Helgarpósturinn - 15.05.1996, Blaðsíða 20

20
MIÐVIKUDAGUR15. MAÍ1996
áfangastaðir
■w uun ■ nt í Albaníu
Týnda
borgin
Pyrir fimm árum fann enski
bankamaðurinn Rothchild
lávarður hina týndu, fornu
Butrint-borg á albönsku eyj-
unni Saranda. Hann var á
göngu um þessa einmanalegu
paradís þegar hann rakst á
hina týndu borg. Rothchild
eyddi rúmu ári af lífi sínu á
þessum stað, sem talið er að
hafi eitt sinn veriö vagga
kristninnar. Þarna ríkti alger
frlður: engin diskótek eða nú-
tíma tæknidót á borð við götu-
Ijós. Um nætur var svarta-
myrkur og dökk fjöllin risu úr
sænum við dögun. Árið 1991
hrundi síðan kommúnisminn í
gjörvallri Evrópu og helkrumla
fátæktarinnar greip Albaníu
heljartaki. Og Rothchild fór til
baka til Corfu. Hann lýsti æv-
intýrinu eins og að hverfa aft-
ur í tímann. „Maður er umvaf-
inn fornum minjum sem heim-
urinn hefur gleymt. Það sem
kemur mest á óvart er hversu
heillegar þessar rústir eru svo
og það sagnfræðilega mikil-
vægi sem þar er aö finna og
eftir er aö skoða." í dag hefur
veriö sett upp siglingaleið milli
Corfu og Saranda, nokkrum
kJlómetrum frá Butrint. Grikkir
hafa miklar áhyggjur af þessu,
því flóttamenn frá AlbanJu
flykkjast í burtu með þessum
ferjum og enda margir J Grikk-
landi. Áður fyrr fór enginn frá
kommúnistavirkinu AlbanJu og
hægt var aö telja ferðamenn J
landinu á fingrum annarrar
handar. Enn þann dag í dag
leggja fáir feröamenn leið sJna
til þessa eyðilega Evrópu-
lands, en um borð J ferjunni er
þó hægt aö kaupa sér ferða-
mannaávlsun til landsins af
albönskum embættismönnum
fyrir þrjú hundruð krónur. Þrátt
fýrir fátækt og áratugalanga
einangrun er Albanía eitt feg-
ursta land Evrópu. Hin fagra
náttúra, með fjöllum og fall-
vötnum, hefur fengiö að
standa óhreyfö og í friði fyrir
ágangi mannsins. Malarveg-
irnir í landinu eru svo slæmir
aö margir þeirra eru gjörsam-
lega ófærir, en það kemur
kannski ekki aö sök þar sem
almenningur í Albaníu á ekki
blla. Og aö mörgum fjallaþorp-
anna liggja engir vegir, þanníg
að menn komast aðeins þang-
aö fótgangandi. Fyrir sunnan
Albanlu er Grikkland og Ítalía
hinum megin viö Adríahafiö,
en aöeins í Albaníu má enn
finna óspjallaða Miðjaröar-
hafsnáttúru. Nú fer hver að
veröa síöastur, — áður en
flugvélar og pakkaferöir ríða
þessari náttúruperlu að fullu.
-EBE
Óperan Galdra-Loftur eftir
Jón Ásgeirsson verður
frumflutt í íslensku
óperunni 1. júní.
Sæmundur Guðvinsson ræddi
við höfundinn, sem vann
linnulítið að samningu verksins
um tveggja ára skeið.
Þetta
erhrein
Jú, þetta hefur verið
geysilega mikil
vinna og eiginlega
hrein geggjun að ráðast
í þetta. Maður er vand-
ræðabarn á heimilinu
með sérþarfir meðan á
þessu stendur. Ég gerði
textann sjálfur bæði
samtímis tónlistinni og
á undan. Raddskráin er
upp á 637 síður fyrir
hljómsveitina. Upp úr
þessu þurfti ég að búa
til fyrir píanó til æfinga
og það er heilmikil bók
þar sem eru raddir með
texta og píanóundirleik-
ur. Síðan þarf að taka
allar raddir fyrir spilar-
ana. Fyrir utan hvað ég
þurfti að skrifa verkið
oft meðan ég var að
semja það þurfti ég að
ganga frá tveimur gerð-
um, annars vegar fyrir
hljómsveit og hins veg-
ar fyrir æfingar,“ sagði
Jón Ásgeirsson tónskáld
í viðtali við
Helgarpóstinn.
íslenska óperan frumflytur
óperuna Galdra-Loft eftir Jón
Ásgeirsson þann 1. júní og er
það einn af viðburðum Lista-
að sér þetta meira sem show
en lifandi texta. Ég varð því að
setja ansi mikinn texta í síð-
asta kaflann. Síðan er viðbótar-
kafli sem ég bjó til þar sem þau
syngja yfir honum látnum."
Á hvaða þœtti leikverksins
leggurðu megináherslu í
óperunni?
„Ég snikka allt úr þessu
nema það sem varðar beinlínis
átök þessara fjögurra persóna,
Lofts, Ólafs, Steinunnar og
Dísu. Gamli maðurinn, sem er
blindur í leikritinu, er alsjáandi
í óperunni og hann lánar Lofti
galdrabók sem hann hirðir svo
af honum dauðum eftir átökin.
Á þann hátt tengir gamli mað-
urinn á táknrænan hátt upphaf
og endi verksins. Ég felli niður
senu Jóhanns með Lofti og föð-
ur hans og læt Loft bara syngja
dúetta við sjálfan sig. Það er
ein persóna sem heitir Andi og
er innri maður og samviska
Lofts. Hann á því í átökum við
sjálfan sig á andvökunótt og ég
fæ dúett út úr því þó að ég hafi
fellt burt persónu.“
Tveggja ára vinna
Jón sagði tveggja ára vinnu
að baki óperunnar. Að vísu
hefði hann samið hornkonsert
í millitíðinni auk ýmissa söng-
laga.
Hefurðu gert breytingar á
verkinu eftir að œfingar hóf'■
ust?
„Ég gerði smábreytingu á
tveimur lögum, aðallega til að
fá meira út úr söngvaranum.
Einnig tónflutti ég einn kafla.
Ég er viðstaddur allar æfingar
og það er mikil og góð sam-
vinna milli mín og Garðars
RAMMALISTINN
Hverfisgötu 34 - Rvk. Sími: 552-7390
Mikið úrval af barrokk- og
hringrömmum. Römmum inn málverk,
. grafík, Ijósmyndir og útsaumsmyndir. .
hátíðar. Stjórnandi er
Garðar Cortes en leik-
stjóri Halldór E. Lax-
ness. Leikmynd gerir
Axel Hallkell Jónsson
og búninga Hulda
Kristín. Lýsingu annast
David Walters. Jón
lauk við að semja óper-
una árið 1989 en hún
hefur ekki verið færð
upp fyrr en núna.
Söguþræðinum
fyigt
Jón sagðist lengi hafa
verið með tvær hug-
myndir að óperu. Ann-
ars vegar Möttulssögu
og hins vegar Galdra-
Loft og Loftur hefði
orðið á undan.
Nú þekkja margir
leikrit Jóhanns Sigur-
jónssonar um Galdra-Loft.
En hvernig varð óperan til?
„Óperan er allt annað form. í
fyrsta lagi þarf að stytta og
þétta textann vegna þess að líf-
tími sagðra orða er miklu
styttri heldur en sunginna. Það
tekur um fjórfalt lengri tíma að
syngja texta en segja hann
fram. Ég felldi því margt úr
leikritinu og þurfti að bæta
talsvert miklu við. En ég fer al-
veg eftir leikriti Jóhanns. Óper-
an er ótímabundin og á ótil-
teknum stað. í síðasta kaflan-
um, sem á að gerast í kirkjunni
þegar Loftur magnar fram bók-
ina og biskuparnir koma, þá er
það galli á leikritinu hvað text-
inn er lítill. Jóhann hefur hugs-
„Jú, þetta hefur verið geysilega mikil
vinna og eiginlega hrein geggjun að
ráðast í þetta. Maður er vandræðabarn
á heimilinu með sérþarfir meðan
áþessu stendur.“
Cortes og Halldórs E. Lax-
ness.“
Verður uppfœrslan svipuð
og þú hafðir séð hana fyrir?
„Nei, senan er allt önnur. Ég
hafði séð þetta eins og í leikrit-
inu, inni í bóndabæ og annað
slíkt, en það er búið að taka
það allt burtu. Ég varð mjög
hissa fyrst þegar ég sá sviðs-
myndina og hún er gjörólík því
sem ég hafði hugsað mér. Hins
vegar er ég mjög sáttur við
hana og finnst að Halldór hafi
tekið rétta stefnu. Auðvitað er
hann að skapa lifandi gerð
verksins. Ég sat bara við mitt
skrifborð og samdi texta og
tónlist."
Nú eru margir viðkvœmir
fyrir breytingum á gömlum
íslenskum verkum. Attu von
á að þínar breytingar verði
gagnrýndar?
„Ég sýndi bókmenntafræð-
ingum og fleirum þetta verk
mitt og þeir voru ekki ósáttir
við breytingarnar. Ég fylgi
verki Jóhanns alveg hvað varð-
ar atburðarásina og texta hans
þar sem ég nota hann.“
Góðir söngvarar
Með helstu hlutverk í óper-
unni fara Elín Ósk Óskarsdótt-
ir, Þóra Einarsdóttir, Þorgeir
Andrésson og Bergþór Páls-
son. Jón Ásgeirsson sagðist
vera mjög ánægður með
söngvarana.
„Þorgeir fer með hlutverk
Lofts og er aiveg sér á parti,
hann er svo kraftmikill í þessu
erfiða hlutverki. Elín Ósk er í
hlutverki Steinunnar og Berg-
þór Pálsson er Ólafur. Viðar
Gunnarsson syngur Gottskálk
og ég læt hann fá heila aríu
þótt hlutverk Gottskálks sé lít-
ið í leikverkinu. Síðan eru
þarna þrír ungir söngvarar
sem ég er einnig mjög montinn
yfir, Þóra Einarsdóttir, Loftur
Erlingsson og Bjami Þór Krist-
insson bassi í hlutverki gamla
mannsins sem opnar verkið og
lokar því. Þetta er allt komið í
fullan gang og allir kunna sitt.
Nú syngja menn og syngja og
frumflutningurinn nálgast óð-
um,“ sagði Jón Ásgeirsson.
Altt að verða uppsett
Óperan Galdra-Loftur verður
flutt sex sinnum meðan á Lista-
hátíð stendur og er þegar
orðið uppselt á nokkrar sýn-
ingar.