Helgarpósturinn - 15.05.1996, Blaðsíða 28

MtÐVIKUDAGUR 15. MAÍ1996
heitt
Sértu karlmaöur; I guöanna bænum
ekkl eyða allri sumarhýrunní t einhverja
litríka glansgalla. Á hausti komanda
breytist nefnilega karlmannatískan í
andstæðu slna. Og ekki gleyma þt/í aö
sumariö á íslandi er örstutt en vetur-
inn langur og kaldur. Settu heldur pen-
ingana í sparibaukinn og safnaöu fyrir
haustfatnaöinum, þvi í ár mun hann
kosta skildinginn. í haust er ómissandi
að eignast hálfsíöan frakka, annaö-
hvort úr leöri eöa kamelull. Þessi úr
leðrinu á helst aö vera þröngur og
brúnn en kamelullarfrakkinn vandaður
aö vanda. Fyrir veturinn er einnig nauö-
synlegt að fjárfesta í afar herralegum
gráum flannelsfatnaöi. Eftir því sem
HP kemst næst verður flannel t þvílík-
um hávegum haft aö enginn telst maö-
ur meö mönnum nema eignast eitt-
hvað þvíumlíkt. Helst grá jakkaföt.
Fróöir menn spá því aö flannelstískan í
ár slál viö flannelstísku sjötta áratugar-
ins. Og svo er þaö nú alltaf þannig aö
þegar eitthvaö nýtt kemur upp t karl-
mannafatatlskunni þá dugir þaö —
óltkt kventiskunni — aö minnsta kosti
í tvö til þrjú ár.
Kúkalabbar. Kalt — kúkalabbar.
Þaö lætur aö minnsta kosti mjög vel í
eyrum. Auövitaö eru kúkalabbar alltaf
kaldir. Hvaö annaö? En hvað merkir
annars orðið kúkalabbi? Þaö eru sktt-
hælar, froöufés, fantar, fúlmenni og
fjandafælur, sagöi mér fróö kona ein-
hverju sinni þegar hún taldi eiginmann-
inn hafa tekið hliöardans. Til aö
grennslast nánar fyrir um hvaö þetta
orö merkir var flett upp i oröabók Máls
og menningar, en þar segir aö kúka-
labbi sé rusti og um rusta stendur aö
hann sé durtur, kauöi, drussi, dóni.
Sem sagt ekki mjög svo fýsilegur
mannkostur þar.
... kókómjólk út í kaffið
meö henni getur maöur ímyndaö sér
eitt augnablik aö maður sé kominn
meö oappucclno t staö hins steingelda
stofnanakaffis sem boöiö er upp á um
allan bæ.
... subbulegri kosningabaráttu
sem allt stefnir!, fari þeir Jón baldni
og Óli grís t slag. Úff.
... háspennu
sem skellur reyndar á t þjóöfélaginu
innan mánaöar; kosningar, listahátíö;
Bowie, Björk. Allt bendir til skemmti-
legs sumars.
... heitapottspartiuni
vorveöriö dag eftir dag gerir þaö aö
verkum aö mann er farið aö dauölanga
I heitapottsparti og bjór.
___kokkurinn
Sverrirá
Café Operu
Nýveriö var skipt um eigendur
á Café Óperu. Einn þeirra
sem sjá um aö matreiöa ofan t
gesti staöarlns er Sverrir Hall-
dórsson:
„Café Ópera er kannski þekkt-
ast sem steikhús, en þó er hægt
aö fá hér ýmsa fisk- og pastarétti.
Viö erum í raun meö mjög stóran
matseöil og mikiö úrval. Viö reyn-
um aö hafa nokkuö létta
stemmningu á staönum meö lif-
andi píanótónlist og reynum aö
losna viö þetta stífa andrúmsloft
sem oft fylgir fínni veitingastöö-
um. Af forréttum er helst aö
nefna lemongrass-thai-kjúklinga-
súpu og engifer- og laxarúllu í pip-
arrótarsósu, sem er vafiö upp í
rúllu og léttdjúpsteikt aö utan.
Síöan erum viö meö mikiö af grill-
steikum í aöalrétt. Einnig bjóöum
viö upp á önd, borna fram meö
djúpsteiktum kartöflum t kirsu-
berjakoníakssósu, en steinasteik-
urnar eru nú einna vinsælastar.
Þá fá gestimir platta meö sjóö-
andi heitum steini og svo steikir
hver fyrir sig eftir smekk. Það
myndast oft mikil stemmning f
kringum þetta og gestirnir fá til-
heyrandi kokkahúfu og svuntu. í
þessu er hægt aö velja nauta-
lundir, humar, lambasteik á teini
og fisk- og kjötfantasíu. Aö lokn-
um málsveröi geta gestir svo
brugöiö sér í koníaksstofuna.
Loksins
Þótt ekki beri hann þaö með sér skartar Vignir Daðason úr Keflavík
einhverri dýpstu rödd sem um getur á íslandi. Án þess að blikna
spreytir hann sig nær óaðfinnanlega á köppum eins og Tom Waits og
Louis Armstrong.
Loksins, eftir hvorki meira né minna en tíu ára meðgöngu, kom á
dögunum út fyrsta plata Vignis, sem ber einfaldlega heitið Loksins.
„Ég sagði einmitt á tíu ára fermingarafmælismóti mfnu og félaga
minna úr Keflavík, sem haldið var fyrir réttum tíu árum, að til stæði að
ég færi að gefa út plötu. Á tuttugu ára fermingarmótinu, sem haldið var
svo fyrir nokkrum dögum, gat ég einmitt sýnt fram á að ég hafði nýverið
gefið út mína fyrstu plötu, Loksins," segir Vignir, sem aúk þess að hafa
sungið töluvert f kirkjum landsins, þó ekki gospel, var á sínum yngri ár-
um í nokkrum nýbylgjugrúppum.
En afhverju plata nú; eftir öll þessi ár?
„Það var eiginlega lán í óláni sem leiddi til þess að hún kemur út nú
í vor og of langt mál að rekja hér. Upphaflega stóð til að Bjöm Bjöms-
son aðstoðaði mig en á endanum fékk ég til liðs við mig þá Friðrik
Sturluson, Þór Sigurðsson í Deep Jimi og Tómas Jóhannesson, þar
af samdi Friðrik slatta af textum á plötunni, og kann ég þeim miklar
þakkir fyrir. Ég gerði hins vegar Sjálfur öll lögin.“
Afhverju helltirðu þér ekki í jólafárið?
„Hefði ég gefið út plötu fyrir jólin, eða jafnvel rétt eftir áramótin,
hefði ég —jafnóþekktur og ég er — orðið undir f flóöinu. Ennfremur er
platan mín þess eðlis að það þarf að hlusta á hana oftar en einu sinni.
Meö því að gefa út plötu nú er ég hins vegar einn á markaðnum."
Ætlarðu að fylgja smíðinni eitthvað eftir?
„Nei, ég hef ekki hugsað mér það, ekki nema platan slái þvílíkt í
gegn að undan því verði ekki vikist! Satt að segja er ég búinn að fá nóg
af harkinu á börunum undanfarin ár. Þar af leiðandi Ift ég á þessa plötu
sem nokkuð sem ég varð að klára áður en yfir lauk," segir Vignir, sem
þó ætlarekki alveg að sleppa hendinni af tónlistinni á næstunni, því
hann hyggst láta þann draum sinn rætast að fara út til Danmerkur og
læra upptökustjóm."
Þú veist af því að það er laus söngvarastaða hjá Jet Black
Joe. Hefurðu ekkert hugsað þér að sœkja um?
„Nei, — ætli ég sé nógu hærðurfyrir þá?!“ -gk
Mexíkóskir töfrar
Það er ekkert nýtt
að uppskriftir að
góðum réttum verði
að eins konar „trendi“
og fari eins og eldur í
sinu milli vinkvenna-
hópanna — og reyndar karla-
veiðihópa einnig í seinni tíð.
Einn vinsælasti flökkurétturinn
í mínum vina- og kunningjahópi
þessa dagana er hinn heims-
frægi mexíkóski réttur chili con
carne. Nú kann einhver að
hugsa; Vá, merkilegt eða hittðó,
er ekki hægt að nálgast þessa
chili con carne-uppskrift hvar
sem er? Vissulega er það hægt,
en þið munið þetta með að þeg-
ar ein beljan mfgur þá byrja all-
ar hinar. Tjái maður sig um ein-
staka rétti af innblæstri; haldi
ekki vatni yfir bragðinu, lýsi því
fjálglega hvað þetta sé nú allt
einfalt (skipuleggi maður sig)
og tali um töfrana veit maður
ekki fyrri til en allir sem maður
innblæs eru búnir að toga upp
úr manni uppskriftagaldurinn.
Það er nefnilega eins með ís-
lenskt súpukjöt, ítalska kjöt-
sósu og hinn heimsfræga mexí-
kóska chili con carne-rétt; hver
og einn gæðir þessa rétti lífi
með sínu nefi, notar sína töfra,
ef svo má að orði komast. Svo
þróast réttirnir og þróast og
fyrr en varir eru þeir orðnir svo
góðir að stappar nærri full-
komnun. Að upplifa slíkt er
ógleymanleg lífsreynsla; maður
næstum því grætur af gleði, svo
vægt sé til orða tekið (svona
eins og í mexíkósku myndinni
Kryddlegin hjörtu).
Fyrir rúmu ári bauð karlkyns
vinur minn mér og nokkrum
vinum mínum í mat. Ég held að
þetta hafi eitthvað með með-
fædda fordóma að gera, en satt
að segja, eftir að hann tjáði mér
hvað yrði í matinn, hélt ég að ég
fengi barasta einn svona chili
con carne-réttinn í viðbót. Og
sosum allt í lagi með það. Mað-
ur veit sem er að það að borða í
góðum félagsskap er líka mikils
virði. En til vinarins mættum
við alltént. Kom þá ekki gest-
gjafinn færandi hendi með
dúndursterka Margarítu (sem
við öll erum sammmála um að
sé ástæðan fyrir svartnættinu
síðar um kvöldið, en það er
önnur saga). í byrjun dúndruð-
um við semsé í okkur nokkrum
Margarítum og jöpluðum á flög-
um og avókadóídýfu. Vorum
fyrr en varir öil komin á flug og
sögðum fáeinar kjaftasögur.
„Matur!“ var svo kallað. Með
það sama færðum við okkur í
vel búna borðstofuna innan um
aragrúa athyglisverðra bóka,
byrjuðum að sötra á rauðvíni
og sögðum fleiri kjaftasögur.
Sveittur með svuntuna færði
svo vinurinn fram einn réttinn
af öðrum og þegar allir voru
komnir með sitt var byrjað að
snæða. „Mmmmrn," rumdi í
okkur og það er ekki laust við
að maður sæi gæsahúðina fara
um líkama matargestanna.
Þetta var ekki bara kurteisi.
Chili con carne-rétturinn var
guðdómlegur. Og það var því
heidur ekki bara fyrir kurteisis-
sakir sem við heimtuðum öll
sem eitt uppskriftina.
Uppskriftin reyndist svosem
ekki miklu flóknari en aðrar
sams konar uppskriftir, nema
hvað töfrarnir voru fólgnir í
sítrónusafa, sykri og slatta af
rauðvínsediki. Þar að auki hafði
rétturinn fengið að malla
óáreittur í margar klukkustundir.
Þetta límdist vel á heila minn,
því næst er ég eldaði chili con
carne tók ég vininn á orðinu og
notaði næstum því sömu töfra,
nema hvað ég hafði púðursykur
(er ekki mikið fyrir þann hvíta)
og balsamico-edik, en barasta
venjulegan sítrónusafa. Og viti
menn: hróður minn barst víða
(smámont). Nú ætla ég að deila
þessum draumi með ykkur.
Chili con carne
Minnst 1 kíló nautahakk (fyrir
grænmetisæturnar má í staðinn
vel notast við sojabaunahakk)
2 dósir nýrnabaunir (þær má
náttúrlega leggja í bleyti og
sjóða, ef viil. Dósabaunirnar
eru ekki síðri)
1 msk. grænmetisolía
1 stór laukur
1/2 pakki chili con carne-
kryddblandan hennar Sigfríðar
í Pottagöldrum
1 dós tómatar, eða fimm
ferskir og fláðir
2 stk. rauður chili-pipar,
mega vera fleiri
1 msk. púðursykur
væn sletta af unaðslegu Bal-
samico-ediki (fæst í Heilsuhús-
inu)
safi úr hálfri sítrónu
salt
slatti af rauðum pipar, ef þið
viljið hafa réttinn „hot“
Byrjið á að brúnsteikja lauk-
inn í grænmetisolíunni, það tek-
ur að minnsta kosti tíu mínútur
eða svo. Hrærið vel á meðan.
Saxið síðan niðúr rauða pipar-
inn en passið að fræhreinsa
hann, nema þið viljið hafa rétt-
inn eldheitan, og bætið honum
á pönnuna. Hellið því næst öllu
kryddinu út í. Galdurinn við
gott kryddbragð er fólginn í því
að steikja það í svona tvær
þrjár mínútur á pönnu áður en
kjötið er steikt. Þannig nær
maður fram magnaðasta krydd-
bragðinu. Brúnið kjötið. Bætið
tómötunum út í og lækkið hit-
ann. Ef þið notist við tómata úr
dós hellið þá safanum út í með.
Ef þið eruð hins vegar með
ferska tómata (sem mér finnst
betri og bragðmeiri) hellið þá
u.þ.b. hálfum lítra af soði með
út í, sítrónusafa, ediki og púður-
sykri. Látið nú malla á lágum
hita í minnst fimm til sex
klukkustundir. Mér finnst
reyndar langbest að byrja að
elda þennan rétt kvöldið áður
og geyma hann í lokuðum potti
eða pönnu yfir nótt og láta
hann svo malla í um það bil fjór-
ar klukkustundir áður en hann
er borinn fram. Nýrnabaunirnar
lætur maður ekki út í fyrr en um
það bil hálftíma áður. Ef þið ætl-
ið að geyma hann svona yfir
nótt, geymið þá líka að setja út í
hann sítrónusafa, sykur og edik
þar til þið hefjist handa á nýjan
leik.
Avókadó-dressing
2 vel þroskaðir avókaao-
ávextir
2 bolli AB-mjólk
2 tsk. sítrónusafi
1 hvítlauksrif
1 msk. Tahini (sesamsmjör),
fæst í Heilsuhúsinu
Hellið öllu saman í blandara
og mixið vel. Látið síðan standa
í ísskáp í tvær klukkustundir til
að sósan fái að brjóta sig. Berið
að auki fram með þessu slatta
af sýrðum rjóma, stóran vel
saxaðan rauðlauk og hvít hrís-
grjón. Gott brauð er heldur ekki
svo galið. Og svo segi ég eins og
ætíð þegar um sterkan mat er
að ræða: PIís, ekki kaupa dýrt
rauðvín, bragðið hverfur hvort
eð er alltaf í skuggann af matn-
um. Iskaldur bjór er eiginlega
bestur með sterkum mat sem
þessum. Ef þið viljið fljótt verða
tipsí þá er um að gera að hafa
matinn sem sterkastan, sem
gerir það að verkum að maður
bókstaflega þambar bjórinn.
Eftirskrift: Sumir kvarta yfir
því að uppskriftirnar mínar séu
ívið flóknar. Það má rétt vera,
en á þó alls ekki við um chili
con carne-ið. Hins vegar má
geta þess að það er nú alveg
óþarfi að elda eftir þessum
uppskriftum í hvert einasta
skipti. Það má vel skemmta sér
(eða láta sér leiðast) yfir þeim
bara með því að lesa þær. Líkt
og maður tárast stundum yfir
fallegum ástarsögum er tilfinn-
ingin' að fá vatn í munninn
hreint ágæt.
Skál!
-Guðrún Krístjánsdóttir
Betri en
Stjáni bróðir
Pyrir nokkru kom á markað amerískt hvít-
vín, Chablis Blanc, Gallo Livingstone
Cellars, sem einvörðungu fæst í eins og
hálfs lítra flöskum. Þar sem vín þetta kost-
ar ekki nema 1.300 krónur og er hvítt í
ofanálag átti maður ekki von á góðu. Þaö
hugboð reyndist kolrangt. Vín þetta er
nefnilega hið ágætasta. Það er hvorki
súrt né sætt heldur svona léttkryddað og
rennur Ijúflega niður. Enn eitt dæmið um
hvað Kaliforníubúar eru orðnir hreint
ágætir víngerðarmenn.
Þegar ég var unglingur var gjarnan —
þegar hvítvín var á annað borð keyþt —
fjárfest í Stjána bróður, sem er í senn
dísætur og ódýr (maður var þá enda
rétt kominn af sleikibrjóstsykursstig-
inu). Nú hefur smekkur fólks sem bet-
| ur fer þroskast og hvorki Bláa nunnan
| né Stjáni bróðir komast á listann, ekki
einu sinnu hjá unglingum. Kryddað
skal það vera.