Vísbending - 02.05.1984, Blaðsíða 7

VÍSBENDING
7
ERLENDUR FJÁRMA-GNSMARKAÐUR
Euroskuldabréf
Slök ávöxtun Eurodollarabréfa
á fyrsta ársfjóröungi
Á fyrsta ársfjórðungi þessa árs var
ávöxtun dollaraskuldabréfa á Euro-
markaði lakari en ávöxtun sambæri-
legra bréfa í ýmsum öðrum myntum.
Er það í fyrsta sinn um nokkurra ára
skeið sem þetta hefur átt sér stað. Eftir
fyrstu þrjá mánuði ársins höfðu eig-
endur Eurodollarabréfa rétt haldið hlut
sínum óskertum en Euroskuldabréf í
þýskum mörkum, hollenskum gyllin-
um, yenum og pundum báru mun betri
ávöxtun á þessum tíma samkvæmt
tölum frá Salomon Brothers Inc. sem
reka m.a. banka og verðbréfafyrirtæki.
Aðalskrifstofur fyrirtækisins eru í New
York og því er ávöxtun á Euromarkaði
miðuð við ávöxtun í dollurum. Þegar
ávöxtun skuldabréfa í mismunandi
myntum á Euromarkaði er reiknuð
(þ.e. í dollurum) er tekið tillit til verðs
hverrar tegundar skuldabréfa, þeirra
vaxta sem bréfin bera og til gengis-
breytinga (gagnvartdollara) á því tíma-
bili sem reikningarnir ná til (hér fyrsta
ársfjórðungs 1984). Miðað er við
skuldabréf þar sem a.m.k. fimm ár eru
í gjalddaga.
Samkvæmt þessum reikningum
báru Euroskuldabréf í þýskum
mörkum 9,1% ársávöxtun. Samsvar-
andi ávöxtun skuldabréfa í hollenskum
gyllinum var 7,9%,í yenum 7,3% og í
pundum 4% og í svissneskum
frönkum 3%, en dollaraskuldabréf
báru aðeins 0,5% ársávöxtun á þess-
um tíma. Ávöxtun í Kanadadollurum
var neikvæð um 1,7%. Um nokkurra
ára skeið (síðan 1979/80) hafa doll-
araskuldabréf venjulega borið besta
ávöxtun. Sambærilegar tölur fyrir fyrri
hluta ársins 1983 eru t.d. 9,9% fyrir
Kanadadollara, 6,8% fyrir Bandaríkja-
dollara, en mínus 3,3% fyrir þýsk mörk
og mínus 7,1% fyrir gyllini. Það sem
veldur breytingunni er lækkun á gengi
dollarans gagnvart helstu gjaldmiðlum
á fyrsta ársfjórðungi en jafnframt
vaxtahækkunin í Bandaríkjunum og á
Eurodollurum en hækkun vaxta veldur
lækkun á verði skuldabréfanna eins og
kunnugt er.
Síðan I lok marsmánaðar hefur
gengi dollarans hækkað aftur, án efa
m.a. vegna vaxtahækkunarinnar, svo
að hluta hefur ávöxtunarþróunin á
fyrsta ársfjórðungi snúist við aftur.
Tölur fyrsta ársfjórðungs bera einnig
með sér að gengisbreyting dollarans
hefur haft lítil áhrif á Eurodollarabréf
með breytilegum vöxtum („floating-
rate notes“ eða FRN’s). Af rúmlega 15
milljörðum dollara skuldabréfaútgáfu
á Eurodollaramarkaði áfyrsta ársfjórð-
ungi var um 53% bréfanna með breyti-
legum vöxtum. Þessi bréf (til a.m.k.
fimm ára) báru um 3% ávöxtun að
meðaltali á fyrsta ársfjórðungi í ár.
Svíþjóð
Fyrsta útboð ríkisskuldabréfa
Stjórnvöld í Svíþjóð sem og víðar
vinna að því að auka frelsi á fjár-
magnsmarkaði og einn liður í ráðstöf-
unum þeirra var að halda nýlega í
fyrsta sinn útboð á ríkisskuldabréfum.
Áður höfðu ríkisskuldabréf í Svíþjóð
eingöngu verið seld án útboðs eða
uppboðs og hafa þá vextir verið
ákveðnir fyrirfram. í útboðunum, eins
og menn þekkja af útboðum ríkisvíxla
hér á landi, ráðast vextir algerlega á
markaðinum.
Á þessu fyrsta útboði voru skulda-
bréf að fjárhæð alls fimm milljarðar
sænskra króna. Skuldabréfin báru
11,3% nafnvexti og voru til fimm ára.
Alls bárust 279 tilboö og var 137 þeirra
tekið. Raunverulegir meðalvextir
skuldabréfa í þeim tilboðum sem tekið
var voru 11,54% (meðalgengi 99,78).
Munurinn á hæsta og lægsta tilboði var
afar litill og er skýringin á því talin að
fyrir útboðið voru seld ný ríkisskulda-
bréf með venjulegum hætti og munu
bankar og verðbréfasalar, sem gerst
þekktu þá ávöxtun sem ríkti á markað-
inum, hafa aðstoðað við gerð tilboða
þegar til útboðsins kom.
Þótt Svíar séu ánægðir með þessa
nýbreytni stjórnvalda hafa stjórnvöld
hlotið nokkra gagnrýni fyrir að hafa
gengið til útboðs á ríkisskuldabréfum
en ekki ríkisvíxlum sem eiga sér miklu
lengri sögu í Svíþjóð en skuldabréfin.
En viðkomandi stjórnvöld eru sögð
hafa talið verðbréfasala og aðra á
markaðinum vanbúna til að bjóða í
ríkisvíxla og munu telja skuldabréfin
auðveldari í meðförum. Bankar og
verðbréfasalar hafa svarað á móti að
þeim væri ekkert að vanbúnaði að
glímaviðríkisvíxla, það væri eingöngu
fyrirhyggjuleysi stjórnvalda sem kæmi
í veg fyrir útboð á ríkisvíxlum; aðeins
frjálst útboð gæti tryggt að ríkið fengi
viðkomandi lánsfé á lægstu hugsan-
legum vöxtum. Verður að telja að
reynslan frá íslandi styðji fremur rök-
stuðning hinna síðarnefndu.
Þess má að lokum geta að sænski
seðlabankinn er nú í vaxandi mæli far-
inn að beita kaupum og sölu víxla og
skuldabréfa til aö hafa áhrif á lausafjár-
stöðu bankanna. (stað þess að breyta
forvöxtum getur bankinn þannig haft
áhrif á markaðsvexti. Þetta stjórntæki
þykir hafa gefið góða raun í Svfþjóð og
er talið mun sveígjanlegra og mark-
vissara en breytingar forvaxta sem
áður var beitt sem stjórntæki á pen-
ingamarkaði.
Portúgal
Erlendum bönkum heimilað að
opna útibú
Albert Guðmundsson, fjármálaráð-
herra, sagði eitthvað á þá leið á fundi
Verslunarráðs Islands nýlega að hann
væri á engan hátt mótfallinn því að er-
lendum bönkum yrði heimilað að opna
útibú hér á landi. Taldi ráðherra nær að
erlendum bönkum yrði heimilað að
reka útibú hér á landi svo að þeir gætu
sjálfir metið áhættuna er þeir lána
íslenskum fyrirtækjum. Fram til þessa
hafa flest fyrirtæki tekið erlend lán sfn í
gegnum Landsbanka eða Útvegs-
banka. Frá sjónarmiði erlendu bank-
anna erþvf nánast um ríkisábyrgð að
ræða á hverju einasta láni þar sem
íslensku bankarnir sem hafa milli-
göngu um útvegun lánanna eru í eigu
rfkisins.
Erlendum bönkum hefur nýlega
verið heimilað að opna útibú í Portúgal
og þótt aðstæður þar séu langt frá því
að vera sambærilegar við íslenskar
aðstæður er fróðlegt að lesa um við-
brögð alþjóðlegu bankanna. Margs er
að gæta er dótturfyrirtæki eru rekin í
öðrum löndum. Þyngst vega þau
starfsskilyrði sem löggjöf landsins
skapar erlendum fyrirtækjum sem þar
starfa svo og gengisáhættan. Erlendir
bankar í Portúgal þurfa að leggja fram
11,5 milljóna dollara til varðveislu hjá
ríkinu áður en starfsemi þeirra getur
hafist. Gengisáhættan er þó flestum
meiri þyrnir í augum. Gengi escudos
hefur lækkpð um 58% gagnvart ster-