Alþýðublaðið - 21.11.1970, Blaðsíða 6

NANSEN 06 ARMENIA
UTAN ARMENÍU eru e.t.v.
ekki m'argáT sem vita hve mikið
armenska þjóðin á Friðþjófi
Nansen upp að unma. En Ar-
mlen'ar sjálfir hafa ekki gleymt
því — þar í landi skipar Nan-
sen sérstakan heiðurssess.
í 600. ár lutu Armjenar Tyrkja
vdldi og íbúar landsins sættu
hinni gximmileguBtu meðferð.
í fyrri heimsstyrjöldinni hófu
Tyrkir fjöldaofsóknir á hendur
Armenum. Nærri helmingnum
af þeim þremur milljónum Ar- -
mena, sem bjuggu í vesturhluta
Anneníu var útrýmt. Ifinir í
voru reknir burt frá heimkynn- f
um sínum. Um 300 þús. manns
flúðu upp í fjöllin í Austur-
Armfeníu, til norðurhéraða Sýr
llands ag frak. Þetta fóil'k var
heillum horfið — svipt föður-
landi sínu.
Þá hófu m'argir rrierkir
menntamenn í Evrópu upp
raust sína til vamiar þess-
ari þjáðu þjóð, þeirra á meða-l
Anatoie France, Romain Rol-
land, Maxim Gbrkí og Frið-
þjófur N'ansen. Þeir skrifuðu
blaðagreinar, gáfu út verk um
sögu og mennin'gu 'armlensku
þjóðarinnar og skrifuðu hverja
áskoxunina á fætur annarri til
stórveidanna. Áskorunum
þiéirria var tlekið af mestu kurt-
eisi, en í rauninni gerðu stór-
veldin engar tilriaunir til þess
að koma hinum hrjáðu Armen-
um til hjálpar.
29. öktóber 1920 var svieit úr
Rauða hernum send irin í aust- ir skiptu sköpum fyrir þetta sinni látið nafn þitt sér um
urhéruð Armeníu og batt enda fátæka land. Hann benti á það munn fara. Á hinni sofandi
á sorgarléikinn. i skýrslunni a&m hann gaf út samvizku evrópskra stjórn-
í fyrsta sinn í sögu airm- eftir ferðina til Armeníu, að mál'amanna er aragrúi af svikn-
ensku þjóðarinn'ar gátu Armen- unnt væri að rækta upp um 35 um loforðum, sem þeir hafa
ar endurheimt þjóðerni sitt. þúsund hektara lands .mleð á- aldrei gert tilriaun til að hialda.
Hundruð þúsunda Ajrmena tóku v.eitum og þurrkun mýxlendis Það er kominn tími til að
nú að streyma heim erlendis O'g það væri nóg til þess að skammast sín fyrir evrópskan
frá. ArmenSkum flóttamönn- fæða tugi þúsunda armlenskra uppruna sinn.“
um erlendis voru afhentir svo- flcttamanna, sem vildu snúa En Armenum var ek'ki út-
kallaðir Nansenspassar. Nefnd, heim. Nansen fór fram á 800 rýmt. Þjóð þeirra hefur ekki
Sem Friðþjófur Nansisn veitti milljón króna lán hjá Þjóða- hlotið sömu örlög og svo marg-
forstöðu sá um úthlutun pass- bandalaginu, sem hann taldi, að ar aðrar þjóðir. Og draumar
'annía. Þessir passar vlei'ttu unnt væri að fá hjá hinum Friðþjófs Nansens um áveitu-
flóttafólki frá Armeníu leyfi til ýmsu aðildarríkjum banda'lags- framkvæmdir hafa ræzt í rík-
að dveljast í hvaða borg sem ins. En þessari beiðni var synj- um mæli. Hann lét sig dreyma
var í viðkomandi landi og at- að. um, að unnt væri að rækta 35
vinnuleyfi á rrueðan þeir dvöld- Nansen varð fyrir miklum þúsund hektara af nýju landi.
ust þar. Enn í dag bera margir vonbrigðum með undirtektii’ En á þeim tæplega 40 árum,
Armenar Nansen'spassa upp á Evrópuríkjan-na og loks var sem liðin eru frá dauða Nan-
vasann og eru stoltir af hon- hann búinn að gefa upp alla slens hefur Armenum tekizt að
u-m. Að frumkvæði Fi'iðþjófs von um að aðstoð bærist frá rækta 270 þúsund hekðtara
Nansens var stofnuð fastanefnd þeim. Hann var þá kominn fast með áveitum. M'eð hverju ári
hjá Þjóðaba'ndalaginu. 17. júní að sjötugu, en lét það ekki sem líður verður efn'aha-gslíf
1925 kom nefndin til Arm'en- aftra sér frá að halda áfram þeirra fjölbreyttara og b-lóm-
íu til þess að kynna sér gang baráttunn-i. Ha-nn fór í fyrir- llegra. Fyrir utan afkastamikla
mála. Friðþjófur Nansen veitti léstraferð til Bandaríkjanna og a-kuryrkju hafa þeir komið á
nefndln-ni forstöðu og var með safnaði þad- nokkru fé til þess fót nútímaiðnaði og eiga nú
í förinni. að aðstoða flóttamenn við að meira en 600 stórar v-erksmiðj-
Armenska þjóðin fékk nú -komast heim. ur. Rafmagnsnotkun landsbúa
tældfæri til að votta Nansen Fullur gremju og sárra von- er tiltölulega mikil og má geta
virðingu sína og þakkilæti og brigða settist Friðþjófur Nan- þess, að Armenía framleiðir
honum var hvarVetna tekið með sen við að skrifa hina þekktu nú 8 sinnum meira rafmagn en
kostum og kynjum. Um þetta bók sína „Blekkt þjóð“. Hann Tyrkland. Þriðji hver Arme-ni
Ifeyti voru Armenar að undir- ásakaði ríkisstjórnir Evrópu- er við nám. Þjóðinni hefur
búa opnun fyrstu áveitunnar, ríkjanna fyrir hræsni og svik. fjötgað mikið. Árið 1925, þeg-
sem byggð var í landinu. Nan- „Veslings armenska þjóð, sem ar Nansien kom til Armeníu
sen ferðaðist um landið og fékkst að kynnast evrópskri voru 800 þúsund íbúar í tand-
kynntist lífskjörum og siðum mBnningú af éigin raun! Þú ínu, en nú eru þeir orðnir 2
•þjóðarinnar. Hann kom þlegar værir betur.setit ef enginn evir- milljónir og 400 þúsund. Á
auga á, að áVeituframkvæmd- ópskur diplomat hefði nokkru Framh. á bls. 8.
Friðþjófur Nansen þriðji frá vinstri. Myndin tekin í Ameríku 1925.
SAM - skipulagið k
I Glaumbæ á jbr/ð
□ Það var mikiU ys og þys fyr
ir utan Glaumbæ síðasta þriðju
dag þegar undirrit-aður var mæ'ot
ur á staðnum til að heyr-a hvað
fram væri borið á SAM-festi-
vali sem a-U'g'lýst var að byrja
æt-ti stundvíslega kl. 8. En það
byrjaði nú ekkd aideilis kl. 8.
Heldur fór allrt í baklás, vegna
þess að ein-h-ve-rjiir Danir vor-u
ekki mættir á staðnum tii að
byrja kvöldið. Fólk var lá-tið
hanga yfir en-gu f-ram ti-1 kl. 9,
ék-'ki ein-u sinni gefin skýring á
þessum töfum og vex-ð ég að
ségja að o-ft h'efur skipula-gið hjá
SAM klikkað 'en aldre-i eins ðg
nú. Það hlýt-ur að hafa verið
möguileiki á að láta einhverja
aðra by-rja kvöldið, en va-falaust
má þarna um kienna að ei-n-
hvierju leyibi óliðlegheiitu-m hjá
gæjunum í bransan-u-m því að
sögn Þórarins J. ann-ars af fo-r-
svai'smönn-um SAM, þá er-u þeir
mjög stirðir t-il al-ls samstarfs,
su-mir hverjir að minnsta kosti.
Jæja, nóg er komið af skömm-
um í bili og við s-kulum snúa
okk-ur að því sem fram fór þetta
kvöld, lo-ksins þegar það byrj-
aði.
Fyrstir á sv-iðið voru Einar
Vilberg, ásam-t þe,im Óila Mud:da
og Óla Si'g. Þeir fluttu þrjú lög
sem öll eru efti-r Einar og er
eitt af þeim á væntanlegri plö-íu
LAUF-útgá-funnar, þar sem það
er sun-gið af Pétri Kristjánssyni
og heitir það „Sjáðu gu-llið,
sjáðu meyna“. Stóðu þ-eir gaur-
ar siig nokkuð vel ef miðað er
við það að þeiir höfðu aðeins
æft einu sinni s-aman fy-r.ir þieíta
kvöld.
Og ekki lét-u þei-r sér nægja
að kofna fram ein-u sinni h-eid-
STOFNÞEl MISSIR
GUNNAR MILLI
JÖLA OG NMRS
□ Mikið hefur verið skrafað
um það hvort Gunnar bassa-
leikari í STOFN-ÞEL fari yfdr
í TILVERU, þrátt fyrír yfirlýs
ingu þá sem fram kom í v-ið-
tali við þá gaura hér á síð-
unni. fyrir nokkr-u. Til þess að
afla fndkari f-rétta um þetta
mál hringdi ég til Herberts
söngvara og hitti hann. fyrir
kátan og hressan að vanda.
t frétt-u-m sagð.i han-n mér að
siennilega rniundi Gunnar
hætvta efti-r næstu jói, en
hvort hann færi í TILVE-RU
eða eitthvað annað vissi Heb-bí
ekki. Aðspu-rður u-m það bv’e-r
kæmi í staðinin-n fyrir Gunna á
bassann, sag'ði Heibbi að þ-að
kæmi bara maður i manns
stað. Um það lnvort eitthvað
nýtt væri á döfinni hjá
STOFNÞEL, tjáði Herbeft
mér að það muni ske stórir
hluti-r hjá STOFNÞEL milii
jólq,. og nýárs og verður for-
vitnilegt að fýlgjast með því
þe'gar þar að k-emiu-r. —
6 LAUGARDAGUR 21. NOVEMBER 1970