Dagblaðið - 24.09.1980, Blaðsíða 12

12
'Utgafandl: DagblaOM Rf.
Framkvasmdaatjórl: Svainn R. Eyjólfsson. RlutjóH: Jónas Kristjánsson.
RitstjómarfuHtrúl: Haukur Halgaaon. Fráttastjðri: Ómar Valdlmarsson.
Skrifstofustjóri ritstjómar: Jóhannss Raykdal.
Iþróttir: HaHur Sknonaraon. Mannkig: Aðalatalnn Ingólfsaon. Aðstoðarfráttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrimur Pálaaon. Hðnnun: Hllmar Kartsaon.
Blaðamann: Anna BJamason, Adl Rúnar HaHdórasofi, Adl Stalnaraaon, Asgair Tómasson, Bragi
Slgurðsaon, Dóra Stafánsdóttir, Elln Abartsdóttlr, Ema V. Ingólfsdóttir, Gunnlaugur A. Jónsson.
Ólafur Gairsaon, Sigurður Svarrisson.
Ljósmyndir: Bjamlaifur BjamlaKason, Einar Ólason, Ragnar Th. Sígurðsson, Sigurður Þorrl Slgurðsson,
og Sveinn ÞormóAsson
Skrtfstofustjórl: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þrálnn ÞorlaHsaon. Sökistjóri: Ingvar Svslnsaon. DraHing.
aratjóri: Már E.M. HaMdórsson.
Ritstjórn Sióumúla 12. Afgraiósla, áskrtftadaHd, auglýsingar og skrtfstófur Þverholti 11.
Aðalsfmi blaóains ar 27022 (10 linur).
Setnlng og umbrot: Dagblaðið hf.. Slðumúla 12. Mynda- og pMtugerð: Hilmir hf., Slðumúla 12. Prantun
Arvakur hf., Skatfunni 10.
Áskrtftarvaró á mánuói kr. 5.500.- Varð i lausasölu 300 kr. eintakió.
Kláði i gikkfíngrí
Engin félagsleg eða önnur vandamál
hafa komið í kjölfar tveggja byltinga
áttunda áratugsins í prenttækni hér á
landi. Þrátt fyrir vinnusparandi tækni
hefur full atvinna haldizt hjá bóka-
gerðarmönnum og raunar rúmlega það. ___________
Fyrir áratug héldu tölvuritvélar innreið sína og
ruddu setjaravélum úr vegi. Nú eru tölvutengdar
skermaritvélar komnar til viðbótar. í bæði skiptin
sömdu málsaðilar um skipan mála, sem staðizt hefur
dóm reynslunnar.
Þannig hefur verið búið um hnútana, að framleiðni-
áhrif hinnar nýju tækni hafa nýtzt nokkurn veginn til
fulls. Jafnframt hefur verið tryggt, að enginn missti
atvinnu sína. Bæði atvinnurekendur og launamenn
fengu sitt fram.
Um þetta gildir þekkt lögmál tæknibyltinga. Þær
fækka að vísu handtökum við hvert verkefni, en fjölga
svo aftur á móti verkefnum. Útkoman er sú, að
heildaratvinna í greininni eykst fremur en hitt — vegna
útþenslu greinarinnar.
Hin nýja tækni hefur eflt prentun og útgáfu hér á
landi. Vinnusparnaðurinn hefur drukknað í aukinni
prentun og útgáfu. Og satt að segja er ekki fyrirsjáan-
legt, að frekari tækniþróun muni leiða til atvinnu-
skorts.
Um leið hefur tæknin gert innlenda prentun mun
samkeppnishæfari en áður. í mörgum þáttum er fram-
leiðnin sambærileg við nágrannalöndin og jafnvel
betri. Á þeim sviðum gætu íslendingar farið út í fjöl-
prent fyrir alþjóðamarkað.
í ljósi þessa tvöfalda árangurs sýnist ekki rétt að
efna til verkfalla til að reyna að breyta þegar gerðum
tækniþróunarsamningum, sem hafa reynzt til þess
fallnir að gæta hagsmuna beggja málsaðila. Tilefni
breytinga er ekkert.
Þessi reynsla er líka svipuð og í nágrannalöndunum,
þar sem samkomulag um tækniþróun hefur náðst á
svipuðum nótum. Núverandi skipan mála hér á landi
er hin sama og á Norðurlöndum. Ekki er þar að finna
fordæmi fyrir breytingum.
Dæmin um Berlingske Tidende og London Times
eru undanteknignar, þar sem víðtækar uppsagnir áttu
að fylgja tæknibyltingu. Hér á landi kæmu slíkar upp-
sagnir ekki til greina, einmitt vegna gildandi samnings
um tækniþróun.
Hið ótímabæra verkfall í prentiðnaðinum gengur
líka þvert á hægan og markvissan gang almennra
kjarasamninga í landinu. Þar líður varla svo dagur, að
ekki náist árangur í einum eða fleiri þáttum samning-
anna.
Það er verið að semja samtímis á nærri öllum
sviðum hins almenna vinnumarkaðar. Það er verið að
samræma launaflokka innan samtaka og milli sam-
taka. Þetta er gífurlega mikið verk, sem hlýtur að taka
nokkurn tíma.
Stundum hafa forustumenn einstakra samtaka eða
'félaga orðið óþolinmóðir. Þeir hafa minnzt á, að verk-
föll þyrfti til að flýta málum. Ekki hefur þó komið til
aðgerða, því að þeir hafa séð, að gangurinn er raunar
furðu góður.
Einstaka uppákomur hafa tafið gang mála, svo sem
skyndileg afturköllum atvinnuleyfa erlends farand-
verkafólks. Menn hafa þó fljótt jafnað sig aftur og
afsakað slíkar uppákomur sem kláða í gikkfingri.
Fyrsti alvarlegi hnekkir kjarasamninganna eru verk-
föllin, sem boðuð hafa verið í prentiðnaði. Þau munu
ekki leiða til árangurs, aðeins til tjóns, enda ekki í stíl
hinna almennu viðræðna. Þau eru hættulegur kláði í
gikkfingri.
____________DAGBLAÐID. MIDVIKUDAGUR 24, SEPTEMBER 1980.
Fóstrur eru
kennarar á
yngsta
skólastiginu
Nú eru fóstrur á dagvistarheimil-
um i Reykjavík farnar að ybba sig.
Þær vilja bæði fá hærra kaup og svo
borgaðan tíma fyrir undirbúning
barnapössunarinnar. Hingað til hafa
konur getað passað börn án sérstaks
undirbúnings og hárra launa og
bara gengið vel. Það ætti liklega ekki
að vera mikið ntál að sitja yfir
börnum og það börnum foreldra sem
ekki'nenna að passa jiau sjálf.
Sá fjáraustur sem fer í þessi finu,
vel búnu og iburðarmiklu barna-
heimili og er tekinn úr sjóðum okkar
skattgreiðenda hjá ríki og sveitar-
félögum væri betur kominn annars-
staðar i eitthvað þarfara. Eða er það
ekki?
Fóstrur og kennarar
Klausan að framan gæti verið
svolílið kryddaður þankagangur
þeirra sem standa gegn kröfum þeint
sem fóstrur hafa sett fram. (Ég nota
orðið fóstrur, þvi eftir því sem ég best
veit er enginn karlmaður — fóstri —
við störf á dagheimilum á íslandi).
Þessar kröfur og sú hreyfing sem
virðist vera komin á stöðu- og hags-
munamál fóstra stefna i rétta átt og
vei sé þeim sem standa gegn þeim.
Sú tið að litið var á dagvistarheim-
ili sem geymslustað fyrir börn er
liðin. Rétt er samt að taka fram að
dagheimili hafa aldrei verið geymslu-
staðir, enda þótl forpokaður
hugsunarháttur hafi náð að koma
þeim hugmyndum inn hjá mörgum.
Almennt er nú viðurkennt að dag-
heimili þjóni mikilvægu uppeldis- og
kennsluhlutverki. Á hinn bóginn
hefur þetta álit ekki færst yfir á
starfsfólkið á þann hátt að störf þess
séu metin að verðleikum.
Við, sem eigum börn á dagheim-
ilum og störfum sem kennarar,
höfum svolitið meiri möguleika til að
setja okkur inn í þessi mál.
Enda þótt kennarar almennt skipti
sér lítið sem ekkert af kennsluhátt-
um og vinnubrögðum á öðrum skóla-
stigum en þeir kenna sjálfir við þá
hangir allt þetta saman og er mál
allra kennara. Kennarar efra stigs
grunnskóla taka við nemendum
”Á meðan almenn kjör fóstra eru slík aö
þau eru ekki körlum bjóðandi gerast
engar breytingar á þessu.”
Vb
N0KKUR
0RD
UM LISTINA
Að Korpúlfsstöðum fór fram list-
sýning i sumar á vegum Listahátíðar,
ein af þessum uppákomum sem fá
mann til að hugsa alvarlega um
markmið og leiðir i list. Sýningunni
var ætlað að kynna almenningi list-
grein sem fengið hefur nafnið
umhverfislist á islensku. Umhverfis-
listasýningin og minningin um hana
er mér öðru fremur tilefni þessarar
umræðu.
Á íslandi er þvi þannig háttað að
umræða um list er bundin við ákaf-
lega þröngan hóp manna. Hér, eins
og víðast í hinum vestræna heimi, er
listin i mörgum greinum komin á það
þróunarstig að almenningur er löngu
hættur að tjá sig um fyrirbærið. Það
að almenningur tjáir sig ekki verður
síðan til að auka á fjarlægðina milli
almennings og listamanna. Hér er á
ferðinni mjög alvarleg þróun. Fyrir
Kjallarinn
Rúnar Vilhjálmsson
listamanni sem býr list sína til án
aðhalds eða styrkingar frá umhverf-
inu verður listin lítið annað en
tómstundagaman hans sjálfs.
Aðhald að listamönn-
um
Sá vettvangur þar sem listamaður-
inn mætir oftast almenningi er list-
sýningin. Þróunin í gegnum árin og
áratugina hefur leitt i Ijós að listsýn-
ingar eru illa fallnar til þess að koma
á sambandi listamannsins við al-
menning. Til að ná þvi markmiði er
t.d. umræða í fjölmiðlum mun
ákjósanlegri. Það fólk sem mætir á
listsýningar hérlendis gefur engan
þverskurð af íslensku mannlífi. Ekki
þurfa þeir að hafa mesta vitið á
listum sem á listsýningar fara. Fyrir
fjölda fólks er ferð á listsýningu hluti
af broddborgaralegu lífsmunstri