Alþýðublaðið - 10.04.1973, Blaðsíða 7

frá borgumá haf út og sökkva þar.
STÆRSTI
UGUR í HEIMI
eftirlit.
d t.d. fram-
5 lögum eftirlit
úrgangsefna i
nan landhelgi
Það er land-
ig fiskveiðiráðu-
sem eftirlitið
en það hefur
sjón með „sjálf-
m” um losun úr-
frá brezkum
úthafinu. Skipa-
samþykkt tak-
á þvi, hvar,
l hversu mikið
i. En eftirlits-
ja þó, að miklu
reglur séu nauð-
Bandariki
neriku eru eina
m til þessa hafa
nuna strangari
n varnir gegn
i var gert sam-
Ösló milli rikja,
landamæri að
jó. ösló-sátt-
eður á um eftir-
sun úrgangsefna
n i Norðursjóinn
og i Norður-
f hálfa leið yfir
1 Ameriku og
rður að íslandi. 1
lum eru þessi
í-ákvæði:
irtur listi” yfir
aldrei má losa i
á skipum undir
kringumstæöum.
n að ræða sýkla-
gmálma, geisla-
rgang og eitur-
gætu skaðað lif-
gt jafnvægi
r listi” yfir efni,
ns má losa við
ákveðnar aðstæður, á
fyrirfram ákveðnum stöð-
um og samkvæmt leyfi frá
stjórnvöldum þess lands,
þar sem heimahöfn
skipsins er (sérfræðingar
fullyrða, að slik losun úr-
gangsefna undir eftirliti
þurfi ekki að hafa minnstu
áhrif á vistfræðilega
aðbúð i sjónum).
En þýðingarmestu áhrif
óslóar-sáttmálans eru
e.t.v. þau, sem fram komu
i viðbrögðum þeirra
landa, svo sem eins og
Bandarikjanna, sem eru
vel meðvitandi um
mengunarhættuna. Hvött
af öslóar-sáttmálanum
undirbjuggu riki þessi
uppkast að heimssáttmála
um verndun hafins, sem
kynnt var, og stutt af
Stokkhólmsráðstefnunni
um umhverfi mannsins.
Næsti leikurinn i taflinu
var fundur i London,
boðaður af Bretum, en til
hans var boðið fulltrúum
frá öllum þjóðlöndum i
Sameinuðu þjóðunum.
Niutiu lönd sendu fulltrúa
— undraverður fjöldi
þegar á það er litið, að
a.m.k. 15 riki eiga hvergi
iand að sjó og mörg önnur
eiga sáralitilla hagsmuna
að gæta i siglingum á sjó.
Ráðstefnan sammæltist
um alþjóðasamkomulag
um varnir gegn mengun
sjávar og hefur samkomu-
lagið verið opið til undir-
skriftar frá þvi um s.l.
áramót (það mun taka
gildi, þegar a.m.k. 15 riki
hafa opinberlega staðfest
það.)
Leyfisveitingar og
vandkvæði
Alþjóðasáttmálinn felur
m.a. i sér itarleg fylgiskjöl
með greinilegum upp-
lýsingum um tæknileg
atriði varðandi leyfis-
veitingar einstakra stjórn-
valda i sambandi við losun
úrgangsefna i sjó. Þar eru
leiðbeiningar um reglur
um svæði, dýpt,
fiskislóðir, uppeldis-
stöðvar og straumasvæði.
Sérhvert riki verður svo
að tilnefna þá aðila, sem
veita mega leyfi til heima-
skipa til losunar, eða til
erlendra skipa, sem æskja
að fá að losa úrgangsefni
nærri ströndum viðkom-
andi rikis. Risi
ágreiningur verður endan-
legt ákvörðunarvald i
höndum yfirvalda þess
rikis, þar sem heimahöfn
skipsins er.
Eina alvarlega vanda-
málið, sem skaut upp
kollinum á ráðstefnunni,
var hið ævagamla deilu-
mál um, hver sé ábyrgur
fyrir hinum ýmsu haf-
svæðum. Mörg lönd
krefjast yfirráða yfir
sjávarsvæðum i innan við
5 km fjarlægð frá
ströndum, en mörg
krefjast meira: Island 80
km, Brazilia, Chile og
Perú 320 km. Fulltrúarnir
skutu öllum slikum vand-
kvæðum til væntanlegrar
Hafréttarráðstefnu Sam-
einuðu þjóðanna sem
saman á að koma við lok
þess árs.
FIAÐRAÐIFLUG-
HERINN - SÁ HUG-
RAKKASTI í HEIMI
Þær gátu hvorki drepið né borið vopn. Þær gátu
aðeins kurrað og borið skilaboð. En gramm fyrir
gramm, þá voru þær nýtustu herþjónustumeðlim-
irnir i báðum heimsstyrjöldunum.
Og hverjar eru þessar þær? Nú — dúfurnar auð-
vitað.
Bréfdúfur áttu
þýðingarmiklum
hlutverkum að
gegna í heimsstyrjöldunum báðum
Ef þú heldur að þetta eigi að
vera brandari, þá ættir þú ein-
hvern tima að lita inn i Striðs-
minjasafnið i Lundúnum
(Imperial War Museum). Þar er
heiðursskjal, sem ber nafn
þeirra.
Það var meira að segja til
heiðursmerki fyrir dúfur i Eng-
landi — einasta eina heiðurs-
merkið i heiminum, sem fuglum
hefur verið veitt fyrir hreysti.
Heiðursmerki þetta heitir Dick-
in-medalian.
1 dag munu á Bretlandseyjum
einum vera um 10 millj. dúfur,
sem aldar eru til kappflugs eða
sem gæludýr. Margar af þessum
dúfum eiga ættir sinar að rekja til
hernaðar-boðbera. 1 fyrri heims-
styrjöldinni, þá kvöddu Banda-
menn 320 þúsund dúfur til her-
þjónustu, en hlutverk þeirra var
að flytja mikilvæg skilaboð frá
vigstöðvunum. Þúsundir i viðbót
voru „boðaðar út” i siðari heims-
styrjöldinni.
ólympiuleikar
Forn-Grikkir notuðu bréfdúfur
til þess að skýra frá fyrstu
fréttunum frá Ólympiuleikunum.
Július Cesar tók upp þessa aðferð
i hernaði og notaði hóp af heima-
vöndum dúfum til þess að bera
boð til Róm af framgangi Galliu-
striðanna. Avallt siðan hafa her-
foringjar metið það mikils að
hafa herdeild af bréfdúfum i
nánd.
En það var fyrst i heims-
styrjöldinni fyrri, sem hinn
þrautskipulagði „Fiðraði flug-
her” fyrst fékk að njóta sín —
þrátt fyrir að upp höfðu verið
fundnar flugvélar, útvarp og rit-
simi.
Þær gátu flogið i illum veðrum,
oft gegnum skothrið óvinanna, og
borið upplýsingar i hljóði og með
tiltölulega mikilli leynd.
Til eru margar sannar sögur
um dúfur, sem neituðu að sýna
„hvitu fjöörina” þótt þær lægju
undir skothrið óvinanna. En af-
rek dúfu, sem tilheyrði fjar-
skiptadeild bandariska hersins I
Frakklandi á fyrristriðsárunum
er þess virði, að sérstaklega sé
frá þvi skýrt.
Alger undantekning
Carroll V. Glines segir söguna I
bók sinni „Saga flugpóstsins”:
„Allt frá þvi fyrsta sýndi John
Silver, eins og farið var að kaila
dúfuna, einstaka hæfileika að
sneiða hjá stórskotavörnum
óvinarins. Aftur og aftur þegar
stórskotahriðin var einstaklega
þétt og senda varð skilaboð til
baksveitanna, þá komst John i
gegn þótt aðrar dúfur gæfust upp,
eða féllu.”
Bezta stund John Silver var kl.
2,35 e.m. 31. október 1918. Þá
lagði John Silver af stað frá
framlinuskotgröf, þar sem
Bandarikjamennirnir voru i
hættu um að vera sprengdir I
tætluraf eigin stórskotaliði. John
lagði upp með hjálparbeiðni her-
deildarinnar ritaða á bréfsnifsi i
litlu málmhylki, sem siðan var
fest við fót dúfunnar.
Hermennirnir horfðu i spenn-
ingi á þar sem John flug yfir vig-
linur óvinanna, og ráku upp sárs-
aukavein þegar sprengikúla
sprakk rétt hjá fulginum. Eftir
guðs og manna lögum hefði þetta
átt að vera siðasta stund John Sil-
ver, en 25 minútum siðar flögraði
hann til lendingar á ákvörðunar-
stað með skilaboðin, sem björg-
uöu lifi hermannanna.
Vélbyssukúla hafði þá flogið i
gegn um brjóst hans, sprengi-
kúlubrot hafði rifið skurð á smá-
an likamann og hægri fóturinn
var af. En málmhylkiö með skila-
boðunum hékk enn á sundurtætt-
um stúfnum.
Hermennirnir i herdeild Johns
kröfðust þess að fá að hjúkra hon-
um til heilsu. Það tókst og dúfan
náði hinum háa dúfnaaldri — 18
árum.
Einar látnar eftir
A árum siðari heimsstyrjaldar-
innar voru það sérstakir „dúfnar-
ar”, sem þjálfuðu dúfurnar til
þess að fljúga á næturþeli heim
þúsunda milna vegalengd og að
ná sambandi við einangraða hópa
með „fallhlifarstökki”.
Fyrst héldu menn, að höggið af
þvi að vera kastað I vindsveipina
aftan við flugvélarnar myndi
drepa fugl, sem ekki var þyngri
en svo sem eins og hálft kiló. En
dúfurnar þoldu höggið. Venjulega
voru dúfurnar settar i uppfklippt-
an pappirspoka. Þrýstingur loft-
streymisins aftan við flugvélarn-
ar sá fyrir þvi að halda vængjum
fuglanna þétt upp að skrokkum
þeirra, unz þeir höfðu fallið tals-
verða vegalengd. Þá minnkaði
þrýstingurinn, dúfurnar bröltu út
úr pokum sinum, breiddu út
vængina og svifu á ákvörðunar-
stað eins og þrautþjálfaðir fall-
hlifarhermenn.
Varnirnar
Óvinirnir gerðu tilraunir til
þess að koma sér upp dúfnavörn-
um með þvi að þjálfa fálka til
dúfna veiða. En and-fálkavarnir
voru þá fundnar upp. Þær voru
þannig, að flautu var fest i stél
dúfnanna og flautaði hún vegna
loftstraumsins er dúfurnar flugu.
Varð fálkinn þá hræddur við
hljóðið og flýði á braut.
Fjaðraði flugherinn komst
ávallt alla leið — eða lét lifið við
að reyna.
>rott
Dar á
i þá
- ein
esú-
ldleg
van-
Bibli-
til
dmta
nulif-
ki er
hæfi
'ikia-
a að
segja
ima i
UNDIR SKOTHRHI
veg fyrir að félagar þurfi
að velja á milli guðs og
mammons.
En fyrir marga foreldra
hefur þetta verið of mikið
af þvi góða. Þeir eru nú
staðráðnir i að ná börnun-
um aftur heim með hvaða
ráðum, sem tiltæk kunna
að vera. Fyrsta útspil
foreldranna var að stofna
„g a g n b y 11 i n g a r -
hreyfingu”, sem hlotið
hefur nafnið: „Samtök
foreldra til að frelsa syni
og dætur frá „Börnum
guðs.” Siðan skópu
foreldrarnir nákvæmt
kerfi „endurfyrirmælun-
ar”, en meginatriði þess
er að fjarlægja Bibliuna
frá augliti hinna umsnúnu
kommúnuguðsbarna.
Foreldrarnir hafa gert sér
ljóst, að Biblian er tákn,
sem knýtir unglingana
saman um kommúnulifs-
hættina. En áöur en hægt
er að svipta dreng eða
stúlku Bibliunni sinni þá
verður fyrst að hafa upp á
og ná viðkomandi. Og það
er þarna, sem mannránin
koma til sögunnar.
Áköf andmæli
Til þess að ná börnunum
til „endurfyrirmælunar-
innar” —sem framkvæmd
er á hótelherbergjum i
San Diego — bjóða
foreldrarnir börnunum oft
út að borða. Þar láta þeir
ræna börnunum og flytja
þau á brott með valdi.
„Endurfyrirmælunin”
stendur svo i eina viku og
á þeim tima hafa margir
foreldranna sofið um
nætur við þröskulda svefn-
herbergja barna sinna til
þess að hindra þau i að
Foreldrar láta ræna börnum sínum og
heilaþvo þau til að frelsa
þau frá „Börnum guðs’’
flýja til kommúnanna.
Aðrar fjölskyldur hafa
jafnvel gengið enn lengra.
Tveir bræður gerðu
innrás i eina kommúnuna
og þvinguðu 20 ára gamlan
bróður sinn til að halda á
braut með sér með
skammbyssuhlaup við
bakið.
Viðbrögð unglinganna
þegar þeir komast að þvi,
að þeir eru komnir á hótel
til „endurfyirmælunar”
eru oft ofsafull. Tuttugu og
þriggja ára gömul kona
læsti sig inni á salerni i
fleiri klukkutima og
öskraði á „endurfyrir-
mælendurna”. I hvert
skipti, sem þeir reyndu að
tala við hana kvað hún
Bibliutilvitnanir. Að
lokum tókst henni að telja
foreldrum sinum trú um,
að „endurfyrir-
mælendurnir” hefðu unnið
hana á sitt band, en við
fyrsta tækifæri, strauk
húnafturtil
kommúnunnar. Onnur
ungmenni hafa stokkið út
um húsaglugga á efri hæð-
um, til að sleppa.
Engu að siður fullyrða
foreldrarnir, að „endur-
fyrirmælun” þeirra —
stöðugar jákvæðar
túlkanir á texta
Bibliunnar og siðan tima-
bil ákafra spurninga og
svara — gefi næstum þvi
100% árangur að þvi til-
skyldu að unnt sé að neyða
unglinganna til þess að
sæta meðferðinni i heila
viku.
Þriðjudagur 10. april 1973.
*