Dagblaðið - 01.10.1979, Blaðsíða 24

Dagblaðið - 01.10.1979, Blaðsíða 24
24 DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR I. OKTÓBER 1979. Kveðja til skáldsins Jón frá Pálmholti skrifar enn eina grein um húsaleigumál í Dagblaðinu 23. júlí sl. sem hann nefnir loka- kveðju til mín, án þess að svara spurningum mínum i grein minni 2. júli sl. í örvæntingu sinni yfir óþægi- lcgum spurningum mínum virðisi hann nú kríta liðugt með enn meiri ó- sannindum og rangfærslum. Hann segir t.d. að mér hafi verið mikið niðri fyrir, i símtali við hann, vegna þess að hann hafi ekki nefnt orðið „arfur” í grein sinni. Þetta er helber uppspuni, ég sagði það aldrei og get sannað það, þvi að ég á hljóðritun af samtalinu. Hvernig er hægt að rök- ræða við menn sem Ijúga? Jón segir að ég hafi virst álíla að umræðurnar um húsnæðismál hlytu að snúast um mig pcrsónulega. Þetta er hrcinn skáldskapur. Mér datt slikt auðvitað aldrei í hug og Jóni auðvitað ekki heldur. Ég hringdi í Jón vegna þess að hann hafði rangfært grein mína i DB 5. mars sl. Sú var ástæðan og engin önnur. Það er rangt að Jón hafi ekki nefnt arf í grein sinni 9. mars. Hann talar þar einmitt um „arfahlut”. Hann segir að ég hafi „risið upp” eftir grein Jóns í DB 9. mars. Þetta er al- gert öfugmæli. Maðurinn virðist vera kalkaður. Jón reis upp, með rang- færslugrein sinni 9. mars, aöeins 4 dögum eftir mina grein 5. mars. Varla hafa Dagblaðsmenn beðið Jón að rangfæra grein mína, þótt þeir hafi beðið hann að skrifa grein. Víst hef ég heyrt getið um lóða- brask og íbúðabrask i gróðaskyni. Jóni hefur aldrei skilist annað á ntér. Jón mælir hér þvert um hug sinn sem fyrr, sennilega til að læða þvi að les- endum að ég braski mcð lóðir og íbúðir. Ég skrifaði ekki undir greinar mínar til DB sem verkfræðingur, heldur aðeins nafn mitt. Titlinum, sem fer í taugar Jóns, bættu Dag- blaðsmenn við, og ég hef furðað mig á því að þeir skyldu þá ekki líka bæta við titlinum „skáld” á eftir nafni Jóns. Það hefði verið mjög viðeig- andi, slíkt stórskáld sem hann er nú orðinn. Ég hef aldrei álitið það gróða cf eign ntanns hækkar i krónutölu um 40% á ári í 40% verðbólgu. Hækki hún meira en verðbólgan er hins vegar um gróða að ræða en tap ef hún hækkar minna. En svona skoð- anir verka kannski sem helgispjöll í eyrum Jóns, sem viðurkenndi í grcin sinni 5. júní sl. að vera haldinn öfundsýki. Ekki hélt ég að ibúðir hækkuðu í krónutölu með meiri hraða en verðbólgan, þær verða hins vegar gamlar og ganga úr sér mcð timanum, og eignarlóð hef ég aldrei átt og hef aldrei selt hvorki lóð né ibúð. Jón scgir mig hafa reiknað út II milljóna afrakstur af útleigu 40 íbúða blokkar. Þetta var tala sem Jón birti sjálfur í DB 2. apríl sl. á grundvelli mánaðarleigu, sem gaf 2% i hagnað eða laun yfir árið. Sú leiga var um 40% hærri en almennt gerist og átti þvi ekki skylt við raunveruleikann. Með þeirri leigu sem algeng er væri i mörgum tilvikum um tap að ræða, enda þótt leigusalinn ynni kauplaust, eins og ég sýndi fram á í greinum mínum 19. ntars og 30. april sl. Jón gagnrýnir mig fyrir að „færa málið frá málefnalegum grundvelli yfir á persónulegan vettvang”. Fátt er meira eitur í beinum ranginda- manna en að þurfa að styðja rök- leysur sínar með dæmum. Þeir segja þá gjarnan að menn verði pcrsónu- legir en ekki málefnalegir, enda þótt þeir viti vel að besta túlkun mál- efnisins kemur fram með dæmum. „Án dæma cru umræður sem froða, er flýtur ofan á,” sagði Vilmundur Gylfason í útvarpsþætti 9/3 1978. Blaðagreinar hafa einkennst um of af slíkri froðu. Menn gagnrýna t.d. frjálsl markaðskerfi með þvi að benda á rangindi sem fram koma þegar kerfið er ekki lengur frjálst. Síðan er markaðskerfinu kennt um, enda þótt sökudólgurinn sé einokun eða samtök markaðsaðila. Með dæmum kæmi hið rétta í ijós, en froi'tmiennirnir forðast auðvitað dæmin. Dæmi mitt uu. lán [il ibúðakaupa, sem Jón tclur tiðkasl hjá vcrkfræð- ingum, er byggt á upplýsingum frá fasteignasölum, sem vita manna best um lánskjör. Þeir sem fá betri kjör fá þau væntanlega fyrir „kunnings- skap”, slík lán eru kannski sú fyrir- greiðsla sem Jón og hans vinir geta fcngið gegnum sin skólabræðralög og sambönd. En almenningur fær ekki slíkar gjafir. Aldrei hef ég heldur fengið eitt einasta lán i neinum tengslum við skólabræður mina. Jón telur fáar konur vinna úti. Þetta er nú ekki rétt, ef marka má öll blaðaskrifin um útivinnandi hús- mæður, enda hafa þær hálf laun sín skattfrjáls, sem sé, jafnréttið í fram- kvæmd. Svo bitnar þetta mest á börnunum. Jón segir að 9% leigjenda séu stærri atvinnurekendur, æðri embættismenn, stjórnendur fyrir- tækja og fólk sem lokið hefur há- skólaprófi. Þar við bætast væntan- lega iðnaðarmenn sem Jón telur með lægst launaða fólkinu, en því trúa nú víst fáir. Eftir þessu ættu efnaðir leigjendur að vera mun fleiri en 9% leigjenda, en svo fjölmennur hópur telst nú varla til „undantekninga”. Ég hef tvisvar lent í að leigja alkóhól- istum. Báðir léku þann leik að borga ekki leigu nema fyrst, láta mig svo fara margar fýluferðir til að sækja leiguna (voru ekki heima á þeim timum sem þeir höfðu tiltekið sjálfir), og annar þeirra veifaði framan i mig þykkum bunka af 5000 króna seðlum og vinflösku er ég loks- ins náði í hann, en hann neitaði samt MARIA SKACAN FYRSTA ÚTGÁFA SELDIST UPP • ÖNNUR ÚTGÁFA K0MIN SJÁLFS BJÖRG SÍMI 25060 BARTSKERINN Laugavegi 128 v/Hlemm Sími 23930 Vandlátir koma afturogaftur SÉRPANTAIMIR í PERMANENT. HALLBERG GUÐMUNDSS0N Þ0RSTEINN Þ0RSTEINSS0N Carl J. Eiríksson leikanum verða menn sárreiðastir segir máltækið. Ef leigjandinn braskar með fé- sitt (hann getur ekki keypt sér ibúð fyrir fé, sem hann þarf að íela), þá hefur hann e.t.v. mun meirti í hagnað en 3,5% á ári, og þarf þvi litlar áhyggjur að hafa af leigunni, enda þyrfti hann sem eigandi að borga kr. 522.100 á ári og gæti þá ekki lengur braskað með féð. Orðheppni og háð geta verið ágæt fyrir skáld og fram- bjóðendur, en stoða lítið á rökréttum grundvelli þegar menn verða að standa fyrir máli sínu. Jón vill ekki skilja að fjármagns- kostnaður sé i reynd cnginn þegar vextir eru lægri en verðbólgan, en segir samt i sömu grein að lán séu að hluta gjafir til þeirra sem safna eign- um. Skv. kenningu skáldsins eru lán á háum vöxtum (sem skáldið telur að tíðkist til verkfræðinga) vissulega gjafir, en lán á lágum vöxtum, til for- réttindahópa, sem Jón virðist þekkja, eru samkvæmt kenningunni ekki gjafir, heldur fjármagnskostnaður! Hver skilur svona bullkenningar? Lán á lágum vöxtum eru auðvitað þeim mun fremur gjafir sem vextirnir eru lægri. Og sama hvort lántak- andinn heitir Jón eða Carl. Vcrðbólg- an veldur því að lánstíminn verður i reynd mjög stuttur, þvi er nú verr. Um hin „bágu kjör” almennings á íslandi í dag vil ég benda Jóni á að opna nú augun og líta í kringum sig. Hvar eru þessir mörgu sem hafa bágu kjörin? Á vínveitingahúsunum? í öll- um bilunum sem aka á dýrasta bensíni i heimi og sem varla verður þverfótað fyrir? Eða halda þeir sig alltaf innandyra? Hafi Jón rétt fyrir sér í því að fjöldi fólks á íslandi hafi bág kjör, þá hefur yfirvöldum tekist að fela það vandlega, og slíkt væri stóralvarlegt mál. Eitthvað er reiknikunnáttan slök hjá skáldinu, þegar hann heldur að fólk geti almennt ekki eignast ibúð fyrr en á elliheimilinu, með sparnaði. Jón upplýsir samt sjálfur að rúm • „Það er kannski félagslegt réttlæti að gera eigur manna upptækar og banna öll- um nema ríkinu að eiga nokkurn hlut. Síðan verði stjórnað með tilskipunum...” að borga. Var einhver að tala um rjómafleytara i þjóðfélaginu? í fjarstæðukenndum hæðnis- orðum um mig virðist Jón skáld fá svalað sárindum sínum vegna þess að ég hef afhjúpáð biekkingaleik hans um hagnað íbúðaeigenda. Skáldið virðist ekki kunna mikið í reikningi, en vill enginn sem kann að reikna að- stoða Jón? Dæmið er nefnilega cin- falt: Staðgrciðsluverð ibúðar l’7 ’79: 14 milljónir. Útgjaldaliðir eigandans, sem býr í ibúðinnu, eru þessir — 1979: Fyrning: 0,5% = 70.000, fast- eignagjöld 0,53% = 74.200, viðhald 2% = 280.000 (eins og ég benti á i síðustu grein minni, með tilvitnun- um, hafa talsmenn leigjenda sam- þykkt allar þessar tölur, nema hvað þeir vildu hafa fyrninguna 10—40 sinnum stærri), kirkjugarðsgj. ca 1.000 og húseigendatrygg. 0,115% = 16.100. Persónuskattar vegna íbúðar- innar eru: Eignarsk. 1,208% = 169.120 og ef tekjuskattur er i 30% þrepi, þá hækkar hann um 30% af eigin húsaleigu, sem er 1,5% af 14 millj., en lækkar aftur á móti um 30% af eftirfarandi: a) 0,2% af 14 millj. b) 74.200 c) 280.000 og d) 90% af 16.100. Tekjuskattur lækkar því nettó um 56.007. Auknir ptersónu- skattar næsta ár, vegna íbúðarinnar, verða þvi: 169.120 — 56.007 = 113.113. Þetta jafngildir nú 113.113 : 1,4 = 80.795, vegna verðbólgu (40%). Útgjöld eigandans eru því: 70.000 + 74.200 + 2'80.000 + 1.000 + 16.100 + 80.795 = ca 522.100, eins og ég benti á í grein minni 30/4 1979. Leigjandi sem borgar algenga leigu, kr. 63.000 á mán. nú, borgar þvi aðeins nettó 756.000—490.000 = 266.000 á ári, eða nærri helmingi ■ minna en áðumefndur eigandi, ef leigjandinn á jafnvirði (14 millj.) í spariskirteinum, sem gefa 3,5% á ári. ÞETTA ERU STAÐREYNDIR, og Jóni sviður það kannski að geta ekki hrakiðóþægilcgar staðreyndir. Sann- 80% íbúa á Reykjavikursvæðinu búi í eigin ibúðum. Sá sem sparar I eða 2 sígarettupakka á dag í spariskirtein- um frá 16 ára aldri lendir nú varla á elliheimilinu 36 eða 48 ára gamall. Að maður tali nú ekki um annan fljótvirkari sparnað, t.d. á brennivini og annarri vitleysu. Aldrei ráðlagði ég baráttu fyrir „bættri dagvistunaraðstöðu” fyrir börn. Þetta er enn ein rangfærsla skáldsins. Ég álit stofnanauppeldi mjög skaðlegt fyrir barnssálina, og slikt ber að forðast ef hægt er. Ég ráðlagði baráttu fyrir lækkun dag- vistunargjalda, sem ég tel vera allt of há. Hvaða sanngirni er í því að sá sem gætir 15 barna yfir daginn 5 daga vikunnar hafi um I milljón á mánuði fyrir það? Ég bara spyr. Sé talað um okur á húsaleigu, hvað má þá segja um þetta? Það er ósatt að ég hafi spurt hvað væri „rétt” leiga. Ég spurði hvað væri sanngjörn leiga, að mati Jóns. Jón svaraði því i grein sinni 5. júni sl. Sanngjörn leiga fyrir 14 millj. króna ibúð (staðgreiðsluvirði 1/7 ’79) væri 45.000 á mán. 1978, eða þá um 63.000 á mán. nú, í 40% verðbólgu. En í grein sinni 2. apríl sl. segir Jón að sé leigan hærri en 53.872 á mán. sé um hreinan hagnað leigusala að ræða. Samkvæmt þvi hagnast sann- gjarn lcigusali á leigjanda sínum, en það hélt ég að stangaðist á við kenn- ingar skáldsins. Skoðun min er sú að skipuleg nýt- ing fjármagns sé sjálfsagður hlutur, en engin góðgerðarstarfsemi. Sama gildir um afnám brasks. Jón heldur samt hinu gagnstæða fram, gegn betri vitund. Ég tel að þeir sem fjár- magninu stjórna verði að bera persónulega ábyrgð og taka persónu- lega áhættu, ef féð misnotast. Slíka ábyrgð og áhættu taka fyrirtæki og einstaklingar, en opinberir starfs- menn yfirleitt aldrei er þeir ráðskast með annarra manna fé. Ef einkaaðili rekur gagnlega starfsemi með óbættu tapi, þá tel ég það vera góðgerðar- starfsemi, og jafnframt eignaupp- töku, ef hann er skyldaður til tap- reksturs. Rekstur leigustarfsemi með engum hagnaði getur aldrei verið brask, þótt Jón virðist halda það. En eignasöfnun á kostnað almennings, með lánum, sem eru að hluta gjöf, tel ég réttnefnt brask. Vegi slíkt gjafalán ekki upp á móti því verðbólgutapi sem sá hinn sami hefur orðið fyrir gegnum árin á sparifé sínu, þá er ekki um eignasöfnun að ræða, heldur eignatap. Gjafalánskjörin, með lágu vöxtúnum, sem vinir Jóns fá eru brask og auðsöfnun á kostnað al- mennings, miklu fremur en lán með háum vöxtum. Vinur Jóns sem fær e.t.v. 30 ára lán á 9% vöxtum með jöfnum af- borgunum í 40% verðbólgu, endur- greiðir samtals ekki nema tæp 29% af lánsverðmætinu, sem hann fékk. Hann fær rúmlega 71% af lánsfénu sem hreina gjöf. Síðan kemur þessi sami braskari og þykist stynja undan háum fjármagnskostnaði! Á einum stað í grein sinni telur Jón að íbúðarkaupandinn þurfi að greiða 4-5 milljónir af láni á þessu ári og kaup síðasta árs sé 2 1/2 milljón, kaupandinn lifi síðan á spariskirtein- um og leigusalanum? Mér er spum: Hvaða leigusala? Hefurskáldið alveg ruglast i eigin háði? Var það ekki Jón sem hélt því fram að kjör kaupand- ans væru léttbærari en kjör leigjand- ans, sbr. greinar Jóns? Á kaupandinn nú allt i einu bæði spariskírteini og íbúð samtímis? Og leigir hann þar að auki aðra íbúð undir sig, fyrir utan sína eigin? Jón talar um náð og miskunn t stað félagslegs réttlætis. Það cr kannski félagslegt réttlæti, i augum Jóns öfundsjúka, að gera eigur manna upptækar og banna öllum ncma rik- inu að eiga nokkurn hlut. Síðan verði stjórnað með tilskipunum örfárra ábyrgðarlausra manna. Það ætti að vera öllum ljóst að með skrifum minum og útreikningum hef ég verið að berjast fyrir sann- gjarnri leigu og umræðum um hver hún sé, enda var ég sjálfur leigjandi í 12 ár og þekki þá hlið vel. Ég hef mótmælt hárri fyrningu, og ég vil alls ekki reikna „fjármagnskostnað" með við útreikninga á leigu, eins og sumir, jafnvel Jón, virðast vilja. Sé það gert við núverandi aðstæður verður leigan fyrir 14 millj. kr. ibúð um kr. 200.000 á mánuði minnst, en ekki kr. 63.000 eða 73.000. Jón vill sennllega hafa „fjármagnskostnað- inn” með í dæminu til að geta siðan sagt: „Sjáið bara, útreikningar cru bull, 200.000 á mánuði i leigu er fjar- stæða.” Þar mcð væru allir sem kunna að reikna orðnir ómerkingar. Auk lágs fyrningarkostnaðar og þess, að sleppa alveg „fjármagns- kostnaði”, hef ég metið skattgreiðsl- ur næsta árs mun lægra en krónutölu þeirra, með þvi að deiia með 1,4 vegna verðbólgunnar. Ef Jón væri sanngjarn maður myndi hann þakka mér fyrir að birta sanngjarna útreikn- inga, eftir öll furðulegu blaðaskrifin sl. haust, i stað þess að rangfæra orð mín, snúa út úr og ljúga. Jón segir að ég telji kaup tveggja leigjenda 400—600 þús. á mánuði. Mikið er málstaðurinn orðinn slæm- ur, þegar svona oft þarf að gripa til lyginnar. Ég nefndi tvær tölur um kaup hjóna, kr. 330 þús. og kr. 361.570 á mánuði. Ég nefndi aldrei 600 þús. Jón kann greinilega ekki að skammast sin. í grein Jóns 2. april sl. nefnir hann MARGA leigusala sem leigi á sann- gjörnum kjörum og séu sómamenn. Leigjendur þessara mörgu leigusala þurfa a.m.k. ekki að kvarta. Hef ég nokkra von um að komast í þennan hóp sómamanna? Og hvernig? í grein minni 2. júlí sl. bað ég Jón eindregið að svara: a) Haða reikningsvillur ég hef gert og hvaða ranga „mötun áhalda”. b) Hyort leigusali Jóns hafi grætt á Jóni 1978. c) Hverju ég þurfi að breyta hjá mér svo að Jón álíti ekki að ég „græði” á leigjendum minum. d) Nákvæmlega, með tölum, hvernig greiðslubyrði leigjanda sé meiri en ibúðarkaupandans, með skuldum. e) Hverjar ástæðurnar væru fyrir tíðum uppsögnum Jóns sem leigj- anda (7 sinnum á 12 árum). Það virðist vefjast fyrir skáldinu að svara þessum spruningum. Hvernig skyldi standa á því? Carl J. Eiriksson.

x

Dagblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið
https://timarit.is/publication/260

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.