Alþýðublaðið - 16.02.1971, Blaðsíða 5

EINS og þegar er kunnugt
liggur nú fyrir frumvarp á Al-
þingi um þjóðgarð á Vestfjörð-
um, borið fram af hæstvirtúm
þingmönnum Matthíasi Bjarna-
syni og Pétri Sigufðssýni. Þar
er gert ráð fyrir, að þjóðgarðm’-
ínn verði allt landssvæðið norð-
an Hnu, sem dregin sé ur botni
Hrafnsfjarðar í botn Furufjarð-
ar, Ekki er hér um neina smá-
munasemi að ræða. Landssvæð-
ið, sem hæstvirtir- flutnings-
menn hafa í huga og ætla að
færa þjóðinni á gulldiski, er
582 ferkílómetrar. — Já, það
má með sanni segja, miklir
menn erum vér Gvendur minn.
Þjóðgarðurinn við • nyrzta haf
er rúmlega 20 sinnum st.ærri en
þjóðgarðui’inn á Þingvöllum.
Þjóðgárður þessi skal vera
friðlýst svæði allra íslendinga.
Ekki fáum við séð þörf slíkr-
ar friðlýsingar sérstaklegó, þar
sem friðlýsing hefur verið 1
reynd á síðustu tveimúr áratug-
um ,og þekkja fáir betur en
þeif, sem séð hafa livernig
gróðri hefur fleygt fram á und-
anförnum árum. Gróðurinn hef-
ur átt hér aigjöþt friðland und-
an ágangi sauðfjár og gróður-
lausir melar og sandar eru óð-
um að breytast í gróðursælar
vinjar. Umgengni um helgasta
reit þjóðarinnar hefur sízd ver-
ið til fyrirmyndár, og væri því
réttara að stuðla- að því að hon-
um yrði meiri sómi sýndur, og
væri það verðugt verkefni fyr-
ír svo víðsýna hugsjónamenn.
Hvað fjárhleld girðing milli
Furufjarðar og Hrafnsfjarðar
hefur að gera er vandskilið, þar
s?m sáuðfé er víðs fjarri og
kemur aldrei á þessar slóðii’,
eða hafa flutningsmenn eif til
vi-11 ráðagerðir í frammi um
rauðfjárrækt á þessum stóðum?
Mjög frumleg og nýstárleg er
tillaga þeirrá um innflutning
sauðnauta. Samkvæm.t greinar-
gerð er slíkt álitið skynsamlegt,
■en hvort skynsemin felst í því
að láta dýi'in menga vatn í
lækjum', ám og vötnum með- á-
burði sínum og róta upp jarð-
vegínum m'eð klaufúm sínum,
skal látið ósvarað.
Hér á landi er hæð snælínu
lægst á Hornströndum og fann-
fergi og vetrarríki óvíða meira,
en samt er lagt til að gera til-
raun með að flytja nokkur
hreindýr til þessara staða.
Hreindýrin yrðu því varla elli-
dauð og fengju vissulega að
hvíla i friði fyrir áreitni og
skotgleði veiðimanna.
Hið friðlýsta svæði skal vera
undir ver.nd Alþingis. Slíks
teljum við enga þörf umfram
það, sem lög gera ráð fyrir þar
sem fáum er betur treystandi
til að sýna átthögum sínum
verðuga ræktarsemi en þeim,
sem þar eiga djúpar rætur. Við
sjáum enga ástæðu til eftirlits
opinberrar stjórnar eins og seg-
ir í greinargerð með frumvarp-
inu, en varðskfpsmenn, sem oft
eru á þessum slóðum á veiði-
og berjatímanum, gætu verið
ákjósaniegir iaganna verðir.
Að mannvirki á þessu lands-
svæði séu víða hrunin eða í
slæmu ástandi með örfáum
undantekningum, vísum við á
bug. Engin hús hafa verið rifin
eða fjarlægð á annan áriatug,
ef undan er skilin Hesteyrar-
kirkja, sem rifin var og fjar-
lægð í óþökk allra Sléttúhrepps
búa af hálfu hins opinbera 28.
júlí 1960. Flestum húsum, sem
eftir standa er vel við haldið af.
eigendum sínum, sem dveljast
þar á sumrin.
í greinargerð frumvarpsins
stendur eftirfarandi: „Horn-
Strándir og Jökulfirðir eru að
déwii ókkar ein'hivsr.iir ák.iósan-
legustai- staðir ti lað opna fyrir
hvern þann; sem þráir kyrrð og
frið frá hávaða og mengun í
bæjum og borgum.“ Hvaðan
flutningsmönnum kemur sú
firra, að staðir þessir hafi verið
lokaðir verður vandséð — engir
hafa fremur opnað augu fólks
fyrir þessum ákjósanlegu stöð-
um en einmitt þeir, sem nú á
að svipta eignurn sínum. Hafi
um einhverja lokun verið að
ræða, þá ætti hæstvirtum flutn-
ingsmanni Matthíasi Bjarnasyni
■að vera betur kunnugt um
hvers eðlis hún er en nokkrurn
öðium sem framkvæmdastjóra
Djúpbátsins h.f. Það eí’ fyrst og
fremst samgönguleysi, sem hef-
ur hamlað því, að fólk hafi
komizt á þessar slóðir og lip-
urð og samningsvilji friam-
kvæmdastjórans ekki rómuð,
nema verulegar upphæðir væru
í boði. Það er því fuli ástæða
fyrir hæstvirtan þingmann að
sýna hug sinn í verki með því
að láta Djúpb'átinn halda uppi,
ferðum sumarmánuðina t. a.
einu sinni í vi'ku á sömu hafnir
og áður var og ef til vill fleiri,
gegn sanngjörnu gjaldi. Þetta
er sú lokun, sem verið hefur,
öllum hefiir verið opið lands-
svæðið, en samgöngulieysi og
kostnaður hefur komið í veg
fyrir ferðir fólks. Sé hæstvirt-
um þingmanni full alvara, þá
skorum viff á liann að snúa sér
að svo verffugu verkefni og
opna landssvæðiff fýrír öllum
meff bættum samgöngum gegn
hóflegu gjaldi, eir stánda ekki
sem Þrándur i Götu fyrir þvi
fólki, sem leita vill á vit ö-
ínortinnar náttúru við nyrzta
haf.
Annarlegar hvatir gætu leg-
ið að baki slíku frumvarpi, þar
sem hæstvirtur þingmaður hef-
ur áður falazt eftir einni helztu
hlunnindajörðinni á áðurnefndu
svæði, það er að segja Höfn í
Hornvik. Hlunnindin eru m. a.
fólgin í stórfelldum mögu'leik-
um til fiskiræktar, fuglátekju,
'eggjatekju og rek’a, en þegar.
söluverð var nefnt minnkaði
stórum áhuginn, enda betra að
leita eftir eignum annarra í
orði en á borði. Því er nú upp-
iagt að gera Höfn í Hornvik
að almenningseign, úr því að
samningar um jörðina í eigin
hagsmunaskyni tókust ekki.
í greinargerð m’eð frumvai’p-
inu stendur orðrétt: „Þetta
landssvæði býr yfir fjölbreyti-
legri náttúrufegurð. Þar eru
fögur vötn, ár og ósar með
miklum silungi, stórfengleg
björg iðandi af fugli og lífi. —
MéðpJ þeirra er hið stórbrotna
Hornbjarg, sem enginn getur
gleymt, sem þangað lilefur einu
sir.ni komið. Margar víkur á
þ'essu svæði eru mjög grasgefn-
ar með töfrandi sumarfegurð.
Jökulfirðir frá Hestfirði til
Hrafnsfjarðár eni fagrir og frið
sælir. í hlíðum bei’rna eru ein-
hver beztu berjalönd, sem finn-
ast í landi-Qkkar. Á þessu lands
svæði er víðast ósnortin pátl-
úra.“ Siíkt kostaiand er 601*1
og fram kemur i greinargerð-
inni á sér vart hliðstæðu, nema
í lýsingu Hrafna Flóka, A0>
visu vilja Sléttuhreþpðigar
ekki fallast á, að Hsstfjörðuy sé
eínn Jökulfjai'ða, eigum við
efcki bara að lofa Djúpmönnuíni
að hafa sinn Hestfjörð í friðl
og fá aftur Hesteyrarfjörð, svp
sem alltat' ..hiefur verið. — I
greinargerð stendúr ennfremúi’'
réttilega: „Þetta stórbrotnÁ
hérað var byggt um aldir fólki,
sem háði þar harða iífsbaráttú,
einangrað og naut ekki þeirra
lífsþæginda, sem, bæir og flest
önnur héruð buðu börnurr^ sín-
um. Það yfirgaf að lokum
þessa byggð." Vissuléga Jvarð
lífsbarátfa pessa íolks hörð, og'
það var engan veginn sársauka
laust að yfirgefa byggð síría og’
þar með. ævistarf sitt bótalaust
og nema land á nýjan lefk, á
nýjum stað vegna brteyttra al-
vinnuhátta og einangrunar.
Hver .varð að sjá um sjklfan
sig, um styfk eða stuðning aí'
hálfu opinberra aðila var ’ekki
að ræða þá, Því dreifðust menn
í ýmsar áttir, ,en römm e'r sú
. taug, sem rekka dregur föðúr-
túna til og þótt einstaklíngar
af eldri kvnslóðinni týni sínám
saman tölunni, þá taka þeir
vngri við og tengslin við! átt-
hagana verður sarn'.einingartá'kn
þeirra. —- Nú þegar mehn gera!
sér æ betur grein fyrir mikil-
vægi þess að leita í .skaut nátt-
úrunnar á tímum spennu og
núaéunai’, þá skulu tengslin
við, átthaieána, rófin óg éigriir
okkar þjóðnýttar. Fjölrnenri
snmtök okkar eru einkis m'etin
né spurð álits, nú er loks tíma-
bært að sýna hug sinn í verki,
þegar einstök náttúrufegurð,
friðsæld og hlunnindi verða
vart mtetjn til í]ár‘. Allt'ska'r nú'
tekið eignarnámi, svo að ré t-
mætir eigendur og nfkomendur
þ'eirra fái ekki lengur riotið
eigna sinna.
Ósjálfrátt hlýtur sú.spurning
að vakna: — Hvar og hvernig
Frarrih. á bls. 4 ‘