Alþýðublaðið - 10.04.1973, Blaðsíða 5

Alþýðublaðsútgáfan hf. Stjórnmálarit-
stjóri Sighvatur Björgvinsson.
Fréttastjóri Sigtryggur Sigtryggsson.
Ritstjórnarfulltrúi Bjarni Sigtryggsson.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður Freysteinn
Jóhannsson. Aðsetur ritstjórnar Hverfis-
götu 8—10. Simi 86666. Blaðaprent hf.
SJÚKRAHÚSMÁL (REYKJAVÍK
Um þessar mundir fjalla borgaryfirvöld um
svohljóðandi tillögu um sjúkrahússmál frá
Björgvin Guðmundssyni, borgarfulltrúa Al-
þýðuflokksins:
„Borgarstjórn Reykjavikur samþykkir að
reisa nýtt sjúkrahús á lóð Borgarspitalans fyrir
sjúklinga með langvinna sjúkdóma. Skal
sjúkrahúsið vera bæði langlegu- og endurhæf-
ingaspitali. Sérstök áherzla skal lögð á hag-
kvæmni i byggingu og kannað, hvort einingahús
fullnægja þeim skilyrðum, sem setja þarf, svo
stytta megi byggingatima og spara kostnað.
Gera skal ráð fyrir að byggja megi i áföngum
og að fyrsti áfangi hafi rúm fyrir 200 sjúklinga”.
Þannig hljóðaði tillaga Björgvins Guðmunds-
sonar. En hver er ástæðan til þess, að hún er
flutt? Frá þvi greindi Björgvin Guðmundsson i
itarlegri framsöguræðu með tillögunni, en kafl-
ar úr þeirri ræðu voru birtir i Alþýðublaðinu
fyrir skemmstu.
Samkvæmt áætlun, sem erlendir sérfræðingar
hafa gert um rúmafjölda fyrir langlegu sjúkl-
inga i Reykjavik má gera ráð fyrir, að árið 1975
skorti 280 sjúkrarúm fyrir slika sjúklinga og ár-
ið 1980 340 sjúkrarúm. Vandamál þessara sjúkl-
inga verða þvi ekki leyst nema með þvi að þeir
liggi heimafyrir — sem auðvitað er engin lausn
— ellegar með þvi, að þeim verði fundinn staður
á almennum spitölum, sem ekki er heldur nein
lausn, þvi athuganir hafa sýnt fram á að kostn-
aðurinn við það að vista langlegusjúklinga á al-
mennum spitölum er allt að 5.300 krónum meiri
á legudag en væru þeir vistaðir á sérstökum
hjúkrunarheimilum fyrir langlegusjúklinga og
fyrir þennan mikla kostnaðarmismun fá lang-
legu sjúklingarnir ekki betri ummönnun —
nema þá siður sé.
Samkvæmt áætlunum um sjúkrahúsabygg-
ingar i Reykjavik er ekki gert ráð fyrir þvi, að
byggður verði á næstunni sérstakur spitali eða
sjúkradeild fyrir langlegu- og endurhæfingar-
sjúklinga. Þvert á móti er að þvi stefnt að reisa
næst svo kallaða G-álmu við Borgarspitalann i
Reykjavik og á sú álma að hýsa slysadeild og
göngudeild. Hér er um griðarmikið bákn að
ræða — spitala, sem er litið minni en núverandi
Borgarspitali og er ráðgert að kosti a.m.k. 700
milljónir að byggja. Það er þvi auðséð, að litlir
eða engir peningar verða afgangs frá þeirri
byggingu unz henni er lokið — en það er áætlað
að verði um 1980. Þá fyrst verður hægt að hefj-
ast handa um byggingu langlegudeildar. Þá
munu 340 langlegusjúklinga skorta sjúkrarúm.
Borgarfulltrúa Alþýðuflokksins kemur að
sjálfsögðu ekki til hugar að draga úr nauðsyn
þess, að aðstaða slysavarðstofu verði bætt
ellegar að komið verði upp göngudeild við
Borgarspitalann. En aðalatriðið er um þessar
framkvæmdir sem aðrar að raða þeim rétt. Og
borgarfulltrúi Alþýðuflokksins telur að réttara
sé að leysa fyrst vandamál langlegusjúklinga og
létta um leið óviðunandi álagi af almennum
spitölum með þvi að reisa 200 rúma langlegu- og
endurhæfingadeild við Borgarspitalann, en slik-
ur spitali þyrfti ekki að kosta að hans áliti nema
100 til 120 m. kr. og væri samt sem áður hinn
fullkomnasti til sinna nota. Þegar það væri búið
mætti fara að snúa sér að byggingu hinnar risa-
vöxnu G-álmu, sem kosta á a.m.k. fimmfalda
upphæð á við langlegudeildina. Þannig vill
Björgvin Guðmundsson láta raða framkvæmd-
um. Og fjölmargir læknar i Reykjavik eru þar á
sama máli.
Anna Pétursdóttir
Sigurrós Sæmundsdóttir
— Fáein minningarorð —
I dag, þriðjudag, verða til
moldar bornar i Keflavik mæðg-
urnar Anna Pétursdóttir og
Sigurrós Sæmundsdóttir, er biðu
báðar bana i bifreiðaslysi 3. þ.m.
Með þeim mæðgum eru fallnar
i valinn langt fyrir aldur fram
einir mætustu fulltrúar islenzkra
kvenna i verkalýðshreyfingunni.
Anna Pétursdóttir átti að baki
langan starfsferil sem forystu-
kona i Verkakvennafélagi Kefla-
vikur og Njarðvikur, en hún var
um árabil formaður þess félags
eða þar til fyrir fáum árum að
dóttir hennar Sigurrós tók við for-
mennsku félagsins og stýrði þvi
með skörungsskap til dauðadags.
Aðrir en ég munu betur geta
dæmt um hver missir verkakon-
um á Suðurnesjum er orðinn af
fráfalli þeirra mæðgna, en hitt
fullyrði ég að stórt skarð er fyrir
skildi i verkalýðshreyfingunni
allri við brottför þeirra. Frú Anna
hafði að verulegu leyti dregið sig i
hlé er kallið kom, en dóttirin gekk
þvi feti framar. Hlóðust á hana
trúnaðarstörf fyrir hreyfinguna
enda hafði hún hvers manns
traust fyrir góðar gáf-
ur, dugnað og trúnað við
hvern þann málstað, sem hún bar
fyrir brjósti. Auk formennskunn-
ar i verkakvennafélaginu átti
Sigurrós sæti i stjórn Alþýðusam-
bands íslands og einnig i vara-
stjórn og framkvæmdastjórn
Verkamannasambands íslands.
Fulltrúi verkakvenna á Suður-
nesjum var hún við allar samn-
ingagerðirum kaup og kjör siðari
árin. Þá átti hún sæti i fram-
kvæmdastjórn Samtaka frjáls-
lyndra og vinstri manna. Ekki er
ofmælt að öll þessi störf rækti
Sigurrós af hinni mestu kostgæfni
svo að vart varð á betra kosið. Af
störfum sinum og mannkostum
var hún þvi kvenna vinsælust og
naut óskoraðs trausts félaga
sinna. Hið sama hygg ég að orðið
hafi eftirmæli kunnugra um fé-
lagsmálastörf móður hennar.
Verkalýðshreyfingin öll drúpir
höfði i sorg við hið óvænta og
hörmulega fráfall þeirra mæðgna
önnu og Sigurrósar. Hún þakkar
þeim fórnarlundina, dugnað
þeirra og einbeitta baráttu fyrir
málstað litilmagnans og sendir
ástvinum þeirra hugheilar
samúðarkveðjur.
Björn Jónsson
Þegar sú harmafregn barst
að mæðgurnar Anna Pétursdóttir
og Sigurrós Sæmundsdóttir hefðu
farizt i bifreiðaslysi, þótti mörg-
um það ótrúlegt, að þær báöar á
bezta aldri færust á þennan hátt.
En enginn má sköpum renna,
þær mæðgurnar eru horfnar sjón-
um — farsælu ævistarfi er lokið.
Anna Pétursdóttir var fædd 20.
7. 1913 að Alfadal, Ingjaldssandi,
önundarfirði. Hún var dóttir
hjónanna Péturs Sigurðssonar,
skipstjóra og Kristjönu Einars-
dóttur. Hún átti 4 systkini. Ólst
upp hjá Sveinfriði Sigmundsdótt-
ur og Jóni Bjarnasyni, Sæbóli,
önundarfirði. Arið 1932
opinberaði hún og Sæmundur
Benediktsson trúlofun sina, sama
ár fluttu þau að Litla-Arskógs-
sandi, Eyjafirði. Þau giftu sig 13.
des. 1933. Þau hjónin eignuðust 7
börn: Jón, Kristjönu, Benedikt,
Sigurrós, Pétur, Fanney og Hall-
björn. Þau ár er ómegðin var sem
mest voru þeim hjónum erfið. Oft
var þröngt i búi, en dugnaður
þeirra hjóna fleytti heimilinu yfir
erfiðleikana. Þrátt fyrir þungt
heimili sinnti Anna ýmsum
félagsstörfum i heimasveita
sinni. Starfaði hún i Kvenfélaginu
og Slysavarnarfélaginu á staðn-
um. Arið 1958 fluttu þau hjónin
til Keflavikur.
Sigurrós Sæmundsdóttir var
fædd 30. júli 1938 að Litla
Arskógssandi, Eyjafirði. Hún ólst
upp i foreldrahúsum og byrjaði
strax sem unglingur að vinna
ýmis þau störf, er til féllu við út-
gerð föður hennar, beitningu,
fiskaðgerð o.fl. Hún giftist eftir-
lifandi eiginmanni Guðmundi
Mariassyni 25. des. 1957. Þau
fluttu til Keflavikur árið eftir.
Þau eignuðust tvær dætur, önnu
Margréti, sem er 15 ára og Ingi-
gerði 12 ára.
Þótt aldursmunur þeirra
mæðgna væri verulegur, þá voru
þær i mörgu mjög likar. Enda er
það ekki aldurinn, sem mótar
persónuna heldur atgerfið sjálft.
Báðum kynntist ég við störf að
Anna Pétursdóttir
málefnum verkalýöshreyfingar-
innar. önnu árið 1967, er hún tók
við starfi varaformanns Verka-
kvennafélags Keflavikur og
Njarðvikur.
Þá voru erfiðir timar hjá félag-
inu og mæddi þvi mikið á þeim
konum er tóku þann starfa að sér
að stjórna félaginu. Þær reyndust
vandanum vaxnar og var það
ekki sizt að þakka störfum önnu,
þótt margar ættu þar hlut að
máli. Þá kynntist ég atorku henn-
ar, ákveðni og óbilandi trú á rétt-
an málstað. Þá fann ég styrkinn
af þvi að starfa með kjarkmikilli
manneskju. Störf hennar að mál-
efnum félagsins tóku allan henn-
ar fritima. Jafnframt starfaði
hún utan heimilis i frystihúsinu
Keflavik h.f. Hún þekkti þvi til
starfa þess fólks er hún vann fyrir
og naut þess oft við félagsstörfin.
Mannkostir önnu komu viðar
fram en i félagsstörfum. Hún átti
fjölmarga vini og kunningja. Til
hennar leitaði margur er mjög
átti um sárt að binda, vegna
erfiðleika i einkalifi, bágborins
efnahags o.frv. — og ætið var hún
boðin og búin að rétta hjálpar-
hönd, hvar sem hún sá að þörf var
á.
Það var oft skemmtilegt að
heyra hana lýsa hinum ýmsu at-
burðum. Hún lét hinar broslegu
hliðar fylgja, — gerði óspart að
gamni sinu. Ekki er ósennilegt að
sá hæfileiki hennar að sjá björtu
hliðar tilverunnar hafi gert henni
margar erfiöar stundir bæri-
legri.
Hún var þakklát tilverunni
fyrir þá hamingju, er hún bjó við.
Hamingjurikt hjónaband, barna-
lán einstakt og góða heilsu. Fyrr
á árum átti hún við heilsuleysi að
striða, en eftir þvi sem árin liöu
varð heilsan betri. Oft ræddi hún
um þær breytingar, er höfðu orðið
á lifi hennar. Breyting frá fátækt,
basli og erfiðleikum til bjargálna,
— og þá heilsufarslegu breytingu,
sem átt hafði sér stað.
Anna var prýöilega máli farin.
Hún átti auðvelt að ná tökum á
áheyrendum, — talaði rösklega
og af tilfinningahita.
Arið 1971 lét Anna af for-
mennsku i Verkakvennafélaginu,
en þvi starfi gegndi hún frá 1968.
Við formennsku tók dóttir hennar
Sigurrós. Fyrir atbeina þeirra
kvenna er þekktu til dugnaðar og
kappsemi Sigurrósar fékkst hún
til að gefa kost á sér til formanns-
kjörs. í fyrstu var hún i nokkrum
vafa um það, hvort hún ætti að
taka starfann að sér. Hún hafði
kynnzt þvi á heimili foreldra
sinna, hve starf þetta var eril-
samt og oft á tiðum vanþakklátt.
En hún var, eins og móðir hennar
mjög sannfærð um hlutverk
verkalýðshreyfingarinnar og þörf
þess að liðsmenn hennar tækju til
hendi. Henni var tekið fagnandi
strax á fyrsta aðalfundinum. Hún
hlaut yfirgnæfandi meirihluta at-
kvæða við kjör formanns og hóf
hún þegar störf af þeirri einurð,
sem henni var lagið.
Það var aðdáunarvert, hve
mjög áhugi hennar var brenn-
andi og hve sjálfstæð hún var i
skoðunum og athöfnum öll-
um. Hún hafði likt og
Sigurrós Sæmundsdóttir
móðir hennar starfað i
fiskvinnslu við svokallað
„bónuskerfi”, — þeim var þvi
öðrum fremur ljóst hve gallað
það kerfi var. Þvi var það mikið
áhugamál þeirra að breyta þvi og
bæta, með það fyrir augum að
auka jöfnuð innan kerfisins og
hlutdeild starfsfólksins I afrakstri
vinnunnar. Endurskoðun tima-
mældrar ákvæðisvinnu i frysti-
húsum hófst er Sigurrós tók við
formennsku i Verkakvennafélag-
inu og er það skoðun min, að hún
hafi átt hvað drýgstan þátt i þvi
að verkal.hreyfingin fór að sinna
þessum þáttum samningagerðar
meira en áður. Það var oft gaman
að starfa að samningagerð með
Sigurrósu. Hún var hörð af sér og
orðum hennar fylgdi sannfæring,
sem hafði sin áhrif.
Það er greinilegt að konur i
Keflavik og Njarðvikum mátu
þær mæðgur mikils. Undir þeirra
forystu óx Verkakvennafélagið
mjög félagslega og styrkur þess,
sem samningsaðila var meiri en
nokkru sinni fyrr. Keflvisk verka-
lýðshreyfing stendur i mikilli
þakkarskuld við þær. Missir
hreyfingarinnar er mikill og
verður skarð þeirra mæðgna
vandfyllt.
Sigurrósu var ljóst að styrkur
verkalýðshreyfingarinnar er
mjög undir þvi kominn, að afl
hennar á pólitiska sviðinu sé
virkt. Hún ræddi oft um þá póli-
tisku sundrung, sem rikir meðal
vinstri manna i landinu, — hve
örðugt það er að fylkja liði verka-
lýðshreyfingarinnar til starfs i þá
veru, að gera þjóðfélagið réttlát-
ara. Hún aðhylltist jafnaðar-
stefnu i þjóðfélagsmálum
og lagði sitt lóð á vogar-
skálina i þeim efnum. Þau
hjón Sigurrós og Guðmundur
voru óvenju samhent. Studdi
Guðmundur konu sina með ráð-
um og dáð i starfi hennar, enda
sjálfur þátttakandi i störfum
verkalýðshreyfingarinnar. Var
heimili þeirra eins og þau sjálf
hlýtt og stóð mönnum opið. Við
hjónin, sem áttum svo góða
samvinnu við þær, þekktum þær
svo vel, þökkum samfylgdina. Við
biðjum góðan Guð að styrkja
eftirlifandi maka, börn og aðra
ættingja i þungum harmi. En eftir
situr minningin um góðar konur,
sem hvergi lágu á liði sinu, þar
sem þeirra var þörf.
Karl Steinar Guðnason
o
Þriöjudagur 10. apríl 1973.