Frjáls verslun - 01.02.1955, Side 1

★ ★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★
A vegamótum
Eftir samfellt starf í nærfellt sex og hálfan áratug
stendur Verzlunarmannafélag Reykjavíkur nú á
vegamótum. ÞaS er þó ekki hægt að segja, að um
snögg umskipti sé að ræða, heldur fremur um
lokaspor ákveðinnar þróunar. Að vísu hefur þessi
stefna þróunarinnar ekki verið öllum jafn sárs-
aukalaus, en við því verður ekki gert, blöðum
sögunnar verður ekki flett til baka.
Hin nýju vegamót markast af því, að eftir síð-
asta aðalfund er Verzlunarmannafélag Reykja-
víkur einvörðungu launþegasamtök. — I upphaíi
stóðu að stofnun félagsins jöfnum höndum vinnu-
veitendur og launþegar, kaupmenn og afgreiðslu-
menn. Tilgangur félagsins var þá fyrst og fremst
að vinna að menningarmálum verzlunarstéttar-
innar í heild auk almennrar skemmtistarfsemi fyr-
ir félagsmenn. Á árunum eftir 1935 fer þróun fé-
lagsstarísins að sveigjast í þá átt, að kjaramál
launþeganna verða ofar á baugi og um 1940
stendur félagið að fyrstu launa- og kjarasamning-
unum. Eftir að Verzlunarmannafélagið fór að láta
kjaradeilur og launasamninga beint til sín taka,
reyndist hið upphaflega form félagsins óeðlilegt
og voru þá reyndar nýjar leiðir, sem héldu félag-
inu þó áfram svo rúmu, að bæði launþegar og
vinnuveitendur gætu starfað innan vébanda þess.
Fyrst var félaginu skipt í deildir, afgreiðslufólks,
skrifstofumanna og sölumanna og síðar allir laun-
þegar sameinaðir í eina heild. Þetta bar þó ekki
tilætlaðan árangur og var þá horfið að því að
breyta félaginu í einhliða félagsskap launþega.
Áður en slíkt mætti komast til framkvæmda, þurfti
að ná samkomulagi við atvinnurekendur, sem úr
félaginu viku, um ráðstöfun félagseigna. Voru þeir
samningar farsællega til lykta leiddir og varð
skilnaður vinnuveitenda og vinnuþiggjenda í
Verzlunarmannafélaginu verzlunarstéttinni til
sóma, og hinar rausnarlegu fjárgjafir, er félagið
lét við þessi vegamót af hendi rakna til Verzlun-
arskóla Islands, voru mjög í anda þeirra, sem að
stofnun félagsins stóðu og sérlega báru menning-
armál verzlunarstéttarinnar fyrir brjósti.
Verzlunarmannafélags Reykjavíkur bíða nú
mörg verkefni. Fyrst og fremst eru þar auðvitað
kjaramál verzlunarfólks í Reykjavík, sem félagið
mun fá til meðferðar og standa vonir til að sú
stétt, sem svo lengi hefur staðið saman í einu fé-
lagi, hafi áunnið sér þann félagslega þroska að
leysa þann vanda án stórátaka. Þá gerði síðasti
aðalfundur samþykkt um að V. R. hefði forgöngu
um stofnun heildarsamtaka verzlunarmanna í
landinu. Og að lokum má V. R. aldrei, þrátt fyrir
dagleg kjara- og hagsmunamál, gleyma sínu upp-
haflega markmiði, menningarmálunum. Aukin og
almenn menntun verzlunarstéttarinnar eru henni
lífsskilyrði. Vöxtur og viðgangur Verzlvtnarskólans
á því jafnan að vera eitt af megin hugðarefnum
Verzlunarmannafélags Reykjavíkur. Þennan hug
hefur V. R. nýlega sýnt með veglegum gjöfum til
skólans, einmitt nú á aldarafmæli frjálsrar verzl-
unar á íslandi. Næsta átakið, sem V. R. þarf að
eiga forgöngu um, er, að alþingi og bæjarstjórn
Reykjavíkur leggi í tilefni þessara tímamóta mynd-
arlegar upphæðir til byggingar nýs skólahúss yfir
Verzlunarskóla íslands og að hafizt verði handa
um almenna fjársöfnun innan verzlunarstéttarinn-
ar til þess að þessu stórmáli verði hið bráðasta
hrundið í framkvæmd. Ný verzlunarskólabygging
er veglegasta varðan, sem Verzlunarmannafélag
Reykjavíkur gæti reist, við þau vegamót, sem fé-
lagið nú stendur á.