Helgarpósturinn - 28.11.1996, Blaðsíða 12

12
RMMTUDAGUR 28. NOVEMBER1996
http://this.is/net
Stefna ríkis og þjóðar
í Netmálum í framkvæmd
net
/■
Netpósturinn
Bragi Halldórsson
netfang Netpóstsins er: np@this.is
Uiaf«r$ iil ©a trl 441 Qncktnt
Uhvfírd til lardsins
Un'ferð fVá lanðTnií
1993
1994
1995
199«
Þetta línuríti sem fengið er af vef INTÍS, sýnir sögulegt yfiriit yfir bandbreidd sem í boði hefur veríð á hverjum
tírna og hversu fljótt við höfum fyllt hana. Efast svo einhver um að við munum ekki fýlla strax þá bandbreidd
sem byðist ef verðið yrði lækkað?
Hljóðsendinear á Netinu
hófust á Islandi fyrr á
þessu ári með tilraunaútsend-
ingum á vikulegu fréttayfirliti
RUV. Þetta var einstaklings-
framtak Guðmundar Ragnars
Guðmundssonar sem þá var
með þáttinn „í sambandi" (fyr-
irrennara þáttarins „Netlíf") á
Rás 2 um net og tölvumál.
Þetta byrjaði eiginlega sem
hugmynd að því að senda
þennan þátt beint út á Inter-
netinu, en hugmyndin vatt upp
á sig.
Hljómgrunnur var hjá RUV
og einnig hjá INTÍS fyrir því að
stuðla að því undir forystu
Guðmundar að reyna þetta. Og
árangurinn í dag er sá að var-
anlega hefur verið komið fyrir
hljóðmiðlara (Audio Server)
hjá INTÍS sem gerir öllum kleift
að senda út Real Audio-hljóð á
Netið frá íslandi (RealAudio er
algengasta form hljóðsendinga
á Netinu í dag).
En þá byrjaði vesenið. Þátt-
urinn er jú sendur út eins og til
stóð, en fátt annað er sent út.
Fyrirstaða misskilinnar verka-
lýðsbaráttu og ríkissporslu-
hugsunarháttar gerði það að
verkum að þessar útsendingar
RÚV eru ennþá hvorki fugl né
fiskur. Fréttamenn RÚV, sem
og fleiri innanbúðarmenn,
mótmæltu, þess vegna heita
og eru þetta enþá „tilraunaút-
sendingar“.
Misskilinn
höfundarréttur
Þessir starfsmenn þóttust
eiga „höfundarréttinn" að
fréttum sínum og þáttavinnu
og sögðu að ekki hefði verið
samið um sérstakar sporslur í
þeirra vasa fyrir ómakið (sem
er ekkert ómak). Þeir sem sagt
fara fram á að fá greitt fyrir
þetta, nokkuð sem er engin
aukavinna fyrir þá, rýrir núver-
andi tekjur þeirra ekkert á
nokkurn hátt og kemur þeim í
raun ekkert við (þeir ættu
kannski að fá greitt fyrir hvert
hérað sem útsendingarnar
nást í, hvort sem einhver
hlustar eða ekki!). Eins hafa
menn haft áhyggjur af STEF-
gjöldum fyrir hljóðsendingar,
skiljanlega, þar sem íslenskir
tónnlistarmenn með STEF í far-
arbroddi hafa skipulega reynt
að úthýsa hvers konar tónlist-
arflutningi utan hefðbundinna
„gjaldmælasvæða" (RÚV og
stærri útvarpsstöðvar) og þar
eru þeir núna að reyna að
koma á betri „stöðumæla-
vörslu“ og fjölga stöðumælum
(stöðumælaverðir STEF eru
semsagt að kvarta undan því
að lítið sé flutt af íslenskri tón-
list í útvarpi, nokkuð sem mér
finnst ekkert skrýtið þar sem
ennþá er „frjálst“ að spila það
sem maður vill í útvarpi, enn-
þá að minnsta kosti).
Þetta er ein helsta ástæða
þess að ekki er meira um raun-
verulegar „upplýsingar" á ís-
lenku horni þessarar svoköll-
uðu upplýsingahraðbrautar.
Það er þessi misskilda tilhneig-
ing íslendinga að segja alltaf:
„Þetta er mitt og þú mátt ekki
hafa það.“ Þeir vaxa aldrei upp
úr sandkassanum að þessu
leyti. Það lengsta sem þeir
komast úr honum er að reyna
að reisa stöðumæla við dóta-
bílinn og ef það dugir ekki til,
þá berjast þeir fyrir lögbind-
ingu nefgreiðslna (samanber
afnotagjöld RÚV).
Trúin á valfrelsi er varla til í
þessu samfélagi og þeir sem
tala fjálglegast um það, eins og
Sjálfstæðisflokkurinn, setja
nátttröllið og ríkiseinokunar-
gæslumanninn Halldór Blön-
dal í ráðherrastól fjarskipta-
mála.
„Hvernig væri til dæmis, í stað
þess að breyta P&S í blóðþyrst
tvíhöfða villidýr og siga því á
landsmenn, að láta það standa
sem öflugt veitufyrirtæki? Hvaða
rök eru enda fyrir því að P&S
þurfi endilega að vera í sam-
keppni um hvað fer eftir þess-
um leiðslum?“
Stefna ríkis
og þjóðar í Netmálum
Þessi heimóttarháttur ís-
lendinga lýsir sér í flestu sem
þeir taka sér fyrir hendur.
Póstur og sími er með ljósleið-
arakerfi sem getur borið marg-
falt það sem það gerir í dag,
bandbreidd úr landi sem er
nær alveg ónotuð. En af því að
þeir ætla bara að selja á upp-
sprengdu verði, verði sem þeir
ákveða einhliða I engri sam-
keppni, þá safnar þetta kerfi
ryki meðan þeir „þröngva" not-
endum sínum niður í örmjóa
pípu þar sem þeir mega kúldr-
ast hver um annan þveran og
horfa svekktir út um rimlana á
ónotaða víðáttuna til beggja
handa.
Þetta er stefna ríkis og þjóð-
ar í Netmálum. Hún er ekkert
bundin við Netmál engöngu,
hún einkennir flest það sem
þessi eyþjóð tekur sér fyrir
hendur.
Að gera þetta öðruvísi
Hvernig væri til dæmis, í
stað þess að breyta P&S í blóð-
þyrst tvíhöfða villidýr og siga
því á landsmenn, að láta það
standa sem öflugt veitufyrir-
tæki? Hvaða rök eru enda fyrir
því að P&S þurfi endilega að
vera í samkeppni um hvað fer
eftir þessum leiðslum? Það er
álíka og að Vegagerðin teldi al-
veg nauðsynlegt að reka bens-
ínstöðvar við þjóðvegi í sam-
keppni við olíufélögin, það sér
hver heilvita maður fáránleik-
ann í þeirri röksemdafærslu og
eins er það með rökin fyrir
þörf P&S fyrir að vera í sam-
keppni um hvað fer eftir leiðsl-
unum. Þeir vilja kannski næst
fara að reka kapalsjónvarp
fyrst þeir eru með kaplana?
Eða Vegagerðin hf. að reka
Landflutninga? Flugmálastjórn
hf. að reka flugfélag? Nei, þetta
eru engin rök og ótrúlegt að
einkavæðing P&S skuli ætla að
Ieiða af sér annan eins skrípa-
leik.
Nær væri að taka það full-
komna ljósleiðarakerfi sem í
landinu er og fullnýta það. Með
því að lækka einingaverðið vex
notkunin, það þarf engin lang-
skólapróf til að sjá það. Kostn-
aðurinn er enginn, heyriði það,
enginn! Helmingsnotkun á fullu
verði gefur jafnmikið í aðra
hönd og full notkun á hálfvirði;
stærðfræði sem fámennispóli-
tík íslendinga virðist ekki geta
lært, hvað þá skilið.
Ef þeir seldu notendum (sem
eru allir eyjarskeggjar) afnot af
lagnakerfi sínu miðað við há-
marksnotkun og -nýtingu þá
yrði þessi þjóð sannarlega í
fremstu röð þeirra þjóða sem
geystust inn í 21. öldina (sem
kemur eftir örfá ár, fyrir ykkur
sem hafið ekki fattað það) en
ekki ein þeirra sem þrjóskast
við að halda í þá 19. eins og
lenska er núna. Þetta myndi
ekki kosta krónu meira fyrir
P&S en hafa afgerandi áhrif á
samkeppnisstöðu ails íslensks
framtaks. Og ef þessi þjóð ætl-
ar ekki að tengjast heiminum
og vera þátttakandi í 21. öld-
inni þá verða fáir eftir á þessu
skeri, nema þeir sem vilja iifa á
jaðarbyggðastyrk frá EES.
Flótti einstaklinga og fyrir-
tækja er þegar hafinn. Á meðan
afdankaðir embættismenn
reyna að innleiða upphaf 19.
aldar iðnvæðingu í formi
stóriðju flyst hæfileikaríkasta
fólkið úr landi. Vaxtarbroddur
íslensks atvinnulífs er tölvu- og
hugbúnaðargerð. En ef bestu
bílaframleiðendur í heimi væru
með lélegasta vegakerfið og
hæstu vegatollana þá flyttist
framleiðslan bara úr því landi,
nær markaðnum, og það er
annaðhvort það eða flytja
markaðinn hingað, vera með,
ekki tala, heldur gera.
Hvernig væri að breyta
þessu ástandi? Eða á maður
kannski bara að flytja út líka?
Mér býðst vinna hérna San
Fransico, og hæfileikar mínir
eru hér metnir að verðgildi.
San Francisco, 27.11.’96
Einnig í netútgáfu Netpóstsins, á slóðinni „httpV/this.is/net“:
Namibía tengdist Netheimum fyrir stuttu og
auövitað eru Islendingar „on-line“ þar eins og
annar staöar. Hvaö finnst þeim, hvernig lítur
íslenska nethorniö út frá þeim séö?
Hádegisfréttirnar
með Kwöldmatnum
fl
fl
I
L
fl
I
fl
fl
Saklaus í klóm réttvísinnar
Jónas Jónasson
Vaka-Helgafell 1996
★★★
Bók Jónasar Jónassonar um Magnús Leó-
poldsson er ákaflega varfærnislega skrifuð
og af miklu næmi. Ljóst er að Jónas hefur lagt
mikla vinnu í hana. Samstarf þeirra Magnúsar
virðist einnig hafa verið með miklum ágætum og
ber bókin þess merki. Þrátt fyrir það var sitt-
hvað sem ég ekki var ekki ánægð með. Þunga-
miðja bókarinnar er dvöl Magnúsar í Síðumúla-
fangelsinu. Ég saknaði þess hins vegar að fá ekki
að kynnast Magnúsi og lífshlaupi hans nánar.
Það er samt ekki sanngjarnt að deila á Jónas fyr-
ir það, því hann er fyrst og fremst að skrifa um
105 daga dvöl Magnúsar í algjörri einangrun og
Iíðan hans þann tíma.
Persónulega fannst mér Jónas gera því of mik-
il skil á kostnað mannsins og lífs hans öll þau ár
sem hann átti fyrir utan múrana, en því er ekki
að leyna að um margt kemst Jónas vel frá verki
sínu. Mér fannst hann þó leggja of mikla áherslu
á hugsanir Magnúsar innan veggja þröngs klefa
þar sem nákvæmlega ekkert var hægt að hafa
fyrir stafni dagana langa; allir hver öðrum líkir.
Tilbreytingin fólst aðeins í að heyra fótatakið
staðnæmast fyrir framan klefadyrnar og slag-
brandinum svipt frá hurðinni.
Jónas segir söguna í fyrstu persónu frá hendi
Magnúsar og brýtur upp frásögnina með því að
Magnús snýr aftur öðru hvoru og segir frá æsku
sinni og lítillega hvað á daga hans hefur drifið
fram að deginum örlagaríka.
Frásögn Bjarkar, eiginkonu hans, er hins veg-
ar í þriðju persónu og fer vel á því og gefur frá-
sögninni vídd.
Þessi bók er sannarlega þörf. Og þeir yngri
sem ekki muna atburði en hafa heyrt af þeim
ættu að hafa gagn af henni og átta sig betur á
hve hroðalegt rriál var um að ræða. Við hin mun-
um þessa atburði mjög glöggt og hve múgsefj-
unin var algjör.
Það er deginum ljósara að Geirfinnsmálið er
eitt mesta hneyksli í réttarfarssögu okkar ís-
lendinga og tími til kominn að það verði tekið
upp að nýju. Ég las ekki bók Einars Bollasonar
sem kom út í fyrra og veit því ekki hver þunga-
miðja þeirrar bókar var eða hvaða tökum Einar
og höfundur tóku efni hennar. Ég get því ekki
borið þær saman. Hvað sem því líður er þessi
bók afar þörf og tími til kominn að yngri kyn-
slóðin kynnist þessu einstaka máli, sem vonandi
á aldrei eftir að endurtaka sig í íslensku réttar-
fari, þar sem dómsvaldið lét undan þrýstingi al-
mennings og dagblaða. Það kunna þó að líða
einhver árin þar til mál þetta verður tekið upp
að nýju og alsaklausir menn fá uppreisn æru.
Það breytist ekki fyrr
en þeir embættismenn
sem enn hafa völdin
láta af störfum: Þeir
hafa sannarlega hags-
muna að gæta, því erf-
itt er að eta ofan í sig
mistökin.
Jónas Jónasson er
góður penni og skrifar á
ágætu máli. Hann á þó
til að vera helst til til-
finningasamur og í byrj-
un fer hann nokkuð yfir
strikið. Þegar fer að líða
á kemst hann nær jörð-
inni og frásögnin verður
eðlilegri.
Bókin er prýdd mynd-
um af Magnúsi og fjöl-
skyldu hans frá yngri ár-
um og fram til dagsins í
dag og er frágangur vand-
aður í alla staði ásamt
nafnalista.
Ég get mælt með þess-
ari bók, ekki endilega til
að fá innsýn í þann skrípaleik sem átti sér stað,
heldur hvernig einum af sakborningunum leið
og hvað hann hugsaði þá 105 daga sem hann
dvaldi innan múra fang-
elsis og algjörrar ein-
angrunar. Hvernig hann
var markvisst brotinn
niður andlega og líkam-
lega og naut ekki þess
réttar sem honum bar
sem gæslufanga. Ekki
síður hvað rúmir þrír
mánuðir í lífi mann-
eskju hafa afgerandi
áhrif á líðan hennar og
þeirra sem næst
standa um ókomna
tíð.
Þessi bók er öllu
fólki þörf lesning; ekki
aðeins til að svala for-
vitni, ekki síður til að
kunna að meta frelsið
sem við flest búum
við. Að opna glugga
og draga að sér
hreint loft. Mynd á
vegg til að gleðja aug-
að. Velja sér föt að
morgni. Allir þessir smáu hlutir sem okkur þykja
svo sjálfsagðir að við tökum ekki einu sinni eftir
þeim, en kunnum svo vel að meta þegar við er-
um svipt frelsi. Bergljót Davíðsdóttir
Þörf bók og lærdómsrík
■3
«
fl