Helgarpósturinn - 28.11.1996, Blaðsíða 10

10
RMMTUDAGUR 28. NÓVEMBER 199(
:HM
HELGARPÓSTURINN
Útgefandi: Lesmál ehf.
Framkvæmdastjóri: Árni Björn Ómarsson
Ritstjóri: Páll Vilhjálmsson
Prentvinnsla: Prentsmiðjan Oddi hf.
Ný dagrenrang
Framsóknarílokksins
Þrátt fyrir nafnið er Framsóknarflokkurinn ekki fram-
sækið stjórnmálaafl. Leita verður allt aftur til millistríðs-
áranna að róttækum stefnumálum og framsýnni pólitík
hjá flokknum. Þjóðfélagsþróunin var andstæð sveita-
rómantík Jónasar Jónssonar frá Hriflu sem hafði ímug-
ust á örri stækkun höfuðborgarinnar og vildi efla lands-
byggðina svo sem kostur var. Þótt fólk hafi unnvörpum
greitt atkvæði með fótunum, flutt á mölina og hafnað
stefnu Framsóknarflokksins varð landsbyggðaráhersla
flokksins án efa til þess að draga úr „suðurstreyminu“
og bjarga því sem bjargað varð.
Fyrir lýðveldisstofnun kom Framsóknarflokkurinn ár
sinni vel fyrir borð í stjórnkerfinu og eftir því sem hug-
sjónaglóð Jónasar frá Hriflu kulnaði varð fyrirgreiðslu-
pólitík meira áberandi. Á áttunda áratugnum mátti
flokkurinn sitja undir þungum ásökunum um spillingu
og tvinnaðist sú umræða saman við alræmd glæpamál.
Undir lok áratugarins galt flokkurinn afhroð í þingkosn-
ingum og þegar við bættist hnignun Sambandsins mátti
búast við að fjaraði undan landsbyggðarflokknum. En
svo fór ekki og má að nokkru leyti rekja það til sterkra
forystumanna, veikburða Sjálfstæðisflokks, sem klofn-
aði á síðasta áratug, og markvissrar vinnu við að efla
flokkinn á suðvesturhorninu er m.a. fólst í þeirri ráðstöf-
un að Steingrímur Hermannsson, fyrrverandi forsætis-
ráðherra, færði sig um set frá Vestfjörðum og bauð sig
fram í Reykjaneskjördæmi.
Framsóknarflokkurinn var lengi skensaður fyrir að
eiga hvergi heima í hinu hefðbundna vestræna pólitíska
litrófi. Bæði sjálfstæðismenn og A-flokkarnir gerðu gys
að framsóknarmönnum þegar þeir reyndu að finna sér
bás í erlendu flokkasamstarfi. Nú þegar kennileiti í
stjórnmálum eru ógleggri en áður og kenningakerfi í
uppnámi er það kostur að vera ekki bendlaður við út-
lenda „isma“.
Framsóknarflokkurinn er stjórnsæknasti stjórnmála-
flokkur landsins og þrífst illa í stjórnarandstöðu. Síðasta
kjörtímabil var forysta flokksins klaufsk, t.a.m. í afstöð-
unni til EES-samningsins, og Halldór Ásgrímsson fann
sig ekki í formennskunni fyrst eftir að hann tók við af
Steingrími. Kosningabaráttan tókst á hinn bóginn
fjarska vel hjá flokknum og hann stóð uppi sem sigur-
vegari.
Stjórnarsamstarfið við Sjálfstæðisflokkinn er ný dag-
renning Framsóknarflokksins. Forysta Sjálfstæðisflokks-
ins vildi ekki hætta á frekara samstarf við Alþýðuflokk-
inn sem gerði ítrekuð tilhlaup til að narta í kjörfylgi
flokks allra stétta, m.a. með Evrópusambandsstefnu
sinni og með neytendaáherslum. Með því að Sjálfstæðis-
flokkurinn líkist æ meira borgaralegum íhaldsflokki get-
ur Framsóknarflokkurinn leyft sér þann munað að gefa
undir fótinn róttækum og umdeildum málum eins og
veiðileyfagjaldi og nálgun við Evrópusambandið.
Til að bæta enn nýja ímynd Framsóknarflokksins gerir
Alþýðuflokkurinn hosur sínar grænar fyrir Halldóri Ás-
grimssyni og vill hafa hann með í uppstokkun vinstri
vængsins. Fyrir fáeinum árum var Framsóknarflokkur-
inn erkióvinur Alþýðuflokksins.
Engin furða þótt formaður Framsóknarflokksins brosi
breitt þessa dagana. Hann var sýndur sem húsdýr í aug-
lýsingu ungra sjálfstæðismanna í kosningabaráttunni
fyrir hálfu öðru ári en fær eftir flokksþingið um síðustu
helgi vottorð frá Morgunblaðinu um að hann sé nútíma-
stjórnmálamaður með framsækna pólitík.
Helgarpósturinn
Borgartúni 27, 105 Reykjavík
Sími: 552-2211 Bréfasími: 552-2311
Bein númer: Ritstjórn: 552-4666, símbréf: 552-2311,
fréttaskotið: 552-1900, tæknideild: 552-4777,
auglýsingadeild: 5524888, símboði (augl.) 846-3332,
dreifing: 5524999.
Netfang: hp@this.is
Áskrift kostar kr. 800 á mánuði ef greitt er með
greiðslukorti, en annars kr. 900.
öryggi í landinu, þegar ást
sjálfstæði og hlutleysi Hæ
i/erið, að Pétur Kr. Ha
/araforseti réttarins,
slands, Bankastr^
fjársöfnunar
fjárframlög þr 'iþr
^erið gerhr iSðy
farvatnjr *. vy
iórpS
mumnna
Þorgeir Þorgeirson
skrifar
Fyrir nokkru barst mér
sending í umslagi. Ekki veit
ég hver sendandinn er, því
þetta er nafnlaust bréf, raunar
er það stílað til Alþingis og rit-
að í formi fyrirspurnar til
dómsmálaráðherra og hefur
því, vænti ég, einnig borist
þingmönnum og ráðherrum
okkar.
Bréfið er augsýnilega skrifað
af kunnáttumanni, sem fer rétt
með tilvitnanir í lagagreinar.
Það hefst á þessum orðum:
„Hvaða úrræða er að vænta af
hálfu hæstvirts dómsmálaráð-
herra til að tryggja hæfi, sjálf-
stæði og hlutleysi Hæstaréttar
íslands í kjölfar þess, að einn
hæstaréttardómara og vara-
forseti Hæstaréttar hefur opn-
að bankareikning til almennrar
fjársöfnunar sér til handa og
þegið tugmilljóna fjárframlag
frá stórfyrirtækjum og öðrum
aðilum?“
Nokkur tími er liðinn síðan
mér barst þetta ódagsetta
bréf, sem bersýnilega hefur
verið sent fleirum. Ég hef verið
að bíða eftir viðbrögðum Al-
þingismanna og dómsmálaráð-
herra við þessu skjali, en það-
an heyrist hvorki hósti né
stuna.
Jafnframt hef ég verið að
skoða efni bréfsins og furða
mig á því að sendandinn skuli
þurfa að dyljast bak við nafn-
leysi með jafn góðan og heil-
brigðan texta.
En hann merkir þetta á eng-
an hátt sem trúnaðarmál svo
ég tel mér frjálst að bregðast
opinberlega við sendingunni.
Rétt er með það farið í bréf-
inu að stuðningsmenn Péturs
Kr. Hafstein varaforseta
Hæstaréttar íslands hafa opn-
að bankareikning (nr. 011100) í
Bankastrætisútibúi Lands-
banka íslands hér í Reykjavík
til almennrar fjársöfnunar.
Rétt er það líka að vanaleg
bankaleynd er yfir því hverjir
leggja inn á þennan reikning,
en féð mun, að sögn, renna til
greiðslu á skuldum forseta-
frambjóðandans Péturs Kr.
Hafstein - en þær skipta ein-
hverjum milljónum.
Rétt er einnig með það farið í
bréfinu heimulega að rann-
sóknardómaranum Jean Marc
Connerotte var nýlega gert að
sæta brottvikningu, þar sem
hann hafði þegið „spaghetti-
disk á góðgerðarsamkomu án
þess að greiða fyrir málsverð-
inn“.
En brottvikning dómarans
belgíska mun hafa verið gerð
með tilvísun til 6. greinar
Mannréttindasáttmála Evrópu-
ráðsins, sem hefur lagagildi
bæði í Belgíu og á íslandi.
Sú grein kveður á um það að
sakborinn maður skuli fá úr-
skurð sinna mála fyrir óháð-
um, óhlutdrægum dómstóli.
Sé óhlutdrægni dómara ekki
hafin yfir allan vafa telst hann
vanhæfur.
Vanhæfisskilmálar dómara
eru mjög strangir í þeim aðild-
arlöndum sem taka Mannrétt-
indasáttmála Evrópuráðsins
alvarlega. Og það virðist
Hæstiréttur Belgíu gera, jafn-
vel þó almenn uppþot hljótist
af.
Hæstiréttur íslands hefur
þótt mun gamansamari í þess-
um efnum.
Hérlendis liggja heldur ekki
fyrir neinar kröfur um almennt
réttaröryggi, sem aldrei hefur
verið ástundað í landinu.
Og líklega telja menn það
móðgun við Pétur Kr. Hafstein
að beita á hann sömu reglum
og Belgar hafa um sína dómara
(og biðja hann að víkja sæti á
meðan þessi reikningur stend-
„Ef hæstaréttardómarar fá
sér nú allir bankareikninga
(sem auðvelt væri að muna
númerin á) til að taka á
móti framlögum fyrirtækja,
félaga og einstaklinga sem
hlut eiga að máli þá gæti vel
safnast inn á þá dágóðar
upphæðir með tímanum,
jafnvel svo að lækka mætti
þau laun sem ríkið greiðir
dómurunum (án þess, vita-
skuld, að heildarkjör þeirra
skertust)".
ur opinn).
Þess vegna hafa Alþingis-
menn og dómsmálaráðherra
ekki séð ástæðu til að sinna er-
indi huldumannsins, þó það sé
fullkomlega sanngjarnt frá
sjónarmiði evrópskrar kröfu
um réttaröryggi.
— Svona belgingi önsum við
nú bara ekki, finnst mér eins
og ég heyri rödd ráðherrans
segja.
Eg er líka handviss um það
að Pétur er alls trausts verður.
Enda sá ég um hann mikið og
vandað myndefni í sjónvarp-
inu nú í sumar.
En það hefur kostað sitt að
setja saman þetta efni um alla
þá mannkosti sem hann hefur
til að bera. Af því spretta,
skilst mér, skuldirnar sem nú á
að borga með innistæðunni á
reikningi 011100 í Bankastræt-
isútibúi Landsbanka íslands.
Hvað er líka huldufólk sunn-
an úr Belgíu að skipta sér af
þessu?
Hér ríkja einfaldlega aðrar
hugmyndir um réttarfar.
Og þær „gilda“ svo lengi
sem ráðamenn gæta þess að
hlusta ekki á annarlegar álfa-
raddir.
Fleira gæti líka hangið úti í
þögninni.
Vera má að Fjármálaráðu-
neytið (sem lengi hefur ráðið
mestu um réttarfar í landinu)
sjái í þessu kerfi sparnaðar-
leið:
Ef hæstaréttardómarar fá
sér nú allir bankareikninga
(sem auðvelt væri að muna
númerin á) til að taka á móti
framlögum fyrirtækja, félaga
og einstaklinga sem hlut eiga
að máli þá gæti vel safnast inn
á þá dágóðar upphæðir með
tímanum, jafnvel svo að lækka
mætti þau laun sem ríkið
greiðir dómurunum (án þess,
vitaskuld, að heildarkjör
þeirra skertust).
Þetta mundi skapa jafnræði
með öllum dómendum í réttin-
um (eins og sagt verður í
greinargerð með frumvarpi til
nýrra laga um Hæstarétt ís-
lands)
Og þá gætu sumir málsaðilar
þó altént keypt sér réttarör-
yggi. Það væri strax framför —
úr því almennar borgaralegar
réttaröryggisreglur Evrópu
finna ekki náð fyrir augum
þingheims.
En við álfakónginn sem
sendi mér bréfið hef ég bara
þetta að segja: Ef þú vilt reyna
að koma hér á borgaralegu
réttarríki þá skrifaðu opinskátt
um það málefni undir fullu
nafni.
Það gæti smátt og smátt
komið einhverju til leiðar.
En feluleikir vekja ekki
traust á neinu málefni.
Fra lesendum
■ Á myndrita barst okkur bréf
um nýjan Range Rover-jeppa
Jóns Ólafssonar, stjórnarfor-
manns Stöðvar 2. Bréfritari
hefur orðið sér úti um upplýs-
ingar um kostnað jeppans, 7,5
milljónir króna, og reiknað út
að upphæðin samsvarar mán-
aðargjaldi 2.351 áskrifanda
Stöðvar 2. Rekstrarkostnaður-
inn (eldsneyti, fjármagns-
kostnaður, tryggingar o.s.frv.)
er tæpar tvær milljónir eða 621
mánaðargjald áskrifenda. Síð-
an segir: „Augljóslega er þess-
um fjármunum vel varið; í
verðugt stöðutákn hins alþýð-
lega og sókndjarfa stjórnarfor-
manns Stöðvar 2 (ég er ekkert
óheiðarlegur). Þúsundir trú-
verðugra áskrifenda stöðvar-
innar geta horft stoltir á eftir
alþýðuvagninum á strætum
borginnar og hugsað með sér:
Sjáiði, þetta var aðeins mögu-
legt með minni hjálp. Hugsið
ykkur, annars hefði peningun-
um bara verið eytt í innlenda
dagskrárgerð, eins og hún get-
ur nú verið óttalega leiðinleg."
■ Lesandi fyrir austan fjall
sendi myndbréf um umsókn
Heimis Steinssonar útvarps-
stjóra um stöðu þjóðgarð-
svarðar á Þingvöllum „vegna
þess að Sjálfstæðisflokkurinn
er í vandræðum með starf fyrir
Markús Öm Antonsson, fyrr-
verandi útvarpsstjóra [og
borgarstjóra ...]. Þegar það
svo fréttist að allsherjargoð-
inn, Jörmundur Ingi, ætlaði
að sækja um stöðu þjóðgarð-
svarðar olli það miklu fjaðra-
foki. Þingvallanefnd, með
Bjöm Bjamason í broddi fylk-
ingar, var fengin til að hringja í
Jörmund, til að reyna fá hann
ofan af þessari „vitleysu“ gegn
guðsmanninum. Allsherjargoð-
inn lét þessa upphringingu sér
í léttu rúmi liggja og spurði
nefndina að gamni sínu hvort
ekki fylgdu góð fríðindi þessu
starfi, t.d. bifreið. Annars hefði
hann frétt að staða útvarps-
stjóra væri laus og ekki þyrftu
menn guðfræðimenntun í það
starf“.