Alþýðublaðið - 23.06.1970, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 23. júní 1970 9
I
ISHLUTVERK"
ftir Jack Kirkland. Helgi Skúla-
on var annar á einum seðli og
liauit 75 Btig fyrir túlkun sína á
ör.undi í samnefndum lieik
ónasar Árnasonar. Gísli Hall-
órsson var annar á einum
eðli og hlaut 75 stig fyriir túlk-
n sína á Jeeter Lester í
Tobacco Road“. Baldyin Hall-
iór-sson var þriðii á einum seðii
g hla|u(t 50 stig fyrir túlkun
;ina 'á Merði Valgarðssyni í
aimmelftidu lei’kriti Jóiianns Sig-
irjónssonar. Og Bessí Bjarna-
on var þriðji á einum seðli og
ilaut 50 s.tig fyrir tulkuin sína
i Guðmundi á Búrfelli í „Pilti
ig stúilk,u“ eftir Emil Thorodd-
en.
Rúrik Haraldsson þarf varla
að kynna fyrir reykvískum leik-
húsgestum, svo mjög sem hann
'hefur sett svip sinn á starfsemi
Þjóðleikhússins allt frá upphafí.
Hefur hann tvímaelalaust verið
í allra fremstu fylkingu ís-
lenzkra leikara um lamgt ára-
bil. FjöXhæfni hans ‘er a'lkunn,
cnda ber hliutverkabálkur hans
vitni óvenjiuilegá margbreytilegri
og frjórri leikgáfu. Hann hlýt-
ur Siifurlampann fyrir alvarlegt
og dramantískt raiunsæishlut-
verk, og víst munum við mörg
'örinur slík úr listferli hans á
næstliðnuim áruim, htlutverk
einsog t. d. Arnas Arnæus í „Is-
landsklukkunni“, Quentin í
„Eftir syndafallið“, Helga í
„Jám!haui3n!-lm“, Hóraz í „Ham-
Framh. á bls. 15
.im,en margir nemendur sjá
/arla skyggnu né kvikmynd,
rvað þá muni né tilraunir í
íáttúrufræðigreinum eða fá þeir
/erkefni til sjálfstæðs starfs. Sé
/firheyrsluaðferðinni beitt ein-
?öngu þarf kennarinn ekki að
tunna mikið í greininni umfram
rað, Sem stendur í kennslubók-
nni.
Sérmenntaðir móðurmáilskenn
irar í gagnfræðaskólum eru
'ærri en fingur manns séu skóla
itjórar undanskildir. Námsstjóri
agði til fyrir nokkrum árum,
ið málfræði- og setningafræði-
cennsla yrði látin víkja fyrir
neiri bókmenntalestri og þjálf-
in i notkun íslenzks máls. Það
itrandar sem annað á menntun-
irskorti kennaranna. Námsstjóri
stærðfræði benti á. að stærð-
ræði væri að verulegu leyti
cennd sem handverk. Nemend-
ir vær.u látnir reikna dæmi eftir
læmi án þess að reynt væri að
;era þeim skiljanlegt hvað þeir
/æru að gera eða hefðu raun-
'erulega gert þegar útkoman
/æri fengin.
Enfiðlega hefur gengið að
/inna nýju viðhorfunum í stærð
'ræSi brautargengi. Þannig h.afa
-msar tilraunir fræðsluyfirvalda
:il endurbóta strandað á getu-
>g áhugaleysi kennaranna. Helzt
lafa brevíinear verið knúnar
'ram af landsprófinu og sam-
•æmda gagnfræðapröfinu. (Bók
nenntalestur, talmál, mengi).
Qft er á það bent, að sumgr
cennslubækur okkar séu léleg-
)r eða úreltar enda næstum
íálfrar aldar gamlar. H.verjum
itendur nær að semja nýjar
cennslubækur en kennurum
aeirra nem.enda, sem nota eiga
jækurnar? v
Kennarar kvarta stundum um
skort á kennslutækjum. Algeng
ara mun þó, að þeir kæri sig
ekki um tæki, því að notikun ný
tiízku kennslutækja kostar kenn
arann jafnan meiri vinnu en
hefðbundnu aðferðirnar. Sumir
skólar eiga sæmilegt safn tækja,
sem liggja ónotuð. Yfirleitt fá
áhugasamir kennarar þau tæki,
sem þeir vilja nota, og biðja
um. Þetta á þó ekki við um stór
bókasöfn né sérstofur.
Próf og upplestrarleyfi taka
næstum fjórðung af starfstíma
skólanna. Ætla mætti, að mikið
þurfi að prófa. Vaeri ekki hægt
að nota þann tiíma betur? Starfs
tími sumra skóla virðist vera
meira miðaður við þarfir kenn-
aranna en nemenda. Það ætti að
vera neyðarráðstöfun að láta
barnas'kóla hefjast kl. 8 á morgn
ana, þegar mikill hluti foreldra
þarf ekki að koma í vinnu fyrr
en k'l. 9. Ekki verður fundin
önnur skýring á því, að einsett-
ur barnaskóli hefjist kl. 8, og
Ijúki með öllu um hádegi, en
sú, að kennararnir þurfi að
sinna öðrum störfum eftir há-
degið.
Agaleysi er eitt vandamál
gagnfræðaskólanna. í sumum
deildum fara tiilraunir til
kennslu út um þúfur vegna þess,
að kennararnir fá ekki frið fyrir
uppivöðslusömum nemendum.
Fyrir kemur, að sjái á kennara
eftir tusk víð nemendur. For-
eldrafélog kvarta en skólastjór-
ar vilja fyrir alla muni forðast
það umtal og óþægindi, sem
brotivikning nemenda veldur.
Tiilfinnanlega vantar stofn-
anir fyrir vandræðaunglinga.
Háskólinn hefur brugðizt hlut
vefki sínu að því er varðar'kenn
( Framh. á bis. 15

Opið bréf til ritstjóra Alþýðublaðsins:
MISSAGNIR UM
ÍSIENZKUPRÖF
Herra ritstjóri!
í Alþýðublaðinu birtist á
forsíðu hinn 13. þ.m, frétt með
fyrirsögninni „Ólga út af ís-
lenzkuprófi", og er þar vikið
að fjaðrafoki því, sem orðið
hetfur út af kandídatsprófi í ís-
lenzkri málfræði á þessu vori.
I frétt þessari gætir svo mairgra
miissagna, að undrum sætir, og
kemur slik fáfræði um skipulag
og starfsemi Háskóla íslands
ekki sízt á óvart, þegar hún.
birtist í málgagni sjáltfs meranta
málaráðherra.
Við einstök efnisatriði frétt-
arinnar viljum við undirritaðir
prófessorar í íslönzkri mál-
fræði, sem mál þetta varðar,
gera etftirfarandi athugasemdir:
1) í blaði yðar segir: „Fyrir
nokkrum dögum gengu niam-
endur í heimspekideild Háskóla
íslands undir prótf í málfræði,
sem er huti af lokaprófi þeima
í íslenzkum fræðum og tfélú
tveir þeirra é prófinu, sem
bæði var munmlegt og skriiflegt,
en þriðji prófmaðurihn náði
prófinu með naumindum."
Hið rétta er, að fjórh' stú-
dentar gengu undir prófið,
tveir þeirra stóðust það (ann-
ar með I. eirak., hinn með H.
eirakunn), en tveir luku ekki
prófinu (komu ekki til munm
legs prófs). Þvi er heldur eigi
um það að ræða, að þessir
tveir stúdentar hatfi eigi stáðizt
prófið í skilningi 61. gr. háskóla
reglugerðar. Þeir gengu frá
prófinu.
2) Þá segir: „Málfræði er
aukagrein iallra þeinra, sem
gengu undir þetta próf, en aðal-
gxeinar þeirra eru bókmenntir
og saga.“
Hið rétta er, að eragin hinma
þriggja prófgreiraa er „auka-
grein“ eða „aðalgrein", sbr. 53.
gr. háskólareglugerðar mr. 76/
1958. Hins vegar er ein grein-
in ,,kjörsviðsgrein“ (með heima
ritgerðarefni), og batfa þessir
n'emendui’ kjörsvið í bókmennt
um effa sögu (efcki bókmennt-
um og sögu). Einkunnir í skrif-
legu og munnilegu prófi í hverri
■hirana þriggja prófgreina vega
jaifnmikið, hvort sem greinin er
kjörsviðsgrein eða ei’gi. Sérstök
einkunn er siðari fyrir heima-
ritgerð.
■»1
3) Enn segh’; „Allir stúdent-
ernir, sem hér eiga hlut að
máli, hatfa stunda'ð nám við
háskól’ann í sjö ár eða lengur
og hafa gengið undir fjöitía-
mörg „síupróf“ á. námsleið
sinni. gegnipm háskólaim . ., .“
Hið rétta er, að þessir nem-
endur hafa aðeins gen’gið undilr
eitt próf í íslenz'kum fræðum,
áður en til lokaprófs kemur,
sem sé hið svokallaða tfyrra
’hluta próf skv. 53. gr. reglu-
gerðar nr. 76/1958, en í því er
(.auk heimaritgerða í málfræði
og bókmenntum eða sögu) að-
eins prófað í þeim hutirni mál-
fræðinnar (setningafræði, merk
ingarfræði, hljóðfræði' íslenzks
nútímamáls), sem ekki eru
námsefni ti’l lökapró'fs.
Hjá þeiim nemendum, sem
hér um ræðirghafði liðið óvenju
skammur tími (miðað t.d. við
nemendur, sem gengu undir
þetta próf á síðasta ári), frá
því er þeir luku fyrra hluta
prófi, þar til þeir gengu undir
lokapróf í málfræði. Athugun-
sýnir og, a’ð tímasókn þeirra
allt frá 1964 hefur verið mjög
óregluleg í kennslu í því náms-
efni, sem er til þessa prófs, eink
um þeirra tveggja stúdenta, er
gengu frá prófinu á þessu vori,
áuk þeSs sem tveir af þeim
þremur stúdentum, siem um er
rætt í nefndri frétt, höfðu fall-
ið á fyrra hluta prófi.
4) Þá segir: „Báðir stúden’t-
arnir, sem hér um ræðir munu
vera með 1. einkunn í báðum
aðalgreinum sínum, bókmenrit-
um og sögu.“
Hið rétta etr, 'að hvorugur
þessara stúdenta.' hefur lokiíf
prófi í báðum þessum greinum,
heldur hefur1 laðeins lanniai’’
þeirra lokið prófi í annarri
greininni. Skal og próf í fcjör-
sviðsgrein vera síðast áfan’gi
kaindídatsprófsins, sfev. 55. grt
háskólareglugerðai’ (en aðeins
önnur þeirra er kjörsviðsgreinj
hvors stúdentsins, svo S’em áðuri
segir).
Auk þess er rétt, að skýrt
komi fram, að er við undirrit-
:aðir dæmum prófúrlausnir í
ísl. málfræði og gefum einkunni
ir fyrir, þá er sá dómur ekki
reistur á þeirri þekkingu, seni
nemandi kann að hatfa til að
, bera í bókmenntasögu eða sögú,
né á nokkrum öðrum óviðkom-
andi málsatriðum, heldur ein-
göngu . á hlutlægu fræðilegu:
mati á þeim prófúrlausnum,
sem fyrir liggja hverju sinnil.
5) Enn segir: „Óánægja stú-
denta í heimspekide'ild . beinist
fyrst og fremst gegn einum af
prófessorunum við deildiriai
sem samdi skriflega hluta mál-
fræðiprófsins og pröfaði stú-
dentana munnlega.“
Hið rétta er, aö verfcefni í
skriflegu prófi eru tekin til af
kennara eða kennurum og
st j órnskipuðum pr ófdóm’arid'a
sameigi'nlega (skv. 64. gr. reglim
gerðar). Vegna sjúkriahúsdval-
ar próf. Halldórs Halldórs'sori-
ar var eigi unnt að bera undiri
hann verkefnin að þessu sinni,
og voru því lögð til þrjú verk-
efni (sem velja mátti um), sem
öll höfðu kornið til prófs áður
og próf. Hálldór þá samþykkt.
Stj órnskipaður prófdómandi
Frainh. á bls. 15
□ Alþýðublaðið vill taka eft-
iirfarandi fnairi: Vera má, að
prófessorunum tveimur Hreini
Benedilktssyni og Hailldóri Hall-
dórssyní þyki frásögn Alþýðu-
blaðsins af „ólgunni út áf ís-
Jenzkuprófi“ ekki nægilega
nákvæm, enda kemur fram í
atihugasemdum þeirra, að blað-
inu var ekki nægil’ega vel kunni
ugt um einstök skipulaigsatriði
heimspekideildar háskólan's. —
Hilris vegar staðfesta prófessor-
arnir, að fj’aðrafok hefur rikt
að undanförnu út atf prófi þessu
ebr. upphaf brétfs þeirra. Það
er auðvitað' merguxinn málsins,
ög er eðlilegt, að fréttabl’að
skýri frá slíku fjaðrafoki. í at-
hugásemdum prófessoranna er
því encla hvergi mótmælt, áð
Ölga hafi riikt meðál stúdenta
í heimspe’kidei’ld háskólans
vegna prófs í ákveðinni náms-
greín, sem frarn fór nú í vor.
Einhver ástæða hlýtur la.m.k.
að li'ggja á bak við það, að
kæra vegna prófsins haifi borizt
lallar götur til menn’tiamátáráðu:
neytisins. Frásögn af þessu vari
meginkjarni Alþýðublaðsfrétt-
arinnar, en hitt má svo veli
vera, að blaðinu hafi eitthvað
skotizt um, 'hvemig skipuiagi
umræddrar deitdar er háttiað.
Verður fréttamönnum varfa
legið á hálsi, þótt þeir þelkki!
ekki j'afn vel siík skipuilágs-
atriði og deildairprótfessorai'!
gera, og fréttinni því síðun
mötmælt á þeim tforsendum
einum, — enda hefur svo ekki
verið gert.
Að lokum vill Alþýðublaðið
svo benda á það, í .mestu vin-
semd, að enda þótit blaðið ’Styðjí
þann stj órnmálaílo'kk, sem nú-
verand i menntiamálaráðSierra
er 'formaðuir fyrir, þá getia há-
skól’aprófessorar ekki þal' með
vænzt þess, að fréttamenn Al-
þýðubfaðsiris séu sjálfkrafa öll-
um öðrum gagrikunnugri um
heimilishátitu í skólum landsiris.
Slíka „röksemdafærslu“ geta
jafn viðurkenndir vísindamenni
og þeir prófessorarnilr Halidói'
Halfdórsson og Hreinn Beme-
diktsson varla látið ’effitilr séffl
hafa. —