Frjáls verslun - 01.03.1965, Blaðsíða 14

og það sem fyrst. Margt fleira kemur hér til, sem
gera þyrfti, en ég ætla ekki að ræða hér.
III. Erlend markaðsbandalög
Undanfarin ár hafa verið að gerast úti í Evrópu
þau tíðindi, sem skapa ný viðhorf í markaðsmál-
um, ný viðhorf ekki sízt fyrir okkur íslendinga.
Hér á ég við uppbyggingu hinna tveggja markaðs-
samsteypa, Efnahagsbandalags Evrópu og Fríverzl-
unarsvæðis Evrópu.
Ég skal nú í fáum orðum skýra nokkuð, hvaða
þýðingu þetta hefur fyrir okkur íslendinga. Þeim,
sem hafa áhuga á að kynna sér nánar uppbyggingu
og skipulagningu þessara samsteypa, vil ég benda
á tvö útvarpserindi, sem ég hélt um þcssi mál sum-
arið 1960 og sem birtust í tímaritinu Frjáls verzl-
un, 4. og 5. hefti sama ár.
1. Efnahagsbandalag Evrópu og ísland
Aðilar að Efnahagsbandalagi Evrópu eru þessi
sex lönd: Frakkland, Ítalía, Vestur-Þýzkaland,
Belgía, Holland og Luxemburg. Tollar og aðrar
hindranir í viðskiptum milli þes.sara landa verða
smám saman afnumdar. Flutningar fólks og fjár-
magns eru einnig frjálsir. Út á við er komið á sam-
eiginlegum tolli, sem gildir fyrir innflutning frá öll-
um löndum utan bandalagsins.
ísland á mikil viðskipti við lönd Efnahagsbanda-
lagsins. Árið 1963 var hlutdeild þessara landa í út-
flutningi og innflutningi okkar um 20%. Við eig-
um því hér mikilla hagsmuna að gæta. En þar sem
ísland er ekki aðili að bandalaginu, falla íslenzkar
vörur, sem seldar eru inn á þetta svæði, undir sam-
eiginlega ytri tollinn. Samkeppni við lönd innan
bandalagsins verður því mjög erfið eða jafnvel
ómöguleg fyrir okkur. Ef við seljum t. d. frvstan
fisk til Frakklands, verða kaupendur þar að greiða
1S% verðtoll af honum. Ef Þjóðverjar selja frystan
fisk til Frakklands, greiðist enginn tollur af honum.
2. Fríverzlunarsvaeði Evrópu og ísland
Fríverzlunarsvæði Evrópu er markaðssamsteypa
sjö ríkja, þ. e. a. s. Englands, Svíþjóðar, Norcgs,
Danmerkur, Austurríkis, Sviss og Portúgal.
Þessi lönd afnema einnig tolla í innbyrðis við-
skiptum en þau koma ekki á sameiginlegum ytri
tolli eins og Efnahagsbandalagið, heldur ákveður
hvert Iand sjálft sína tolla gagnvart löndum utan
svæðisins, eins og verið hefur hingað til. Margs-
konar munur annar er á Fríverzlunarsvæðiuu ann-
arsvegar og Efnahagsbandalaginu hinsvegar.
Þar sem Island er hcldur ekki aðili að Fríverzl-
unarsvæðinu, eigum við einnig hér í erfiðri tolla-
aðstöðu. T. d. er í Bretlandi 10% tollur á íslenzk-
um frystum fiski en 4% tollur á frystum fiski frá
Noregi og Danmörku, og verður aðeins 2—V2% frá
nk. áramótum. Síðan verður innbyrðistollurinn af-
numinn, en tollur af íslenzkum fiski verður áfram
10%. Allir sjá til hvers þetta hlýtur að leiða.
Út af fyrir sig er það mikið áhyggjuefni, að
Evrópa skyldi ekki bera gæfu til að sameinast í
citt markaðsbandalag. Verður að vona, að fyrr eða
seinna, helzt sem fyrst, verði þessi tvö bandalög
sameinuð. En með því að við íslendingar stöndum
utan við bæði, verður markaðsaðstaða okkar æ
erfiðari. Það er skoðun mín, að við verðum mjög
bráðlega að taka ákvarðanir í þessum málum og
reyna að ná samkomulagi um samvinnu við þessi
svæði, þannig að við verðum aðnjótandi þeirra
tollaívilnana, sem þar er um að ræða. En auðvitað
verðum við þá líka að vera reiðubúnir að láta
nokkuð í staðinn. Á þessu sviði megum við ekki
vera hræddir við að hugsa stórt. E. t. v. verðum
við að taka ákvarðanir í þessum efnum, sem eru
ekki í fullu samræmi við gamla íslenzka hefð. En
við lifum á nýjum tíma við nýjar aðstæður, í nýj-
um heimi.
IV. Erlent fjórmgn og íslenzkt efnahagslíf
Skortur á fjármagni háir mjög eðlilegri þróun
íslenzks efnahagslífs. Það er ekki eðlilegt, að 190.000
íslendingar geti skapað nægilega ört allt það fjár-
magn, sem nauðsynlegt er, til að við getum tekið
þeim efnahagslegu framförum, sem við óskum eftir,
og staðizt þá samkeppni, sem við verðum að horf-
ast í augu við. Það er næsta furðulegt, hvað þessi
fámenna og fátæka þjóð liefur getað áorkað á und-
anförnum 20 árum. En betur má ef duga skal.
Fjármagnsskorturinn blasir allstaðar við.
Hér þurfa að rísa upp stærri og fullkomnari
fiskiðjuver, ný og öflug iðnfyrirtæki á ýmsum svið-
um, sem framleiða fyrsta flokks vörur fyrir inn-
lendan og erlendan markað, skipasmíðastöðvar, sem
byggi fiskiskipastól okkar sjálfra og ennfremur fiski-
skip fyrir aðrar þjóðir, stórar veiðarfæraverksmiðj-
ur, er framleiði margskonar veiðarfæri fyrir inn-
lendan markað og til útflutnings — og svo mætti
lengi telja.
Það er skoðun mín, að ekki megi dragast lengur
14
FR.TÁLS VERZLUN