Alþýðublaðið - 21.01.1971, Blaðsíða 5

GYLFI Þ. GÍSLASON SKRIFAR
Barnatrú og kommúnism
FYRIR nökkru gagnrýndi
ritstjóri Þj.óð'viljans mig íyrir
uramæli mín um stefnu ís-
lands í utanríkismálum í ára-
mótagrein minni. Ásakaði
hann mig fyrir að hafa nú
aðrar skoðandr á þessum mál-
um en ég hafði fyrir aldar-
fjárðungi. Ég svaraði þss'su
hér í blaðinu í stuttri grein,
minnli á þær brey timgar, sem
hefðu orðið í heiminum og á
aðstöðu íslands undanfarna
áratugi, og vitnaði í ummæli
í bæklingi, sem ég skrifaði
fyrir 17 árum um utanríkis-
mál, en þar túlkaði ég einmitt
sömu sjónarmið og ég gerði í
áramótagreininni. Ég benti á,
að’ heilbrigt hugsandi menn
endurskoðuÖu Skoðanir sínar i
kjölfar breyttra aðstæðna og
aukinnar þekkingai'. Af þeim
ástæðum er ég einn þeirra
fjölmörgu, hér á landi og ann-
ars staðar, sem líta nú, í ver-
öld, sem er sífellt að breyt-
ast, öðrum augum á ýmis
vandamál en áður fyrr, þegai*
heimurinn var allur anniar.
Ýmsir menn skilja ekki
þessa afstöðu, þó að þeim fari
sem betur fer fækkandi. Rit-
stjói’i Þjóðviljans er einn
þeirra. í greinarkorni í blaði
sínu síðast liðinn miðvikudag
staðfestir hann þetta. Hann
kveður það alveg rétt hjá mér,
að hann a'ðhyllist enn sína
„barnatx'ú“, og sú barna'trú
heiti ,.sósalismi“. í framhaldi
af þessari játningu lætur
hann í ljós skoðun, sem ber
vott um svo alg'ert skilnimgs-
leysi á grundvallarati'iðum
þjóðfélagsmála, að á því er
engin skýring nema sú, að
hugsun hans í þessum efnum
sé enn á sama stigi og algengt
var í gagnfræða- og mennta-
skólum fyrir 30—40 árum.
Hann lætur m.ö.o. enn stjórn-
ast af „barnatrú“ sinni, því
að gi-edndai’skorti er ekki um
að kienna. Ritstjóri Þjóðvilj-
ans segir: „Réttar kenningar
um þjóðfélagsmál breytast
engu frekar með affstæffum
en rétt lögmál í efflisfræffi eða
efnifræffi.“ Það er saga út af
fyrir sig, að þau lögmál, sem
einu sinni voru talin „rétt“
í eðlis- og efnafi'æði, eru nú
ekki lengur talin óyggjandi
sainnindi að öllu leyti, en ný
jögmál talin réttari. Látum það
vera. Hins vegar ætti aff mega
gera ráff fyrir þvi, aff
menntaffir menn nú á dögum
geri sér grein fyrir efflismun
raunvísinda og þjófffélagsvís-
inda og viti, aff ekki eru til —
né heldur verffa fundin —
nokkur „lögmál“ í þjófffélags-
vísindum, sem séu hliffstæff
Iögmálum efnisvísinda. Max'g-
ir trúðu á slík þjóðfélagslög-
mál fyrir hálfri öld. En nú
á sérhver góður mennta-
skólanemandi að vita, að þau
•ei'u því miður ekki til. Sá
hópur cr rem bstur fer orðinn
m,iög fámennur, sem ný
þekking og nýr skilningur
kiemst ekki inn í kollinn á
vegna gamallar „bai'natrúar.“
Ritstjóri Þjóðviljans segii’,
að við báðir höfum ungir að-
hyllzt sömu barnatrú. Þetta er
ekki rétt. Ég gerðist lýði-æðis-
sinnaður j af naðai’maður á
unglingsárum. Ég hef aldrei
verið kommúnisti. Ritstjóri
Þjóðviljans varð kommúnisti
á skólaárum sínum, og hefur
verið það síðan. Að minnsta
kosti hefur hann aldrei skýrt
frá því, að hann væri ekki
kommúnisti lengur. Hann kall-
ar „barnatrú“ sína „sósíal-
isma“. Srjórnendur Sovét-
ríkjanna og annai'ra Austur-
Evrópuríkja kalla þjóðskipu-
lag landa sinna líka „sósíal-
isma.“ Slíkan „sósíalism:a“
hef ég aldrei aðhyllzt. En rit-
Stjóri Þjóðviljans hefur boðað
hann í msii'a en þa’játíu ái',
fyrst í hópi félaga sinrna og
síðan í íslenzkri stjórnmála-
bax’áttu. Þennan „sósíalisma“
hefur hann aðhyllzt síðan á
unglingsárum sínum. Það er
hans „bai'nati'ú.“
Því miður ber grein hans
í Þjóðviljanum sáðast liðinn
miðvikudag þess vo'tt, að hann
hafi engum þroska tekið á
sviði þjóðfélagsmála síðan
hann var mjög greindur skóla-
piltur.
□ Daninn Síeen Danö h'efur
komið með þá uppástungu, að
ríkið ætti að hafa yíirum-
sjón með allrj fjárfesfingu
Dana og þar sem Stesn Danp er
forstjóri og virtur maður, hfef-
ur þeUa vártdáð nokkru fjaðra-
foki meðal iðnrekenda, stór-
kaupmanna og annarra kaup-
sýslu-manna. Jafnvel hið frjáis
lynda blijð, Börsen, fék-k
sknekk og h-efur dregið l'ram i
dagsljósið hræði'leg dæmi sJ 'ks
frá Auslur-Evrópu, sem sýna-
fram á, hversu lítill árangur
næst hjá rí'kisfyrirtækjum.
Skoðun blaðsins er sú. að þzg-
ar einkafjái'magn er lagt í fyrir
tæki. verði eigendur f.jármagns
ins að ákveðÁ h-vað gera skuli
við peninga-na.
Allir virðast gleyma „árangr
inum“, sem leiddi liil þsss að
Burmeis.ter og Wain og fleiri
fyrártælci urðu að kalla á hjái'p
fi'á rí-kinu. M-enn virðas-t loka
augunum fyrir sk-ipul .vísiey;-
inu, -þeg-ar benzínstöð-var og
bankar eru staðset-t á dýruslu
lóðunum, rétt við hliðina- á
öðrum fyrirtækjum sömu i3g-
undar. þantlig að• síarfstliðið- er
aðgerðarlausi mildnn h-luta
vinnutímans.
Þ'r<3 gisymist líka, að rí-k'.ð'
og þjóðfélagið sem heit-í hafa
s-uðlað- að rnyndun fjúi'im'gns,
sem eigendurnir sogjapt. liafa
fuilan u-mi'áðáréu- yfir. svo að'
ekki sé minnzt á þann h!u*.
sem starfsmennirnir ei-ga að
hugS'í-degum framgangi fyrir-
lækisins.
Vegna þes-sa verður ..eiyrv
rét'tuiv:nn“ að iigg.iu hjá :;:m-
flestum, það er að se-gja, hiá
rikinu, starfsmohnum fyr.'i'-
tækjanna og öðrum. Við skui-
um gara okkur grein f-yrir því,
að a'lltaf hlýt-ur að vera fil
fótk, se.m getur kallað- sig „aíg.
endur“. en eigendur verða að-
vinna fviir sérnéuihdum »;n-
um. Þeir verða afiur á mó.i
að lála sér skiljast, að f?.«! -,!
en þeir lial'ai ákviirðu ■>
Fyrir fimm- árutó s:ðan var
barÍKt um lýðvæði á v; m ast ið-:
Þái vonu'i atvínnurekendu.- mjög
andsnúnir öilum b'-evi -T'u.n,
en síðii’i hnfa þeir lú'i'ff'- up-í-i
s-iga og; þeir nvanu ei in' ;. láfa
undán í þe-su'máli.
Nú má ekki skilja mig svo. að
si'y fsmsnn einir eigi að ráða
þ>ví, íil hvei's i'énu er var'ð.
Einnig er vai'hugave-'i að g?fa
i-'k’nu, ,if rn’kil völd: þar som
fáir sé-':r,i'æð;n°; u; imiu-iu taka
atlí'o.f ma-rgar ’"angar á-kvarðan
ir, sem muniu ráð'a ú”sl.Uum
um gang fs'ririækjanaa. Þá
mundi valdið’ flytjast úr hö.nd-
u-m einnar fbrréttindastéttar i
hendur annarrar. Auk þssa
yrðu þá mikfer tafir á töku á-
k-varðana og ef s-kýrsluvél. ;■ og
aðrar hætlulegar masft-mur
gsafu' röng svör. mundn mis-tök
sem eitl fyrirtæki vevður :nú
fyrir, margfaldast og skaða
hei'lar iðngreinar og 'þar nreð
a!U srm fólagiff.
Ilvern'g.er þá hægt.að gera
fjár uálastj - -njna lýðræð's-
legri? Riikið geiur ekk' tsþ'ð
hana> á ság. þannig að hún
gangi betur fyrir sig, en hún
gerir nú, en það getu ' mótað
sfefnuna og be.nt á réRa átt,
þannig áð hægt sé nð aðhccfa
allar ákvarðanir ef.nahags-
stefnu-í'íkisins. Ríkið gæti t. d.
stöðvað óæskilegan auglýsi.nga
aróðúr, þ'sgar peningavéHan
verður of miki.1 eða stöðve.ð
aug-lýsingkc: vissra iðngreina,
sem framleiða óhcillar vörur
eða vörur skaðlsgar nARár-
unni. Ef min.ni l'jái'hæðir e-u
notaðar í þwt skyn.i' áð örva
neyzl-una, verður miniii eftir-1
spur-n eftir vöru-ni. því áð-’e ha
markmið auglýssndanna e, að
skápa meiri ei'iirspurn.
S tarfsm-enn íyrirtækja æ 11 >.
eklý líta á það • fé, semi þsii
gætu fengið á vinfius’inði ??rr
eyð-iVu'eyri eingöngu. Þcss
s-tað æít-u þeir uð nota sér e.r.n
liagsl'9-gt lýðræði og vera með
i ráðum um notkun ágoða,
það er að segja. bvo--t -\ e'ta-
eigi hmum afiur inn í fr.im-
l'eiðsi'.una eða bygg.ja- X.vrir
hann sjúkrahæli, 1il da.o's.
Fram e(f þsss,u hafa sta'.ts-
mcnnirnir iofað a’t'vinnu.-'Skend
um að lelka ma-nn-vinii m-eð’b-að
Framh. á bls. 8.
A.
FlMMTUDftGUR 21. JANÚAR 1971 5
' ilíÚMÍ: : : 'dt i