Alþýðublaðið - 27.10.1970, Blaðsíða 6

HÆGRIEOA VINSTRI?
IÐULEGA er deilt um það
erlendis, hvort tilteknir jafn-
aðarmenn séu til hægri eðia
vinstri í stjómmálum. Eru
'slíkar bolialeggingar ærið oft
viðhafðar um Per Hækterup,
fyrrum utanríkisráðherra dana.
Hefur hann nýlega fjallað um
Iþetta efni í skemmtilegu og
fróðlegu samtali við danska
•blaðið „Aktuelt" og látið
gamminn geysa.
Vinstri maður er sá, sem að-
Ihyllist þjóðnýtingu og opinber-
'an rekstur og vill þannig af-
■nema þjóðskipulag kapítalism-
ans; hlutast til um áhrif verka-
lýðshreyfingarinnar á aitviimu-
•nekstur og efnahag og hefur
í heiðri manniréttindi og
frelsi, sem þjóðimar í rikjum
'kommúnismans fana. á mis.
Hins vegar getur valdið á-
greiningi méð j afnaðarmönn-
um, hversu langt skuli gengið
í því að koma á þjóðnýtingu
og opinberum rekstri.
Per Hækkerup veit mætavel,
;að hann er af ýmsum talimn
hægra megin í d'anska alþýðu-
flokknum. Gerir hann sér þess
vegna hægt um vik í nefndu
samtali við „Aktuelt“ og ját-
■ar, að hann sé ekfci eins ákaf-
ur þjóðnýtingairsinni og frum-
herjar jafnaðarstefnunnar
voru. Þó er hann engan veginn
afhuga þjóðnýtingu. Hann á-
'lítur til dæmis ekkert áhorfs-
mál að þjóðnýta aílla trygg-
ingastarfsemi í Danmörku.
Hefur hann þá auðvitað í
huga að auka tekjur almanna-
trygginga og lífeyrissjóða.
Þessi afstaða leiðir í ljós,
að Per Hækkerup heldur enn
tryggð við þær skoðanir, sem
hiann tileinkaði sér ungur, en
hann á drjúgu verki ólokið.
Þjóðnýting trygginga hefur
hvergi komizt til framkvæmda
á Norðurlöndum nema í Fær-
eyjum, en þar var horfið að
því ráði á styrjaldarárunuhi.
Munu trygginga'mar einn helzti
tekjustofn færeyska rí'kisins, og
mam ágóði af þeim í fyrria
nokkrum milljónatugum. ís-
lendingair gætu vænzt nokkurs
af slíku fyrirtæki, þar eð við
erum fimmfait fleiri en fær-
eyingar og hver færeysk krón'a
'kostar tóK íslenzkar.
Þjóðnýtingairstefnan skiptir
ekM eins miklu máli nú á dög-
um og fyrrum. Jafnaðarmenn
geta náð sama eða svipuðum
árangri eftir öðrum leiðum.
Þjóðnýting er þeim ekki tak-
mairk heldur áfangi. Hins Vegar
er hún sjálfsogð, þegar ráð-
PER IIÆKKERUP Teikning eftir Lollogaard
stafað er erlendu fjármagni
eða svipta verður forréttinda-
Stéttirnar tekjustofnum, sem
hljóta að teljast sameign þegn-
anna. Það á við um trygging-
ar annars vegar og hins vegar
ýmiss konar auðlindir eða
verðmæt svæði til lands og
sjávar, svo sem hveraihitann og
vatnsorkuna, fiskimiðin og
hafsbotninn.
xxx
Per Hækkerup ber á móti
því, að danskir jafnaðarmenn
skiptist til hægri og vinstri.
Hann getur djaæft úr flokki
talað fyrst honum lízt að þjóð-
nýta tryggirkgastarfsemina í
Danmörku. Hins vegar 'ber
jafnaðarmönnum á miílli á
afstöðu til utanríkisrnála, en
sá ágreiningur á lítið skylt við
k'enningamar um hægri og
vinstri. Sænskir jafnaðarmenn
eru ekM róttækari heima
fyrir en samherjar þeirra
í Danmörku éða Noregi, —
þó að þeir viðurkenni
stjórnina í Hanoi og fordæmi
styrjöld bandaríkjamanna í
Vietnam. Og Per Hækfcerup
vill áframhaldamdi þátttöku
dana í Atlantshafsban'dalaginu,
enda þótt honum blöskri ný-
lendustefna portúgaia og séu
einræðisstjórnirnar í Grikk-
landi og Tyrklandi þyrnir í
augum.
Hann er annars litríkur per-
sónuleiki, þessi fyrrv'erandi ut-
anríkisráðherra dana, sem er
feitur eins og broddborgari og
þyMr gefinn fyrir heimsins
lystisemdir, en talar máli al-
þýðu af festu og þrótti. Hann
fæddist á jóladag 1915, sonur
Hans Kristens Hækkerup, rit-
stjóra og síðacr borgarstjóra og
Helgi Sæmundsson:
þingmanns í Ringsted á Sjá-
landi. Per missti föður sinn um
fermingu og fluttist upp úr því
til Kaupmannahafnar með móð-
ur sinni og 'systkinum, en
eldri bróðir hans er Hans
Hækkerup, fyrrum dómsmála-
ráðherra, einnig fæddur á
jóladag, en átta árum áður.
Per varð stúdent 1934 og
stundaði háskólanám um skeið,
en lauk ekM prófi. Tók hann
brátt mifcinn þátt í starfi ungra
jafnaðarmanna og var oddviti
þeirna 1946—1952. Hann átti
sæti í borgarstjóm Kaup-
mannahafnar frá 1946 til 1950,
er hann var kosinn á þing
fyrsta sinni. Var Per þingmað-
ur fyrir Lyngby, eina atf út-
borgum Kaupmannahafnai’, allt
til 1968- Þá sMpti hann um
kjördæmi og bauð sig fram í
Esbjerg á Jótlandi í staðiínn
fyrir Julius Bomholt, fyrirum
ráðherra og þingforseta, stem
dró sig þá í hlé vegn'a aldurs
og andaðist skömmu síðar.
Vegnaði Per dávlel í Esbjerg,
þó að hann fengi ekki sama
fylgi og Bomholt, lenda gengu
kosningamar dönskum jafnað-
armönnum hvai-vetna í móti.
Hlaut Psr 16941 atkvæði í
fiskveiðibænum á strönd Norð-
ursjávar, en af þeim voru
8914 persónuleg.
Per Hæk'korup var utanríkis-
ráðherra dana 1962—1966 og
vakti mikla athygli í því emb-
ætti, eigi sízt fyrir tungumála-
kunnáttu sína og mælsku.
Þótti tíðindum sæta, er hann
vék næsta óvænt úr ríMs-
stjórninni, og virtist það benda
til ágreini,ngs m:eð honum og
flokksforingjanum, Jens Otto
Krag. Per neitar því samt ein-
dregið og kveðst reikina m,eð
að verða ráðherra á ný, ef
jafnaðarmenn komist til valda.
Hann er málsvari álþýðu-
flokksins í damska þinginu og
sennilega snjallasti ræðumaður
þeirrar virðulegu samkomu,
þegar honum tekst upp.
Per Hækkerup er kveéntur
Gr'ete Hækkerup, en hún sat á
þingi eitt kjörtímabil fyrir
Maribo á Lálandi. Hefur hann
oft komið hingað til lands og
á hér marga kunningja.
xxx
Julius Bomholt komst svo að
orði um Per Hækkerup fyrir
síðustu þingkosningar, að hann
væri eins og skorinn út úr
dönskum þjóðarstofni og öllum
umsvifameixi. Sjálfur kveðst
Per vera duglegur, en segir
helzta ókost á sér, að hann
sé stundum of tillitssamur.
H. S.
TVEIR
□ Margar konur vilja mikið
heldiur vinna úti, -heldur en
vera hekna allan daginn. Aðr-
ar geta ekki hugsað sér neitt
yndisliegra en vera bara
móðir. Pær velja atf frjálsum
vilja og nú ier ekki verið að
ræða um þær sem verða að
vinna fýrir 'heimilimi. Þrátt
íyrir þetta getur sti-ndum kom
ið fyrir að hver tflokkur um
sig öfundi hinn ofurlítið.
KcU’en gat ekki hugsað sér að
segja upp vinnu .sinni og helga
hieimilliinu aRan tíma sinn.
Maríanna gat efcki hugsað sér
að láta aðra hugsa um barn og
heimili, meðan hún ynni úti.
En sftundum kom það fyrir að
Kaxen gleymdi stund og stað,
Btarði yfir skrifborðið dreym-
andi augiam og ímyndaði sér að
(hún væri húsmóðir frá morgni
til kvölds, alla daga.
Þá tmyndi Ihún sannaríega
hatfa altft í röð og reglu á heim-
ilinu, lí'ka það sem var í óreiðu
í skápum og skúffum dagsdag-
úega og hún komst aldrei yfir
að lagfæra.
Hún myndi fara á fætur á
venjiuleguan tíma M. 7 og vera
'búin að öilum verkunum kl. 11.
Þá myndi 'hún taka ki-akkana í
aaniga gönguiferð — regilulega
langa og ekki hjugsa um Það
e5ut að tflýta fsér sem mest.
Þau þurftu bara að ná í búðina
/ RÖÐ O
□ Það finnst ekki öllum lcrökk
um jafn gaman að taka saman
leikföngin sín, þegar þau eru
haett að leika sér og eiga að
fara að hát.ta á kvöldin. Venju-
Jegasta aðíerðin 'er að taká allt
haíurtaskið og skella ofan í
pappakassa eða hvaða ílát sem
það er sem þjónai’ hlutverki
leikfangageymslu. Hér á mynd-
inni sést hvernig hugvitsöm
mamma- hefur sáumað marga
6 ÞRIBJUDAGUR 27. OKTÓBER 1970