 97,6 133,0 176,2
4. vélstj. Bátsmaður 223.849 93,6 118,2 169,7
5ára starfsaldur. 272.236 113,8 106,9 111,8
Háseti 239.251 100,0 100,0 100,0

Jöf nuður og jaf nvægi
Flugmenn gengu of langt.
Samfélagið og ábyrg stjómvöld verða
að hafa ramma um einhver grund-
vallaratriði launamála, sem fylgt er.
Sá rammi má auðvitað ekki vera
stífur, en verður að gera ráð fyrir því
að athafnafrelsi og vinnufrumkvæði
séu virt. En samt verður samfélagið
að móta almennar leikreglur, bæði til
þess að halda launaskriði og verð-
bólgu í skefjum, og eins af hinni
ástæðunni að jöfnuður er lífsgæði af
sjálfu sér.
Fimm þingmenn Alþýðuflokksins í
neðri deild Alþingis hafa lagt fram
frumvarp til laga um sérstakan
hátekjuskatt. Uppspretta þessa eru
.nýafstaðnir samningar Flugleiða h/f,
félags, sem var að tapa þremur
milljörðum, við hóp flugmanna. Gert
er ráð fyrir því að staögreiöslu-
kerfi verði innheimt mánaðarlega
185% af launum sem fara yfir tólf
milljónir á ári hjá einstaklingum.
Minna má á, að útsvar er 11% og
sjúkragjald 2%. Þetta verði lagt inn á
sérstakan reikning ríkissjóðs og fólki
síðan greitt aftur, ef tekjur fara
niður, þannig að þessu gjaldi verði
ekki náð.
Það er verið að setja á launaþak
með skattaaðgerðum. Flutningsmenn
hafa óskað eftir því að ríkisstjórnin
geri þetta mál að sínu og greiði fyrir
afgreiðslu. Jafnframt má minna á þá
stefnu, sem Alþýðuflokkurinn hefur
mótað, og liggur fyrir Alþingi í formi
þingsályktunartillögur, þar sem gert
er ráð fyrir afnámi tekjuskatts á
almennar launatekjur, sem eru skil-
greindar sem tvöfaldar meðaltekjur
verkamanna, sjómanna og iðnaðar-
manna. Séu þessi mál skoðuð i sam-
hengi, þá er hér um að ræða skyn-
samlegar aðgerðir, en um leið
jöfnunaraðgerðir, í launamálum.
Milljón á mánuði allt árið eru miklar
Kjallarinn
VilmundurGylfason
tekjur. Við slfkar tekjur á að setja
þak á meðan við erum að vinna að
öðrum efnum og koma jafnvægi á í
þjóðfélaginu.
Óþolandi
Það á auðvitað eKki að þola það til
lengdar að mjög fámennir hópar
mjög sérhæfðra starfskrafta, eins og
til dæmis flugmenn, geti aðstöðu
sinnar vegna brotið sérhverja tilraun
stjórnvalda til þess að koma á
heildarstjóm efnahagsmála og þar
með talinna launamála. Segja má, að
þessu fylgi vissir erfiðleikar. Hvaða
tekjur á að skilgreina sem slíkar
hátekjur, að rétt sé að gripa til slíkra
aðgerða? Er trygging fyrir því, að
verðbólga geri ekki slikar tekjur að
almennum tekjum fyrr en varir? Er
þetta leyfilegt, þegar vitað er, að
skattsvikarar sleppa eftir sem áður?
Ríkisstjórn þarf að hafa markvissa
stefnu í þessum málum. Það veitir
móralska réttlætingu til harðra
aðgerða. Þrátt fyrir efnahagsfrum-
varpið verður ekki sagt, að þessi
ríkisstjórn hafi markvissa stefnu.
Hún er þvert á móti of hikandi og
ósamstæð, of frumkvæðislaus. En
reynslan verður að skera úr um það,
hvort aðrar aðgerðir fylgja í kjöl-
farið, þannig að þegar yfir lýkur
verði komið á heilbrigðu skikki á
launamál í þessu landi.
Hugmyndir
á reiki
Hefðbundin „vinstri” hugmynda-
fræði hefur um margt verið á reiki í
þessum efnum. Sömu menn og hafna
frelsi í framleiðslu og viðskiptum,
krefjast ótakmarkaðs frelsis, þegar
samið er um laun, jafnvel með vísi-
tölukerfi sem spilar upp verðmæti
sem ekki eru til. Þetta frelsi gildir þá
einnig fyrir sérhæfða starfshópa
hátekjumanna. Þetta kerft gengur
auðvitað ekki endalaust, enda hefur
það framkallað óéndanlegt launamis-
rétti í samfélaginu. Launþega-'
hreyftngin hefur líka krafúú þess að
samningar væru virtir, þar með talið
vísitölukerfið en hefðbundið hefur
hún hins vegar fallizt á að löggjafar-
samkoman réði þvi, hvernig skatt-
lagningu væri háttað. Það styðst því
við almennar hefðir og leikreglur að
fara þessa hátekjuskattsleið, þegar
aðrir þættir samfélagsins hafa
brugðizt.
Launamórall
Það ber að afnema tekjuskatt af
almennum launatekjum. Það ber að
koma í veg fyrir það að menn fái
greidd ósæmilega há laun. Hvort
tveggja eru aðgerðir sem stuðla að
jöfnuði og jafnvægi i samfélaginu.
Nýjustu hækkanir til handa flug-
mönnum eru til þess fallnar að hleypa
:illu blóði í launafólk af öllu tagi.
Það er ofur skiljanlegt. Stjórnvöld
missa traust. Þaðer líka ofur eðlilegt.
Þess vegna er það skylda stjórnvalda
að grípa inn í í jöfnunarskyni. Það
verður að vera launamórall í landinu.
Það verður að vera almennur virtur
og viðurkenndur skilningur á því, að
töluvert launabil er ' auðvitað
nauðsynlegt, en of mikið Iaunabil er
ósæmilegt. Það verður að vera
launamórall. Þegar launabil er orðið
of mikið sem afsprengi frjálsra
samninga, þá ber löggjafarvaldinu
aðgrípa inn í.
Vilmundur Gylfason
alþingismaður.
A ,,Við slíkar tekjur á að setja þak,
meðan við erum að vinna að öðrum efn-
um og koma jafnvægi á í þjóðfélaginu.”
/V