Dagblaðið - 15.10.1981, Page 28

Þórir sigurvegari í kapp-
hlaupi vísindamanna
— hefur fundið sterkasta eituref nið, sem f ramkallar sykursýki, í matvælum
1 hálfa öld ætluðu læknavísindin
að erfðir hefðu afgerandi áhrif á
sykursýki. En fyrir rúmum áratug
fóru að vakna efasemdir um þá
kenningu á sama tima og menn fóru
að telja að þættir í umhverfinu
spiluðu þarna inn í. Síðan þá hafa
vísindamenn verið í kapphlaupi um
það hver yrði fyrslur til að finna um-
hverfisþátt sem sykursýki mætti
rekja til. Þórir Helgason, yfirlæknir
á I.andspítalanum, virðist nú hafa
unnið þetta kapphlaup.
Þórir sagðist í samtali við Dag-
blaðið í gær ekkert vilja tjá sig um
uppgötvanir sínar fyrr en endanlegar
niðurstöður dýratilraunanna í
Bretlandi liggja fyrir. Þeirra er að
vænta, eins og þegar hefur komið
fram í DB, innan mánaðar.
Þórir lét þess þó getið að ástæða
væri til bjartsýni um að niður-
stöðurnar yrðu jákvæðar.
í frétt Dagblaðsins i gær gætti
þess misskilnings að reyking
myndaði nítrósamin úr nitrítum og
nítrötum. Reyking matvæla hefur
ekkert að segja um þessa efna-
breytingu.
Samkvæmt greininni, sem birtist í
brezka læknatimaritinu The Lancet,
3. október sl., eftir Þóri og aðstoðar-
mann hans, Magnús R. Jónasson
lækni, eru það gerlar í matvælum,
sem breytt (afoxað) geta nítrati í
nítrít sem síðan geta gengið í lífræn
köfnunarefnissambönd og myndað
mismunandi N-nítrósó-sambönd, þar
á meðal nitrósamín og nítrósamíð.
Hefur Þórir komizt að því að
nítrósamíð sé í raun ekkert annað en
eiturefnið streptozotocin.
Streptozotocin fannst fyrir um 20
árum. Hefur verið sannað með dýra-
tilraunum að það sé sterkasta efnið
sem framkallar sykursýki sem vitað
er um í heiminum i dag. -KMU.
NIÐURSTÖÐUR ÞORIS GÆTU
HAFT ÁHRIF Á KJÖT-, BJÓR-
OG ÁFENGISFRAMLEIÐSLU
Mjög verður að telja liklegt að af-
leiðingar uppgötvana Þóris Helga-
sonar læknis verði þær að dregið
verði stórlega úr eða jafnvel hætt
notkun þeirra efna við matvæla-
framleiðslu sem leitt geta til
myndunar N-nitrósó-sambanda. Há-
værar raddir hafa reyndar verið uppi
um nokkurt skeið, að notkun nítríts
og nítrats verði bönnuð, ekki aðeins
hérlendis heldur einnig víða erlendis.
En færi svo að þessi efni yrðu
almennt bönnuð yrðu áhrifin
geysivíðtæk. Fjölmargar fæðu-
tegundir hafa í sér nitröt eða nítr-
ít. Til að sýna hvað hér er um að
ræða skulu nefnd fáein dæmi: Allt
kjöt, sem eftir suðu er rautt, 70%
svínakjöts í Bandaríkjunum, megnið
af kjötútflutningsvörum Dana,
íslenzkar ostategundir, bjór og sumar
tegundir áfengis.
Mesta magn sem fundizt hefur af
N-nítósósamböndum í matvælum
fannst í beikoni i Bretlandi. Var það
fjórfalt meir en það mesta sem fannst í
íslenzku hangikjötssýnunum, sem
rannsökuð voru í Bandarikjunum.
Rannsóknir á matvælum með því
markmiði að finna N-nítrósó-
sambönd eru mjög dýrar. Aðeins ör-
fáar stofnanir í heiminum hafa
aðstöðu til sliks. -KMU.
Margir héldu að King Kong vœri mœttur í Lœkjargötuna í gær en að vinna að kvikmynd um hið skoplega í bœjarlífinu. Apinn notfærði
við athugun kom í Ijós að svo var ekki. Krakkar úr klúbbi á vegum sér tœkifœrið í símaklefanum til að hringja áður en skrefatalningin
Æskulýðsráðs Reykjavíkur, undir stjórn Ketils Larsen leikara, voru skellur á um mánaðamótin. DB-mynd: Kristján Örn.
Verðfall á loðnuaf urðum erlendis:
36% vantar é að loðnu-
vinnslan beri kostnað
Greiðslur úr ríkissjóði til að leysa vandann koma ekki til greina, sagði ráðherrann
„Yfirstandandi loðnuveiðar eru
hrikalegt fjárhagslegt dæmi því 36%
vantar upp á að vinnslukostnaður
fáist af 450 króna verði per tonn,”
sagði Steingrímur Hermannsson
sjávarútvegsráðherra á fundi sam-
einaðs þings í gær.
„Verðfall hefur orðið á loðnu-
afurðunum þannig að verð á prótein
einingu hefur fallið úr8,50 dollurumí
7 dollara,” sagði ráðherrann ,,og
verð á lýsi hefur einnig lækkað
mjög.”
Steingrímur sagði að á hverju
hausti undanfarin ár hefði átt sér stað
verðhækkun. í von um hið sama nú
hefði loðnuverðið verið ákveðið í
haust. Það verð hefði aðeins verið
ákveðið til bráðabirgða og auglýst
sem slikt.
Steingrímur kvaðst ræða þennan
vanda á fundi með sjávarútvegs-
nefndum Alþingis i dag. Leitin að
lausn vandans væri að hefjast,
bryddað hefði verið á hugmyndum en
ekkert ráð væri enn fundið til að
leysa þennan geysilega vanda.
Steingrímur sagði að spurt hefði
verið hvort rikissjóður gæti ekki
brúað bilið með fjárgreiðslum. Hann
kvaðst ekki geta mælt með þvi að
ríkissjóður greiddi 60 milljónir til
lausnar vandanum er. það væri
umfang vandamálsins.
-A.St.
frjúlst, áháð daghlað
FIMMTUDAGUR 15. OKT. 1981
Samningarum
sfldarverðið:
Nú veltur allt á
verðlagsráði
„Eftir fundi í gær og fyrradag með
sjómönnum og síldarsaltendum ber
ákaflega lítið á milli,” sagði
Steingrímur Hermannsson sjávarút-
vegsráðherra í samtali við Dagblaðið í
morgun.
„Það er hins vegar verðlagsráð
sem verður að ákveða verð síldarinnar
og boðaður hefur verið fundur hjá því í
dag. Óski verðlagsráð eftir leyfi til
enjlurskoðunar á verðlagningu sildar, í
ljósi þess sem fram hefur komið, mun
ég að sjálfsögðu veita það,” sagði
ráðherra ennfremur. -SSv.
Rækjustríðið á Bfldudal:
Engirsátta-
fundirboðaðir
,,Þeir eru a.m.k. komnir á
staðinn,” sagði Smári Jónsson, for-
vígismaður rækjusjómanna, við Dag-
blaðið i morgun er hann var spurður
hvort eitthvað miðaði í samkomulags-
átt í deilu sjómanna við Rækjuver. Að
sögn Smára hafa engir sáttafundir
verið boðaðir í dag. Að öðru leyti vildi
hann ekki tjá sig um stöðuna. -SSv.
(7T 77)
L <7 Q ö
ig |VÍN IfsHN öE)
í VIKU HVERRI
IDAG
ER SPURNINGIN:
í hvaða dálki, á hvaða blaðsíðu er
þessi smáauglýsing i blaðinu i dag?
Vil kaupa notað pianó, má þarfn-
ast lagfæringar. Helga Frímanns,
simi 22985.
Hver er auglýsingasimi
Dagblaðsins?
SJÁ NÁNAR Á BAKSÍÐU
BLAÐSINS Á FIMMTUDAG
Vinningur vikunnar:
Tíu gíra
reiðhjól frá
Fálkanum hf.
Vinningur i þessari viku er 10
gíra Raleigh reiðhjól frú Fálkan-
um, Suðurlandsbraut 8 I Reykja-
vlk.
1 dag er birt á þessum stað I
blaðinu spurning, tengd smáaug-
lýsingum blaðsins, og nafn heppins
áskrifanda dregið át og birt I smá-
auglýsingadálkum á morgun. Fylg-
izt vel með, áskrifendur, fyrir
nœstu helgi verður einn ykkar
glœsilegu reiðhjóli ríkari.
hressir betur.