Vísbending - 18.07.1984, Blaðsíða 2

VÍSBENDING
2
Gjaldeyrisstýring_______________________________________
Japanir nota sér myntskipti til að lækka vaxtakostnað
Gjaldeyrisskipti heimiluð
í Japan
Á undanförnum mánuðum hefur
mikil áhersla verið lögð á það í Japan
að auka f rjálsræði á fjármagnsmarkaði
og var stuttlega greint frá nokkrum
atriðum þar að lútandi í síðasta tölu-
blaði Vísbendingar. Reglur sem tóku
gildi þann 1. apríl sl. heimila japönsk-
um fyrirtækjum að taka þátt í myntskipt-
um. Tilgangurinn með myntskiptum
almennt er að nýta til fulls lánstraust
hvers lánstaka. Hver aðili tekur lán þar
sem hann getur fengið það með sem
bestum kjörum. Sé það í annarri mynt
en hentar eða með annars konar vöxt-
um (þ.e. föstum í stað fljótandi eða
öfugt) er bætt úr því með skiptum.
Sem dæmi um skiptaviðskipti jap-
anskra fyrirtækja má nefna að Raf-
magnsveitur Tokíóborgar gáfu nýlega
út skuldabréf á Euromarkaði í London.
Rafmagnsveiturnar eru eitt stærsta
fyrirtækið í Japan ogsjáTokíóog nær-
Danmörkframh. afbls. 1
liggjandi héruðum fyrir raforku. Fyrir-
tækið selur skuldabréf í dollurum á
markaði í London en notar sér síðan
skiptamarkaðinn til að skipta dollara-
skuldabréfum fyrir yenalán. Mótaðila
Rafmagnsveitnanna (ónafngreindum)
hentaði betur að skulda lán í dollurum
meðföstumvöxtumhelduren í yenum.
Tekjur Rafmagnsveitunnar eru nær
eingöngu í yenum og því ónauðsyn-
legt að taka gengisáhættu með því að
skulda í dollurum. Með skiptunum
fengu Rafmagnsveiturnar lán í yenum
með föstum vöxtum og mótaðilinn lán
í dollurum með föstum vöxtum; og með
skiptunum náðu báðir aðilar betri kjör-
um en unnt var án skiptanna.
Skuldabréfamarkaður í Japan
Athyglisvert er að það aukna frjáls-
ræði sem þegar hefur verið veitt á fjár-
magnsmarkaði í Japan kann að kalla
á frokara afnám hafta. Japönsk stjórn-
völd hafa jafnan stjórnað vöxtum og
hafa þá ekki markaðssjónarmið alltaf
ráðið ferðinni. Aukið frjálsræði í vaxta-
myndun kann að verða nauðsynlegt,
að því að talið er, eftir að heimlldir jap-
anskra fyrirtækja til lántöku á erlendum
markaði hafa verið auknar.
Skuldabréfaútboö Rafmagns-
veitnanna nam 100 milljónum dollara.
Bréfin báru 13,375% nafnvexti og voru
til fimm ára. Þóknun bankanna sem
sáu um útboðið nam 1,75% af lánsfjár-
hæðinni.
Þess má einnig geta að skuldabréfa-
markaður í Tokíó er nú opnari öðrum
þjóðum en áður. Skuldabréf í yenum
gefin út í Japan af erlendum lántökum
eru nefnd Samurai-skuldabréf. Sem
dæmi má nefna að Alþjóðabankinn
hefur gefið út skuldabréf að jafnvirði
125,2 milljóna dollara í Japan. Þessi
skuldabréf eru til tólf ára og bera 7,7%
fasta nafnvexti. Eiga þau að seljast á
genginu 99,50 þannig að þau gefa
7,78% ávöxtun í yenum.
unum. Verðbólga er nú um 5,5% í
Danmörku en 7-8% í Svíþjóð.
Vextir og gengi
Stjórn Schluters hefur haldið fast við
þá stefnu sína að halda gengi dönsku
krónunnar stöðugu til að halda verð-
bólgunni í skefjum. Vegna þess að tek-
ist hefur að koma í veg fyrir óhóflegar
launahækkanir er ekki talið að gengi
dönsku krónunnar sé í bráðri hættu.
Þó er búist við 1-2% lækkun gagnvart
þýska markinu ef kemur til breytingar
á viðmiðunargengi EMS-myntanna.
Ört vaxandi innflutningur ásamt háum
erlendum skuldum hlýtur þó að vekja
menn til umhugsunar um gengi dönsku
krónunnar.
Erlendar skuldir Dana í árslok í fyrra
voru um 200 milljarðar danskra króna
og þar af var um helmingurinn í doll-
urum. Hækkandi gengi dollarans og
vextir í Bandaríkjunum valda því vax-
andi skuiaabyrði í Danmörku eins og
víðar. Ávöxtun ríkisskuldabréfa hefur
lækkað úr 22% haustið 1982 er stjórn
Schluters kom til valda í u.þ.b. 14% nú.
Á sama hátt hafa grunnvextir (Primel
Rate) lækkað úr 14% að meðaltali á
árinu 1982 í 10% í nú.
Samanburður við íslenskar
aðstæður
Að nokkru leyti virðast dönsk og
íslensk stjórnvöld í sömu sporum um
þessar mundir. Bæði hafa tekið harða
afstöðu í gengismálum og vilja ekki
fallast á lækkun gengis. Báöum hefur
tekist að koma í veg fyrir að of miklar
launahækkanirspilli árangrinum. Dön-
um hefur tekist að draga verulega úr
opinberri lánsþörf - hún var tæplega
10% af VLF 1982, 7,8% árið 1983 og
gæti orðið um 6% og 5% af VLF i árog
1985 samkvæmt OECD spám. Hér á
landi hefur einnig náðst viss árangur í
ríkisfjármálum og hugsanlega lagast
staðan enn með skattahækkunum á
síðari hluta ársins. í hvorugu landi
hefur tekist að halda vexti peninga-
magns í skefjum. Tiltölulega hátt gengi
og mikil útlán hafa stuðlað að mikilli
aukningu innflutnings.
Hér er aðeins stiklað á stóru og
samanburðurinn er ekki hugsaður til
þess að draga af honum ályktanir.
Annars staðar í þessu blaði er að því
vikið að gengi sé ekki hagstjórnartæki
heldur verð sem ráðist á frjálsum mark-
aði. Sú spurning vaknar því með
hvaða rétti stjórnvöld hafa „ákveöið"
fast gengi og sú spurning vaknar
einnig hvaða stjórntæki séu eftir til að
hamla á móti of miklum innflutningi.
Danir gripu í apríllok til þess að hækka
skatta og skera niður ríkisútgjöld.
Seðlabankinn þar hefur nýverið gripið
inn í til að hefta útlánaaukningu. Benda
má á í þessu sambandi að Bretar hafa
nýverið lent í því að hækka vexti þótt
stjórnvöld þar hefðu lýst því yfir að
„engin innlend ástæða" væri til að rétt-
læta hækkun vaxta.
Að vissu leyti má segja að dönsk og
íslensk stjórnvöld séu að gera merki-
legar hagstjórnartilraunir í löndum
sínum og vissulega er of snemmt að
spá fyrir um árangurinn. Bæði löndin
eru afar skuldsett í útlöndum. Og að
lokum vaknar sú spurning hvort hlut-
fallsleg stærð landanna hafi hér áhrif -
eru íslendingar að einhverju leyti verr í
sveit settir vegna þess hve þjóðarbúið
er hlutfallslega lítið?