Alþýðublaðið - 20.10.1970, Blaðsíða 6

6 Þriðjudagur 20. dktó'ber 1970
.V í* i

11111
< '/i,
„ , ^ ^
MMpHnfflRp
{.

il'.Ív':
AkselLarsen
enn í vígahug
AKSEL LARSEN virðist eteki af
huga stjórnmáium, (þó að hann
igerist aldraður. Gafst honUm
nýlega tœkifœri að táta í l.jós
skoðun á pólitískum viðhorfum
í Danmörku. Hann spáði því, að
sósíalskur meirihluti yrði á þingi
dana eftir nasstu kosningar, en
þær. fara fram í síðasta lagi
haustið 1972. Aðspurður kvaðst
Aksel Larsen ætla, að sósialski
þjóðtflokkurinn myndi vinna á,
en varla mikið. Harn gerir þess
vegna ráð fyrúr, að danski Al-
þýðuflokkurinn eigi vaxandi
gengi að fagna.
Dönsk blöð álíta, að Aksel
Larsen hætíi ekki sí.jórnmála-
afskiptum að sinni, en hann er
73 ára gamall og hefur setið á
þingi óslitið frá 1932. Yar hann
leiðtogi kommúnjstaflokksins til
1958, en stofnaði sósíalska þjóð-
flokkinn 1959 og hefur verið
fulltrúi-hans á löggjafarsamkom-
unni eftir kosningarnar 1960.
Aksel Larsen fordæmdi atferli
rússa í Ungverjalandi 1956 og
var þ'ess vegna felldur frá for-
mennsku á næsta flokksþingi
kommúnista. í>á brá ihann á það
ráð að kveðja í styttingi, víkja
brott og stofna nýjan flokk.
Kommúnistar hafa ekki átt full-
trúa í danska iþinginu síðan, en
vegur Aksels Larsen hefur aldrei
verið meiri.
Danski kommúnistaflokkur-
inn reis fílefldur úr ösku her-
námsins og styrjaldarinnar.
Hann hafði fengið iþrjá þing-
menn 1939, en hlaut átján í
kosningunum 1945. Var það
mjög að atbeina róttækra
mtnntamanna, sem snerust til
liðs við 'hann, en drýgst munaði
um Aksel Larsen. Hann hafði
setið fangi þjóðverja i Sachsen-
hausen og Neuengamme og orð-
ið píslanvottur. Fékk hann sæti
í dönsku þjóðsíjórninni í ófrið-
arlok, en var skamma stund í
þeim háa sessi. Kommúnista-
•fiokkurinn tapaði helmingnum
af atkvæðum sinum og þingfull-
trúum við kosningarnar 1947.
Hrakaði 'honum smám saman
upp frá þvi og fékk aðeins sex
þingmenn í kosningunum 1957,
þó að Aksel Larsen væri þá enn
foringi hans. Svo skarst í odda
vegna Ungverjalandsmálsins, og
kom til uppgjörs, þar sem Aksel
Larsen beið lægra hlut. Hann
sat 'þó áfram á þingi, en hleypti
sósíalska þjóðflokknum af stokk-
unum. Reyndist þar um að ræða
ærið skip í sjó.
Sósíalski þjóðflokkurinn fékk
eileiflit þingmenn kosna 1960, ári
eftir, að hann var stofnaður.
Hlaut hann svipað fylgi 1964,
en færðist svo mjög í aukana
1966. Fékk hann þá tultugu
þingmenn og oddaaðstöðu í
dönskum stjórnmálum. Studdi
sósíalski þjóðflokkurinn minni-
hlutastjórn jafnaðarmanna, en
klofnaði af því tilefni. Kom þá
til sögu nýtt flokksbrot, er
nefndi sig vinstri sósíalista og
bar Aksel Larsen á brýn, að
hann væri of hægri sinnaður
og auk þess óþægilega ráðríkur.
Klofningurinn varð til þess, að
sósíalski þjóðflokkurinn fékk
aðeins eilefu þingmenn kosna
1968, en jafnaðarmenn misstu
Aksel Larsen
Helgi Sæmundsson:
jafnframt sjö, og borgaraflökk-
arnir hrepptu meirihluta og
fengu sijórnartaumaná í' hend-
ur. Vinstri sósíalistar báru úr
býtum fjögur þingsæti og mega
sín lítils. Borgaraflokkarnir hafa
25 atkvæði umfram jafnaðar-
menn, sósíalska þjóðflokkinn og
vinstri sósíalista á þingi dana.
Samt þenda skoðanakannanir
til Þess, að ríkisstjórn 'þeirra sé
feig. Er þess vegna fylgzt náið
með því, hvort Jens Otto Krag
og Aksel Larsen hyggi á sam-
starf. Krag lætur ekki mikið
uppi, en Larsen fer engan Veg-
inn dult með afstöðu sína. Hann
telur, að bilið milli jafnaðar-
manna og sósíalska þjóðfloklrs-
ins hafi minnkað í stjórnarand-
stöðunni og að vinstri samvinna
hljóti að koma til, ef meirihlufc
fáist.
Þetta mun afstaða sósíalska
þjóðflokksins, iþví að Aksel
Larsen ræður ihenni vafalaust
öðrum mönnum fremur. Hann
er raunar ekki flokksformaður
lengur, en eftirmaður hans í
öndveginu, Sigurd Ömann, telst
engan veginn jafnoki gamla
mannsins, og Aksel Larsen hlut-
ast áreiðanlega til um, hvert
flokkur hans stefnir.
Skoðanir voru lengi skiplar
um Aksel Larsen, en nú á dög-
um nýtur hann mikiliar virðl
ingar andstæðinga jafnt sem
samherja. Hann er ef til vill í
mestu áliti danskra stjórnmála-
manna um þessar mundir. Má
ráða það af úrslitum síðustu
kosninga. Aksel Larsen er þing-
maður í austurhluta Kaup-
mannahafnar. Var hann kosinn
með 16052 atkvæðum í kjör-
dæminu, og þar af voru 15095
persónuleg. Fékk Aksel Larsen
næst flest persónuleg atkvæði
við þingkosningarnar í Dan-
mörku 1968. Fleiri Maut aðeins
Hilmar Baunsgaard forsætisráð-
herra. Varð Aksel Larsen drýgri
í atkvæðasöfnuninni en Jens
Otto Krag, sem reyndist þriðji í
þessari vinsældaröð. Yfirburðir
Aksels LarsSn í sósíalska þjóð-
flokknum sannast af þvl, að
meðframbjóðandi hans, sem
hann ferjaði á þing úr kjördæmi
sínu, varð að láta sér nægja
2372 atkvæði. Var það Kurt
Brauer, sonur Willy Brauer,
fyrrum borgarstjóra samgangna
í Kaupmannahöfn.
Hver er svo skýringin á því,
hversu Aksel Larsen hefur spjar
að sig í dönskum stjórnmálum,
þó að minnihlutamaður sé?
Hann er athyglisverður og minn-
isstæður persónuleiki. Aksel
Larsen er í hópi snjöllustu ræðu
manna í Danmörku og jafnvígur
að túlka skoðanif sínar mennta-
mönnum og alþýðu. Sleppur
sennilega enginn af dönsku
stjórnmálaforingjunum betur
frá orðascnnum á málþingum.
Aksel Larsen fær alla til að
hlusta á sig og taka afstöðu rneð
sér eða móti. Sanngjarnir áheyr
eridur undrast og viðurkenna
g'áfur hans og mælsku. Hann
lætur alls ekki á sjá, þó að hon-
um þyngist fótur. Aksel Larsen
er enn í vígahug eins og hann
hefur löngum verið í fjörutíu
ár. — H.S.
Sjómenn mól
□ Eins cg Alþýðublaðið heí'ur
áfflur skýrt frá ríkir í röfflum
sjómanna megn óánægja með
þann háít, sem Vélstjóra'felág
íslands heflar haft á því að veita
meðmæli með umsóknum um
undanþáguiréttindi til vélstjórn-
ar á fiskiskipulm. í viðtali við
Aiiþýðublaðið skömmu fyrir sjó-
mannasam'bandsþing Ifkfti Jón
Sigurðsson, forseti sambands-
imis, fjárheimtu Vc’stjórafé'lags-
ins í þessu sambandi við sjórán
og á þingi Alþýðusambands Vest
fjairðia fyrir skömmu voru sam-
þykkt harðorð mótanæli við fram
fleirði Vélstjórafélagsins við veit
ingu meðmæla með undanþágu-
umsóknunuim.