Alþýðublaðið - 13.11.1970, Blaðsíða 6

□ Enginn er svo algerlega ör-
uggur O'g viss um ei'gin verð-
leilka, að hann hafi aldrei fund
ið tiil feilmni. Eða þá er vafa-
samt, að hann geti ta'llizt full-
kotmlega heilbrigður. iPl'est fólk
veit ved hvað feimnin er, þótt
margir finni sja'ldan til þeirrar
óþægilegu kenndar eftir að
gelgjuislkeiðið er afstaðið. Suim-
ir þjást hins vegar svo al'Varlega
af feimni allt sitt líf, að hún
velldur þeim næstum óyfirstígan
legum örðiugleikium.
Þegar feimnin er 'á iháu stigi,
vex lunglingurinn ekki fu(pp úr
■henni fyrirhafnariaust, heldur
getur hún þjáð manninn til ævi-
loka. Hann lærir að visu að
dylja hana betur, og stundum
tekst það isvo vel, að aðrir vita
ekki uim þenjian veikleika hans.
En hann þarf síifeffllit að vera á
verði, og það er töLuverð á-
reynsla og þreytandi.
Geðlæknar eru sammála um, að
algengt einkenni hjá sjúklingl.im
sem iþjást af sjúklegri feimni, sé
óendanieg þreyta. Sjúklingurinn
er máttiaus og úttaugaður án
þess iað hann hafi lagt á sig
milkla vinniu.
Feimni er veigamikill liður í
fliestum taugalíiækjum. SjúkLing-
urinn iþjáisit af ótta við að vera
„hann sjálfiur11 og sýna tilfinn-
ingar sínar óhamiað. Og feimið
fólik er einmitt með þessu sama
marki i)rennt. Það þorir ekki
að tjá hugsanir sínar og tilifinn-
ingar frjálslega og koma út úr
skelinni, hedidur dreguir það sig
í hlé, clft inn í óraunverolieika-
heim þar isem því l'íðlur betur.
Og það ástand leiðir í ýktustu
mynd simii til hugkio'fnunar
s&m er áLvar'Legur geðsjúkdóm-
ur.
Ekiki S'vo að skiLja, að nokk-
ur maður verði geffsjúkur af
tómri feimni. Þar Wjóta ræturn
ar að liggja dýpra.
Hugidofinn heifur yfirleitt ekk
ert samband við iu(mh.verfi sitt.
Hann hek'jr rofið öll teng'sL við
annað fóik og uimlheiminn, raun
Vertu óhræddur, þú ert ekki
einn um það, og feimni er
ekki ólæknandi veikleiki
veruleiikaskynjun hans er brengi
uð, og persónuieiki hans hefur
ktofinað í tvennt eins og sjúk-
dómsheitið bendir til. Hann er
orðinn svo hræddur við að sýna
hugsanir sínar og tiU'inningar,
að hann hegðar sér eins og hann
hefði engar.
Tii aiLrar hamingju er ástand-
ið ekki nærri svo slæimit hjá okk-
ur flestum, en á hinn bóginn
eru heldur ekki margir í heim-
inum sem hafa sáiarlífið í fuill-
komnu lagi. Flestum myndi ekk
ert veita af smáviðgerð. Við fflát-
uim gera við bíiinn okkar ef
hann bi'iar, úrið ef Iþað gengur
ekfci rétt, og sjónvarpstækið ef
myndin verður óskörp — en við
hugisum ekki uim að 'lagfæra
ske'kkjurnar í ofckar eigin per-
sónuleika sem er þó 'Hálfu mik-
idivægari en nokkrir etfnislegir
hl'utir. Við hö'ldum, að það þýði
REYKJAVIK
FYRSTA LISTRÆNA
BÓKIN, SEM
REYKVÍKINGAR
EIGNAST UM BORG SÍNA.
BÓK, SEM REYKVÍKINGAR
MUNU GEFA VINUM
SÍNUM HVAR SEM ER
INNANLANDS
OG UTAN.
REYKJAVÍK
Sérútgáfur á fjórum tungumálum: íslenzku, dönsku,
ensku og þýzku. Reykjavík fyrri daga — Reykjavík
vorra daga —. Listræn og nýtízkuleg bók, sem Ieiðir
í Ijós ýmis sérkenni Reykjavíkur, sem fáir hafa tekið
eftir áður. Lifandi bók, segir því meira, sem menn
skoða hana betur.
Höfundar: Björn Th. Björnsson: texti. Leifur Þorsteins-
son: Ijósmyndir. Gísli B. Björnsson: teiknun.
Fæst í öllum bökaverzlunum.
Pantanir sendist til
Máls og Menningar, Pósthólf 392,
Reykjavík.
ekkert, og að Það sé „ekkert
við þessu að gera“. Við getuþi
auðvitað vanizt því að liifa með
veikleikum okkar óbreyttum. Við
geiLm 'lika vanizt þvi að horfa
á óskýra sjónvarpsmynd eða
ganga msð úr sem seinkar sór
10 mínútur á sóiarhring. En
hvers v egna í ósköpunum ættum
við að gera það?
Persónuleikinn er eins og
labb-rabb-tæki
Ti'l að ganga úr skugga um
hvernig viðgerðih íer 'fram, verð
um við að vita svolítið um starf
semi véiarin.nar.
Persónuleika mannsins má
líkja við labb-rabb-tæki - áhald
sem er notað bæði sem sendi-
og móttökiuitæki. En ekki sam-
tímis. Þaö er aðeins hægt að
gera annað í senn: senda eða
taka á móti. í sam-kiptum við
aðra verður maður að skipta
sífelidioga uim í persónuieika
sínum, vera ýmist sendandi eða
móttakandi.
Ana.sga heiibrigðúr maður
skiptir þarna á milii eftir eigin
geðþótt'a. En feiminn maður
l'endir í vandræðum með það.
Tækið er ofurlítið bdll'að, þann-
ig að ekki er hægt að skipta
miili sendis og viðtakanda að
vild. Og 'því verða samskiptin
við aðra gölluð.
Við skuiium segja, að þú sitj-
ir innan um nokkra kunning'ja
og einn þeirra sé að tala. 'Þú
hílustar á, kannski atf álhuga og
kanns'ki ekki. Af hreiinni til'-
vifljun iítur sá sem taflar ailt í
einu á hendurnar á þér. Og áð-
ur en þú veizt af, ertu farinn
að h. gsa um hendurnar á þér.
Af hverju leit maðiurinn á þær?
Eru þær svona stórar og klunna
legar eða er eitthvað athuga-
vert við þær? Og nú veiztu ekki
lengur hvað iþú átt. af þeim að
gera, þessum asnaiegum 'hönd-
um. Þær verka stærri og stærri
og allgehlega fyrir. Þú svitnar í
lófunum, og þú ert svo upptek-
inn af að hugsa um 'hendurnar
á þér, að þú heyrir ekki lengur
það sem sagt er. Þá verðurðu
þess var, að sá sem taiaði, var
að teggja fyrir þig spurningu.
Hvað skyidi- 'hann hafa sagt? Og
hverju átt þú eiginlega að
svara? Nú horfa alllir á þig, og
hendumar á þér verða enn
stærri og klaufafflegri, þú roðnar
í framan, og heitasta ósk þín er
að komast eitthvað iangt í burtu.
Kannski ertu orðinn svo van-
ur feiimninni ,að þú hefur tag
á að ileysa vanda eins og þenn-
án. Ef ti'l vill felurðu á þér hend
urnar eða lætur ekki bera á því
sem velkuir feimni hjá þér. En
þú ert aidrei öruggur innan um
annað fóik, því að aútal getur
eitthvað komið fyrir senr gerir
þig feiminn og vandræðai'egan.
fllf dylja feimnina
Sálfræðingar tala um ,,ytra“
og „innra“ sjáLf nnannsms. Innra
sj'álfi'ð er hið leynittega „ég“ sem
affeins örfáir útvaldir — eða
enginn — fá að kynnast. Ytra
sjálfið er hið opinhera ,>ég“,
myndin sem þú sýnir umhei'm-
inum.
Feimið fólk getur ekki greint
mil'ii þessara tveggja hliða á
sjáilfu sér. Það vill umtfram allt
ekki sýna sitt innra „ég“, en
um ieið dregur það ytra „égið“
líka í hlé. Tengslin við umheim
inn eru rofin. S.amskiptin bila.
Nú er náttúi'lcga ékki svo auð
vefflt að leggja 'á flótta í iivert
sinn sem feimnin grípur mann.
Enda myndi slíkt athæfi vekja
eftirtekt viðstaddra, og það sem
ieimið fólk vill sízt af öMtt, er
að vek.i.a eítirtekt á sér. Þá reyn
ir maður að dyilja feimni sína
eftir heztu getu. Litlar telpur
sjúga pivttann, ungar stúlkur
fikta við hárið á sér, roðna og
l'íta undan, rosknir menn setja
upp virðuffleikaisvip, táningar af
báð'um kynjum flissa. Eitlhvað
verður að gera til að dylja
feiimnina. .
Feimið fólk hefur alis konar
brögð í frammi til að Leyna veik
6 FÖSTUDAGUR 13. NÓVEMBER 1970