Alþýðublaðið - 11.06.1971, Blaðsíða 6

Gylfi Þ. Gíslason skrifar um félagsmálastefnu og almannatryggingar FIMMTA GREIN
- 2. HLUTI -
□ Þetta er lokagreinin um
féla'gsmálin og almannatrygg-
ingarnax.
LIFE YRISS J OÐIRNIR
OG ALMANNA-~
TRYGGINGAKERFIÐ
I þessum greinum hefi ég
fram að þessu rætt alma.nna-
tryggingakerfið í fremui
þrcingri merfdngu og einungis
fjallað um þær tryggingar,
slem failla undir lögin um al-
mannatryggingar og atvinnu-
leysistryggingar. Á síðustu
áratugum og einkum þó hin,-
um síðasta hefur verið komið
á fót í landinu öflugum líf-
eyris-óóðum einstakra starfs-
hópa og stéttarfélaga. Vöxtur
þe?sa kerfis sérlífeyristrygg-
inga hefur verið mjög ör á
síðustu árum, en þetta kerfi
ler að mestu reist á myndun
sjóða og greiðslu lífeyris í hlut
falli við tekjur á starfsævinni.
Þetta kerfi er nú orðið svo
víðtæikt, að rétt er að skoða
það sem hluta af almanna-
tryggingunum. í árslck 1969
voru þerisir sjóðir orðnir um
65 að tölu, og námu tekjur
þern-a á því ári um 672 millj.
kr. Þar a.f voru iðgjöld 454
millj, kr. Útgjöldi.n námu þá
■
um 235 millj. ki-. og voru líf-
eyrisgreiðslux þar af 184
millj. kr. í kjölfar samninga
verkalýðs- og sjómannafélaga
á árinu 1969 og löggjafar um
þetta efni, auk lagasetningar
um lifeyrissjóð fyrir bændur,
mun sjóðunum en.n fjölga
mjög mikið. Þega.r hafa verið
stofnaðir 1*0 sjóðir, en vearða
að lokum miklu fleiri. Fyrir-
sjáanlegt er, að fjöldi lífeyris-
sjóðsfélaga í heild verður
a.m.k. 50—60.00-0. á þessu og
næsta ári.
v
Lokaáfangi í lífeyrissjóöum
Á árinu 1971 má áætla, að
tekjur lífeyrissjóðanna tferði
um 1260 millj. kr. Þai- af
nema iðgjöld 931 millj. kr.
Tekjur 1 í f eyricsj óðanna eru
þar með orðnax 25—30% af
tekjum alman natiyggi nga-
kerfisins. Það er mjög mikil-
vægt verkefni, sem vinna þarf
að á næstu árum, að Samræma
•eftir föngum lífeyristekjur
þeirra, sem komnir eru á eftir
launaaldur.
Á vegum félagsmálaráðuneyt-
isins sltarfar nefnd, sem vinn-
ur að athugun á þvi, hvemig
hentugt sé að koma á fót líf-
'eyrissjóðum fyrir starfandi
fólk, sem er ekki þegar félag-
ar í sérsjóðum. Au'k þeas^mun
nefndinni ætlað að gera t-il-
lögur um sérstaka fyrir-
greiðslu fyrir aldrað fólk, sem
ýmist hefur alls ekki verið í
lífeyriæjóðum eða aðeins
skaimma hríð.
Fyrirsjáanlegt er, að innan
skamms verðiu' komið upp
hér á landi lífeyrissjóðakerfi
margra, smári-a og stórra,
sjóða með mismunandi starfs-
reglur og ólíkan fjárhag, og
mun það ná til svo að segja
allra landsmanna. Æskilegt
er, að þessari þróun Verði
hraðað, og jafnframt þarf að
setja rammalöggjöf um starf-
semi lífeyriissjóðanna allra,
þar sem ákvæði verði sett um
ið hafi áunnizt síðustu áratug-
ina og segja megi, að ellilif-
eyririnn hafi veitt og vteiti
gömlu fólki og fötluðu vörn
gegn beinum s-korti, vex þeirri
skoðun stöðugt fylgi, að auk
lágmarkslífeyris þurfi að
tryggja hverjum og einum á
elliárunum tekjur í hæfilegu
hlutfalli við starfsfekjur, svo
að ekki þurfi að verða tilfinn-
anleg breyting á lifskjörum
manna og lifnaðarháttum, þeg
ar starfsævinni lýkur.
Þetta þarf aff gera
Þessu marki þarf að ná á
næstu árum. Til þess að það
takiht eru nærtækustu verk-
efnin þessi:
í f.vrsta lagi þurfa allir starf
andi landsmenn að eiga aðild
að lífeyrissjóði og er þetta vel
á veg komið.
í öðru íagi þarf að koma á
fót sérstökum sjóði til þecs að
tryggja öldruðu fólki, sem
ekki nýtur lífayrisréttinda í
sérsjóðum, noklcurn viðbótar-
lífeyri. Að þe-su er unnið.
Þeitta verður mikið verkefni á
næsitu árum, meðan lífeyris-
sjóðiakerfið og réttindi þeiss
eru enn á vaxtarsfceiði.
í þriðja lagi þarf að tryggja,
að hinn almen.ni ellilífeyrir —
grunnlífeyririnn, — sé jafnan
svo hár, að hann, ásamt við-
bótarlífeyri, tryggi viðunandi
lífsikjör. Á meðan við
ið almiennt, er nauðsynlegt að
hafa auk ellilífjeyriígreiðslu
tryggingu lágmarkstekna í al-
mannatryggingalöggjöfmni. —
Slíkt ákvæði var einmitt sett
Hér birtist fimmta og síðasta grein Gytfa Þ. Gísiasonar
um félagsmálastefmi (socialpolitík) og almannatryggingar.
Fjallar liann hér um þau verkefni sem næst
þurfi að vinna aðí í þeim málum, en fyrri bluti þessa kafla
greinaflokksins birtist í blaöinu í gær.
greiðslureglur og útlánastefnu
sjóðanna og tengsl þeirra við
.almannatryggingakierfið.
ElliTífeyrir geröur almennur
Með lögunum 1963 var elli-
lifeyrir almannatrygginganna
gerður almbnnur án tillits til
aðildar að: sérlíf!eyris:rjóðum.
Hér var um að ræða mikil-
væga ákvörðun og viðurkenn-
ingu á því sjónarmiði, að elli-
lifeyristryggingarnar í núVer-
andi mynd er einungis hugs-
aðar tíl þess að tryggja öltan
þagnum þjóðfélagsins lág-
mark líftnauðsynja. Þótt milc-
á síðastliðnu vori. Stsfna ber
að því að hækka þessa trygg-
ingu verulega á næstu árum.
MANNUÐ OG
JÖFNUÐUR
Hér að framan haft verið
rakin þrjú mikilvæg viðfa.ngs-
efni á sviði almannatrygginga
og aðstöðujöfnunar í þjóð-
félaginu:
1/ Enduihkoðun fjáröflun-
arinnar til þsss að ger.a hana
íélagslega réttlátari.
2/ Endurskoðun fjölskyldu-
bótakerfisins og stofnun náms
aðstoðar fyrir 1:6—'19 ára
unglinga.
3/ Setning heildarlöggjafar
um Iífeyrissjóði fyrir alla
landsmenn og alhliða efling
ellitrygginganna.
Auk þessara 'grundvallar-
viðfang'selna vierður 'Stöðugt
þörf á breytingu á bótasviði
og reglum tryggingaíkerfisimis
til þess að laga það að breytt-
um timum, Meðal slíkra verk-
'Qfna þarf að athuga, hvoi-t
ekld er mögutegt að láta
sjúkratryggingamar ná til
eins algengasita sjúkdóms, slem
nú hrjáir þjóðina, tann
skemmda. Jafnframt þarf að
efla mjög tannheilbrigðis-
þjónustu í skólum til þess að
koma í veg fyrir tan.nskemmd
ir. Atvinnuleysisti-yggingarn-
ar þurfa að ná til allra lands-
manna, og efla þar vinnumiðl-
unarþjónustu hins opinbera.
Einkunnarorö jafnaöarmanna
Stöðugt verður þörf á end-
urbótum af þsssu ta.gi. Á
næstu tveimur áratugum verð
ur ör fjölgun í hópi starfandi
fólks, og ef marfca má spár,
ætti fjölguji ti-yggingaþega -
t.d. eftirlanuafólks á næstu
10—15 árum — að verða
mjög svipuð fjölgun fólks á
'Starfsaldri. Auk þess benda
líkur til þess, að börn á fram-
færi verði tiltöluleiga færri.
Af þessu leiðir, að aðstæður
verða framivegis hagstæðari
til þess að efla tryggingafcert-
ið og bæta kjör þeirra, sem
hafa lokið ævistarfi sínu, en
verið hefur undanfama ára-
tugi, þegar eftirlaimafólki
fjölgaði mun örar en fólki á
starfsaldri. Þetta tækifæri
verður að nota til hins ýtr-
asta.
Jafnaðarme.nn eiga að hafa
forustu í baráttujmi fyrir stöð
ugum framförum á þessu
sviði, framförum í anda jafn-
aðarstefnunnar. Sú saga, sem
'hér hefur verið sögð af þróun
alma.nnatrygginga.nna, sýnir,
að jafnaðarroE-nn hafa verið
þar í fylkingarbrjósti. Svo á
að vera áfram. Einkunnarorð
jafnaðarmanna í trygginga-
og félagsmálum eru einföld,
en mikilvæg. Þau eni mannúð
og' jöfnuður. Öll barátta .jafn-
aðarmanna fyrir bættri félags
mála'ítefnu og auknum al-
marojn.a.ti'yggiingum á að vera
háð í því skyni að efla mann-
úð og auka jöfnuð.
ÍSLENZK HÖNNUNTIL SÝNÍS I ESJU
□ I gær hófst kynning á hönn-
un í ísienzkum iðnaði í sýnlngar-
gl’Ugga Hóttel Esju við Suðurlands
braut. Gert er róð fyrir, að sýn-
ing þessi standi fram í ágúst og
s'cipc verði að meira eða minna
leyti um sýninganmruni á tímabil
inu, eftir því sem tilefni gefst.
A blaðamannafundi, sem hald-
inn var í tiliefni opnun sýninigar
innar í gær, kom fram, að dóm-
njrfnd befur fjadlað um alia þá
bluti, sem kynntir eru á sýning-
unni, og er hún á einu máli um,
að gæði þeirra bæði í fagurfræði
legu og framieiðsilutækniilegu til-
liti séu sii'k, að ástæða sé til að
vekja athygli á þieim.
Ti sýningarinnar er efnt af
Iðnp.ðanmáiastofnun íslands í sam
vinnu við framleiðendur.
Af hálfu stofnunarinnar hefur
Stafán Snæbjörnsson, húsgagna-
arkitekt, haft mieginiþungann af
starfi stofnunarinnar varðandi
hönnun á sínum herðum auk
Sveins Björnssonar, íramkvæmda
stjóra stofnunarinnar. —
G 1161 JUPÍ JnSepnjsoj