Frjáls verslun - 01.03.1965, Blaðsíða 6

erfitt fyrir stjórnendur bankans að fylgja þeim
ákvæðum. Stefnubreyting hefur nú átt sér stað með
setningu núgildandi laga Seðlabankans. Nú er þetta
ákvæði ekki lengur ófrávíkjanlegt. Segir í 7. grein
laganna, að Seðlabankinn skuli stefna að því að
eiga a. m. k. helming seðlamagns í umferð, þ. e.
gulleign, erlendar innistæður o. s. frv. Hefur nú
brugðið svo við, að frá setningu laganna hefur
seðlatryggingin orðið langtum meiri en það lágmark,
sem lögin gera ráð fyrir að stefnt sé að.
Ýmis önnur verkefni
Það sem kalla má venjuleg bankaviðskipti cru
talsverð við Seðlabankann og fara þau ört vaxandi.
Honum er þó ekki heimilt að fara inn á verksvið
viðskiptabankanna. Er tekið fram í 17. grein lag-
anna, að Seðlabankinn skuli hvorki skipta við al-
menning né keppa um viðskipti við aðrar láns-
stofnanir. Aðal viðskiptavinir bankans eru því ríkis-
sjóður, ýmsar ríkisstofnanir og innlánsstofnanir.
t 14. grcin laganna eru ákvæði um viðskipti við
Seðlabankann. Segir þar, að bankanum sé heimilt
að veita ríkissjóði lán til skamms tíma, enda skal
að því stefnt, að slík lán greiðist upp í lok hvers
fjárhagsárs.
í núgildandi reglugerð Seðlabankans nr. 52/1962
er athyglisvert ákvæði í 41. grein, sem er á þá leið,
að Seðlabankanum sé heimilt að opna gjaldeyris-
reikninga fyrir bæði opinbera aðila og einkaaðila,
sem bærir eru til að eiga gjaldeyri. Hér er um und-
antekningu að ræða frá þeirri almennu reglu, að
bankinn megi ekki skipta við almenning. Það skal
tekið fram, að ákvæðið hefur ekki enn verið notað.
Seðlaþörfinni úti á Iandi er fullnægt á þann hátt,
að á 14 stöðum við útibú bankanna eða við spari-
sjóði á Seðlabankinn seðlaforða í eigin geymslum.
Hefur bankinn sérstaka trúnaðarmenn við geymsl-
urnar. Er stofnunum heimilt að taka úr eða skila
seðlum í viðkomandi geymslu. Aliar tilfærslur til-
kynnast samdægurs til Seðlabankans og fer þá
fram samsvarandi færsla á viðskiptareikning stofn-
unarinnar við Seðlabankann.
Bankinn starfrækir ávísanaskiptideild (clearing
house) og fara þar fram skipti á tékkum tvisvar á
dag, nema laugardaga einu sinni.
Samkvæmt lögum um sparisjóði frá 1941 var
sparisjóðseftirlitið á veguin viðsviptamálaráðuneyt-
isins. Með nýju Seðlabankalögunum var það flutt
í Seðlabankann og kallað bankaeftirlit. í þessu
sambandi er ástæða til að vekja athygli á 85. og
86. grein í ofangreindri reglugerð bankans um þau
viðurlög, sem liann má beita innlánsstofnanir í
sambandi við innköllun skýrslna og greiðslu bindi-
fjár. Bankamálaráðherra úrskurðar dagsektir allt
að 5000 krónur til Seðlabankans, ef stofnun sinnir
ekki kröfubankans urn skýrslugerð. Ef innlánsstofn-
un greiðir ekki bindiskylt fé, er bankanum heimilt
að reikna henni 2% refsivexti á mánuði af þeirri
fjárhæð, sem á vantar.
A vegum bankans starfar Stofnlánadeild sjávar-
útvegsins og er hún bókhaldslega aðskilin deild í
bankanum, og veitir lán til fiskiskipa og fiskvinnslu-
stöðva.
Eftir tilkomu ríkisábyrgðarlaganna, nr. 49/1962,
var gerður samningur milli ríkissjóðs og bankans
um, að bankinn annaðist umsjá sjóðsins, veitingu
nýrra ríkisábyrgða, réttargæzlu fyrir ríkissjóð í
sambandi við ríkisábyrgðalán og síðast en ekki sízt
innheimtu vanskila vegna innleystra ábyrgðar-
krafna.
Hagfræðistörf eru unnin í tveimur deildum, hag-
fræðideild og greiðslujafnaðardeihl. Þær undirbúa
útgáfu árbóka bankans og Fjármálatíðinda.
Að sjálfsögðu hefur ekki verið reynt að gefa hér
neina tæmandi lýsingu á starfsemi bankans, né
gerð nein veruleg skil á löggjöf hans. Bankinn hef-
ur auk þess sem að framan greinir mjög mörg og
mikilvæg verkcfni til úrlausnar í sambandi við
undirbúning og framkvæmd þeirrar efnahagsstefnu,
sem ríkisstjórnin mótar hverju sinni. Auk þess hefur
hann á sínum snærum undirbúning löggjafar um
bankamál og cfnahagsmál, frágang erlendra lána
ríkissjóðs, ráðgjafastörí í sambandi við innflutn-
ings- og gjaldeyrismál, erlendar lántökur einkaaðila
og opinberra aðila og sittlivað fleira. Væri of langt
mál að fjalla hér um þessi viðfangsefni Seðlabank-
ans.
— Andartak, ég held að forstjórinn sé að koma inn!
6
FR.TÁLS VERZLTJN