Sunnudagur fylgirit Þjóðviljans - 14.06.1964, Blaðsíða 12

Verblaunagetraunín
Hver er höfundurinn?
„Þægilegu mennitnir frá
Amríku koma þegar líður
að miðnætti, þeir eru hættir
að skilja eftir yfirhafnir sín-
ar í fordyrinu, en ganga
beint inn til bóndans; og ef
þeir rekast á vinnuþý i and-
dyrinu klappa þeir okkur á
bakið og taka upp sígarettur
og jórturleður. Þeir stóðu
vanalega stutt við. Þegar
þeir voru farnir kom for-
sætisráðherrann einsog áður,
síðan einhverjir fleiri ráð-
herrar, mæðuveikistjórinn,
nokkrir alþingismenn, heild-
salar og dómarar, blýgrái
sorglegi maðurinn sem gaf
út blað um að við yrðum að
selja landið, biskuparnir, lýs-
isherzlustjórinn. Þeir sátu
oft á fundum leingi nætur,
ræddust við hljóðlega og
fóru furðu ódrukknir.
En svo brá við jafnan dag-
inn eftir hinar launúngar-
fullu en virðulegu nætur-
heimsóknir stórmennis hér-
megin í götunni, þá upphóf-
ust aðrar heimsóknir opin-
berar og mun óvirðulegri í
hinum enda götunnar, hvar
sem sambandið kunni að
leynast það var almúginn að
finna forsætisráðherrann. Er
indi þessa fólks var ævinlega
hið sama; flytja ráðherran-
um ávörp eða bera fyrir
hann bænaskrár þess efnis
að selja ekki landið; að af-
henda ekki landsréttindin;
að láta ekki útlendinga gera
hér atómstöð handa sér til að
nota í atómstríðinu; úng-
mennafélög, skólar, háskóla-
borgarafélagið, götusópara-
félagið, kvenfélögin, kontór-
istafélagið, listamannafélag-
ið, hestamannafélagið: í
nafni guðs skapara okkar
sem hefur gefið okkur land,
og vill við eigum það, og
þad var ekki tekið frá nein-
um, seljið ekki frá okkur
betta land sem guð vill að
við eigum, landið okkar; við
biðjum yður herra.
Það var ókyrð í bænum,
fólk hljóp frá störfum sín-
um miðja daga, og safnaðist
saman óttaslegið í þyrping-
sr, eða saung Island ögrum
skorið, ólíklegustu menn
tildruðu sér upp og héldu
ræður um þetta eina: Þið
megið leggja á okkur skatta
"ndalaust; þið megið hafa
ré'ög sem leggja mörgþús-
und prósent á útlendu vör-
""íf sem við kaunum af ykk-
ur; þið megið kaupa tvo
nagbíta og tíu steðja á mann
í landinu og portúgalskar
sardínur fyrir allan gjald-
eyri þjóðarinnar; þið megið
stýfa krónuna eftir vild þeg-
ar ykkur hefur tekizt að
gera hana einskisvirði; þið
megið láta okkur svelta; þið
megið láta okkur hætta að
búa í húsum — forfeður
okkar bjuggu í aungvum
húsum, heldur moldarbíngj-
um, og voru samt menn;
alt, alt alt nema þetta eina
eina eina; afhenda ekki
landsréttindin sem við börð-
umst í sjö hundruð ár fyrir
að ná aftur, við særum yður
herra við alt sem þessari
þjóð er heilagt, gerið ekki
unga lýðveldið okkar að
halaklepp á útlendri atóm-
stöð; það eitt, það eitt; og
ekkert nema það....
Eitt kvöld í svartaskamm-
deginu var hafinn nýr þátt-
ur í húsinu: útlendir sem
innlendir gestir voru boðnir
til veizlu í einu lagi. Það
var ekki kvöldverður, heldur
náttverður. Gestirnir komu
um níuleytið samkvæmis-
klæddir, alt karlmenn, og
fengu hanastél meðan þeir
voru að heilsast; af matar-
kyni voru á borðum amrísk-
ar samlokur, tunga, kjúkl-
ingar og salöt með öllum
vínum sem ber, síðan ljúf-
feingir ábætar; menn átu
standandi; loks var hitað
púns í kollu, og borið viskí
og ginn. Aðfeingnar fram-
reiðslukonur geingu um
beina, þartillærðar matseljur
stóðu í eldhúsinu. Kanarnir
fóru snemma, og skömmu
eftir að þeir voru á brott
tók hið íslenzka stórmenni
að sýngja kátir voru kallar
og yfir kaldan eyðisand. Um
miðnætti sögðu framreiðslu-
konurnar þau tíðindi fram í
eldhús að þeir væru byrjaðir
að þukla . þær um leið og
þær helltu í glösin....
Af hverju vil ég selja
landið? sagði forsætisráð-
herrann. Af því samvizka
mín býður mér það, og hér
lyfti ráðherrann þrem hægri-
handarfingrum. Hvað er Is-
land fyrir Islendinga? Ekk-
ert. Vestrið eitt skiftir máli
fyrir norðrið. Við lifum fyrir
vestrið; við deyjum fyrir
vestrið; eitt vestur. Smáríki
— skítur. Austrið skal
þurkast út. Dollarinn skal
standa....
Hann er í rauninni mjög
heiðarlegur maður, sagði
doktorinn; að minnsta kosti
kenndur. 1 rauninni er eing-
inn maður heið*arlegur ó-
kenndur; í rauninni er ekki
orði trúandi sem ódrukkinn
maður segir. Það vildi ég að
ég væri drukkinn.
Hann tók af sér gleraug-
un og þurkaði þau vandlega,
lét þau síðan upp, leit á úr-
ið: háttatími og vel það. En
sneri sér á hæli í miðjum
forsalnum eftir hann var
kominn á leið upp, og hélt
áfram eintalinu: Sem sagt,
það er hægt að reiða sig
alveg á hann; ef hann sver
þér eitthvað í trúnaði ó-
kendur, og leggur við dreng-
skap sinn, þá veistu hann
lýgur Ef hann þrísver op-
inberlega við nafn móður
sinnar þá meinar hann ofur-
einfaldlega þveröfugt við það
sem hann sver. En það sem
h-ann segir kendur meinar
hann, jafnvel það sem hann
sver....
Múgurínn þreingist nær
og nær alþingishúsinu, æ
ofsafeingnari ræður, Island
ögrum skorið þangað til
mann kligjar, ópin og köllin
gánga: Þorir ekki alþingi að
svara ?
Þingmenn sátu á lokuðum
fundi að ræða hvort láta
skyldi Reykjavík eða ein-
hverja aðra vík jafngóða
sem atómstöð til notkunar í
atómstríðinu og þarsem mál-
ið var hvergi nærri fullrætt
komu á þá vöflur að ansa
hinu sýngjandi alþingi torgs-
ins. Einn og einn þingmaður
sást gægjast útum svala-
gluggann með brosi sem átti
að sýnast kærulaust, en var
þvinguð gretta. Að lokum
var anddyri alþíngishússins
hrokkið á gátt undan þúnga
múgsins, fólk tók að streyma
inní húsið. Þá loks opnuðust
svalir alþingis og þar birt-
ist lítill feitur sperrtur mað-
ur, og fer að setja sig í stell-
ingarnar. Hann býður með-
an fólkið fyrir neðan lýkur
við að sýngja Island ögrum
skorið, hagræðir sér í herð-
unum, þuklar hnútinn á
hálsbindinu sínu, klapparsér
á hnakkann með lófanum,
ber tvo fingur upp að vörum
og ræskir sig.
Og hann upphefur raust
sína: Islendingar, í djúpum,
kyrrum, landsföðurlegum
tóni; og menn þagna, viður-
kenna sjónleikinn. Islending-
ar, hann talar aftur þetta
orð sem er svo lítið i heim-
inum og þó svo stórt, og nú
upplyftir hann til himins
þrem fíngrum yfir múginn,
ber síðan eiðinn fram seint
og fast með laungum þögn-
um milli orða:
Ég sver, sver, sver — við
alt sem þessari þjóð er og
var heilagt frá upphafi: Is-
land skal ekki verða selt.“
Hver gerði myndina?