Alþýðublaðið - 03.07.1971, Blaðsíða 7

enn svolítið af mannlegum til-
finningum, Eg minnist þess, er
hann kom ftó pólsfcu vígstöðun-
iun og vestur vígstöðunum^ með
hvfe mtkiílli hluttekningu og um
hyggju hann talaði um hiria
látnu, særðu og limlestu hfer-
míenn beggja stríðsaðiia. Við
þetta tækifæri, þegar hann kom
á skrifstofuna og hlassaði sér
niðuæ í græna leðurstólinn minn.
sagði hann ekíkert í fyrstu. Það
voru einkennileg svipbrigði í
andliti hans. Þegar hann loks-
ins fékk málið, sagði hann mér,
að hann hefði skoðað fangahúð-
'ir í Efri Slésíu. Hann grát-
bændi mig með .skjálfandi röddu
um að þiggja alduei boð um að
kanha slíkar fangabúðír. Þar
hafði hann séð hræðilega hluti,
sem hann mætti ekíki talla um,
og sem hann gæti ekki talað um.
í slíku ásigkomiulagi hafði ég
al'drei séð Hanke.
Spurn.: Hver usrðu yðar við-
brögð?
Speer: Viðbrögð mín urðu eng
in. Þarna sat hann fyrir firam-
an mig í skrifstofu minni og
. gaf ýmsa hluti í skyn, sem ég
hefði átt að hafa afskipti af.
Það hefði verið s'kylda mín sem
ráðhtea’ra svo ekki væri talað um
skyidu mína sem maður. En
ég gekk ekki á hann með spurn
ingar, sömuleiðis spurði ég
Himumler heldur ekki neins,
ekki hieldur Hifler. Eg taliaði
Hiíler raðfærði sig- við Speer,
sem hann gerði að „arkitekt þriðja ríkisins‘£
ekki neitt. H'ankfe átti að sjálf-
sögðu við Auschwitz fangabúð-
imar. Upp firá þessu augnabliki
hafði ég endanlfega dæmt sjálf-
an mig, siðgæðisleg smitun mín
var fulikomin. Þetta augnablik
var efst í huiga mér, þegar ég
svaraði til saka við Numberg
réttarböldin fyrir glæpi þriðja
ríkisins.
Spurn.: Hvenær skýi'ði Hitler
yður frá stríðsáformum sínum?
Speer: Nú, hann sagði ekki
Weinlínite ,,Speer ég ætla að fara
í heimsstyrjöld". En mér var
ljóst hvað hann ætlaðist fyrir
með Beriín, þegar ég kynntist
hinum brjálæðislegu byggingar
óformum hans, og hann reyndi
a'ldrei að leyna landvinninga-
áfoi-mum, meðal nánustu trún-
aðarmanna sinna. Kn ég trúi
því ekki, að Hitler hafi nokkru
sinni ætlað sér að fara í heims-
styrjöld. Hann var sannfærður
uím það, að Evi-ópa væri svo
úrkynjuð að landvinningaáform
hans myndu smátt og smátt
verða að veruleika, þair sem a®
hann myndi taka hvert landið
á fætur öðru án þess að mæta
verulegi’i mótspyrnu, þangað til
að hann réði að lokum yfir allri
Evrópu.
Spum.: Voru yfirmenn Hitl-
ers ekki aðeins metnaðargjam-
ir heitlur líka spilltir?
Speier: Bandaríski bófafor-
ingin A1 Oapone var í saman-
uðu þeir að troða í vasana. Þeg-
fiyrir hönd ríkisins, þágu þeir
stórkostlegt mútufé og byggðú
sér stórkostlegar lnallir og sveit-
amsetur með skattp,eningi. Þeir
héldu siig mjög ríkmannliega.
Sipurn.: Hver nazistáleiðtog-
anna var spilltastur?
Speer: Þessi vafasömu með-
mæli verð ég að gefa Göring.
Hann var stórþjófiur, hann
reendi safnhús og listaverkasöfn
Evrápu og krafðist ríkisfjár til
þess að byggja íburðarmikil hús
cg hann eignaði sér rikisjarðir
þanniig þjónustuliiði sínu laun,
sem taldi hundruð marka.
Spurn.: Kom yður og Göring
vel saman?
Speer: .Tá ok'kur kom vel sam-
an. Hajnn bauð mér oft til
Karinhall á veiðigarð sinn, sem
var fyrir norðan Berlín. Göring
naut hina illafiengnu auðœfa
sinna, og það var nærri því
eins og helgiathöfn fyrir hann
að sýna gestunum kjallara hvelf
ingarinnar, þar sem mestu dýr-
gripir heiimsins voru geymdir.
En Það var ekki fegurð safns-
sem
öðúm
erðár
ent j
smátt
nig í
ekki
smi að
:ir og
ív til
g að
hvarf
is og
fiefði
Legar
gtetað
ekki
. alv-
regna
inga-
/örð-
gyð-
■ um^
síð-
1 í
berg-
5 því,
r var
íunni
hafði
i alls
nni'st
iyndi
i. Eg
! hafi
jórn-
! gaf
hans
Þetta
m. —
:'s, að
kkert
5slok.
tor-
tímingaráætlunarinnar og böðl-
ar hans Eichmann, Kaltenbrunn
er og Heydrich skipulögðu hana
og framkvæmdu. Meira að segja
meðai SS manna voru tiltölu-
lega fáir, sem tóku þátt í þessu,
það voru aðeins æðstu embætt
ismenninnir, stjórnendur fanga-
búðanna og fangaverðirnir og
þeir, sem sáui um flutningana.
Mér er kunnugt um, að margir
utan Þýzkaiands eru á þeirri
skoðun, að allir landsmenn hafi
vitað um þessa tortímingu, en
það er ekki reyndin eins og
sagnfræðingar munu staðifesta.
Spurn.: Sem vígbúnaðarmála-
ráðherra ferðuðust þér um allt
Þýzkaland og hernuimdu svæð-
in og höfðuð eftirlit með iðú-
aðar- og hernaðarmaimvirkjum.
Þér ætlið þó ekki að segja, að
þér hafið aldrei séð fangabúð-
ir?
Speer: Að sjálfsögðu vissl ég
að það voru fangabúðir, það
vissu a'llir, en við vissum ekiki,
hvað átti sér þar stað. Við viss-
um, hvað Gestapo mfennirnir
gátu gert, við vissum að þeir
börðu og pyntuðu fólk. En kerf
isbuindin fj'öldamorð — nei, það
gátum við ekki ímyndað okkur.
Spum.: Þér hittuð Himmler
og samptarfsmenn hans rfegta-
lega. Gáfu þei'r aldirei neitt í,
skyn. Og reynduð þér aldrei að
spyrja þá?
Speer: Nei. Sumiarið 1944
hafði ég tækifæri til þess að
komast að raun um, hvað var
að gerabí þegar Karl Hanke
heimsótti mig, einn minna
gömlu vina sem var fylkisstjóri
í N'effri Slésíu. Hanke var of-
stækisfiullur nazisti. Þó átti hann
ekkl um þetta viff neinn vina
minna effa kunningja, hvorki í
ríkisstjórninni effa flokknum,
sem vissu eitthvað um þetta. Eg
skipti mér ekki af þessu og gerði
b.urði viff flesta samstarfsmenn
Hitlexs velgjörffarmaður. Um
leið og þeir komu til valda og
komiust í ríkisfjár'hirzlumar byrj
ar útboðssamningar voru gerðir
till þess að hafia vieiðilönd. Þá
kúgaði hann stórkostlegt mútu-
fé út úr iffnjöfrum og greiddi
þannig fyrir eigur sínar og hall-
ir, og sömuleiðis greiddi hann
ins sem hreif hann heldur hin
áþreifanlegu verffmæti og völd
sem að þau gáfiu til kynna. Með
sömu gleði sýndi hann gestum
sínum stórkostlegar birgðir af

Túnis
síðsumarleyfinu
FERDAÞJONUSTA

Laugardagur 3. júlí 1971 7