Alþýðublaðið - 11.07.1974, Side 5

Útgefandi Blað hf.
Ritstjórar: Freysteinn Jóhannsson (áb)
Sighvatur Björgvinsson
Auglýsingastjóri: Fanney Kristjánsdóttir
Útbreiðslustjóri: Þráinn Þorleifsson
Aðsetur ritstjórnar: Skipholt 19, sími:
28800. Auglýsingar: Hverfisgötu 8-10:
simi 28660 og 14906.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 8-10: simi 14900,
Blaðaprent hf.
ATHYGLISVERD ÁLYKTUN
Dagana 1. og 2. júli s.l. var haldinn aðalfundur
norrænu bændasamtakanna og voru meðal
fundarmanna 18 íslendingar. í ályktunum
fundarins er m.a. að finna þessa klausu:
,,Sú augljósa staðreynd veldur almennum
áhyggjum, að gott og gjöfult ræktunarland er
keypt og nytjað til annarra þarfa en búvöru-
framleiðslu, og minnir fundurinn i þvi sambandi
á, að bóndinn er framleiðandi búvöru en ekki
braskari.”
Svo mörg voru þau orð i ályktun aðalfundar
norrænu bændasamtakanna. Alþýðublaðið
bendir á, að hér hreyfa norrænir bændur og þar
á meðal fulltrúar islensku bændasamtakanna
máli, sem Alþýðuflokkurinn hefur tekið upp á
alþingi en sætt harkalegum árásum fyrir. Þessi
ályktun aðalfundar norrænu bændasamtakanna
hefði eins getað verið tekin beint upp úr greinar-
gerð þingmanna Alþýðuflokksins með þings-
ályktunartillögu þeirra um eignaráð á landi,
gögnum þess og gæðum, sem þingmenn Al-
þýðuflokksins hafa nú flutt þing eftir þing án
þess að málið fengist tekið til afgreiðslu. Það er
nefnilega eitt og það sama, sem vakir fyrir
þingmönnum Alþýðuflokksins með þings-
ályktunartillögu þeirra og felst i ályktun aðal-
fundar norrænu bændasamtakanna — sem sé að
koma i veg fyrir það ófremdarástand, að fjár-
sterkir peningamenn úr þéttbýlinu kaupi upp
bújarðir bænda með það að markmiði að taka
jarðirnar til annarra nota en búskapar.
Fólk hefur fyrir löngu komið auga á þá hættu,
sem i þvi felst, að fjársterkir ibúar þéttbýlisins
eru farnir að kaupa bændur upp af jörðum sin-
um til þess ýmist að komast yfir hlunnindi svo
sem veiðiréttindi eða i von um að auðgast af
lóðabraski. Fjöldinn allur af islenskum
bújörðum er nú kominn i hendurnar á slikum
fjármálaspekúlöntum, sem grisjað hafa byggð i
landinu. Jafnvel gömul og gróin höfuðból hafa
lent i klónum á jarðabröskurunum með þeim af-
leiðingum, að þar er nú enginn búskapur
stundaður og ræktunar- og uppbyggingarstörf
margra kynslóða hafa þar farið fyrir litið.
Þingsályktunartillaga þingmanna Alþýðu-
flokksins um eignarráð á landi, gögnum þess og
gæðum, er alls ekki stefnt gegn islenskum
bændum og eignarráðum þeirra á bújörðum sin-
um. Þvert á móti gerir hún fastlega ráð fyrir
þvi, að bændur eigi jarðeignir sinar sjálfir kjósi
þeir það fremur en að selja rikinu þær og setja
þær siðan á erfðafestu. Þingsályktunartillög-
unni er hins vegar stefnt gegn jarðabraskinu og
jarðabröskurunum, sem fyrst og fremst eru
peningamenn úr þéttbýlinu. Þetta vita þeir
mætavel og hafa brugðist við með þeim hætti að
rangfæra og öfugtúlka öll efnisatriði tillögunnar
á þann veg að bændur haldi, að þarna sé verið að
sækja að bændastéttinni og réttindum hennar.
Þannig ætla fjármálaspekúlantarnir að beita
bændum fyrir sig til andstöðu við sjálfsagt rétt-
lætismál, sem fyrst og fremst ætti að geta komið
islenskum landbúnaði til góða ef það næði fram
að ganga.
Alþýðublaðið vill þvi i framhaldi af ályktun
aðalfundar norrænu bændasamtakanna hvetja
islenska bændur til þess að kynna sér af eigin
raun þingsályktunartillögu Alþýðuflokksins um
eignarráð á landi. Þá geta þeir sjálfir dæmt um,
hvort þar sé verið að veitast að hagsmunum
bændastéttarinnar eða hagsmunum fjárplógs-
mannanna, sem lagt hafa hvert góðbýlið á ís-
landi á fætur öðru i eyði með eigin hagsmuna-
sjónarmið fyrir augum.
NYJIISTU VIÐHORF I
WATERGATE-MALINU
8
Nixon Bandarikjaforseti er
ekki einn um að þykja, að nú
hafi Watergate-málið staðið
meira en nógu lengi, en nú er
farið að fjalla um málið fyrir
Hæstarétti Bandarikjanna og
ýmislegt virðist þar einnig
vera i aðsigi. Eins og einn
blaðamannanna i Washington
hefur sagt, þá er nú „forleikur
verksins hafinn”.
S.l. mánudag hófst fyrir
Hæstarétti Bandarikjanna
munnlegur málflutn-
ingur i máli, sem ber hið
sögulega heiti „Bandariki
Norður-Ameriku gegn
_ Richard M. Nixon”. Mál-
£&& flytjandi hins opinbera er
Watergate-saksóknarinn Leon
Jaworsky, sem krefst þess að
fá 64 segulbandspólur
gsriíjt afhentar svo nota megi þær i
málarekstrinum gegn 6
fyrrum „toppmönnum” i
gHvita húsinu og i kosninga-
baráttu Nixons árið 1972. Þeir
liggja undir ákæru fyrir að
hafa hindrað réttarrannsóknir
varðandi innbrotið i höfuð-
WM stöðvar Demókrataflokksins i
'íSM Washington þann 17. júni 1972.
John Sirica, dómari i undir-
rétti, féllst á kröfu Jaworskys
SS?: um afhendingu segulband-
anna, en þegar Nixon neitaði,
t>á fór Jaworsky með málið
beinustu leið fyrir Hæstarétt.
Hann óskaði eftir þvi, að hann
fengi að sleppa við að áfrýja
ggfS fyrst til millistigsdómstóla og
Hæstiréttur féllst á þau
tilmæli hans.
Jafnframt á Hæstiréttur að
taka afstöðu til
spurningarinnar, sem lög-
,&}$■ fræðingur Nixons, James St. haTt afgerandi áhrif um það,
ívl Clair> hefur varpað fram um, hvort Nixon veröur ieiddur
hvort rannsóknardómend- fyrir ríkisrétt.
1

Allt er þetta heldur á fótinn
fyrir Nixon. Nú fjaliar hæsti-
réttur um kröfuna um, að hann
iáti af hendi 64 seguibands-
spólur og niöurstaðan getur
urnir hafi verið i sinum fulla
W&t rátt' er Þeir jafnframt þvi að
leggja fram ákæru á hendur
g&V hinum sex starfsmönnum
'S®* Nixons bentu jafnframt á
Nixon sem meðsekan (ákærðu
hann ekki á sama hátt og hina
Þessu hefur St. Clair vikið
sér undan að svara og telja
margir i Bandarikjunum það
vera hreint hneyksli eitt út af
einvörðungu vegna þess, að fyrir sig. Flestir telja einnig,
forseta Bandarikjanna má
ekki i krafti embættis hans
ákæra fyrir dómstólum nema
hann hafi áður verið settur af
eftir rikisréttarhöld i
þinginu). St. Clair heldur þvi
fram, að þarna hafi rann-
sóknardómendurnir gengið of
langt og þar með haft áhrif
fyrirfram á niðurstöður
hugsanlegra rikisréttarhalda.
Þetta hæstaréttarmál
á sér engin fordæmi i sögu
Bandarikjanna og vekur
geysimikla eftirtekt. Megin-
spurningin er sú, hvort
æðsti dómstóll rikisins muni
skipa Nixon að afhenda hinar
64 segulbandsspólur. Niður-
stöður þess máls geta verið
með þrennum hætti. I fyrsta
að ef Nixon neitar slikri
afhendingu eftir úrskurð
Hæstaréttar um, að honum
beri að láta segulbandsspól-
urnar af hendi, þá muni hann
bæði sæta ákæru, verða sekur
fundinn og settur af fyrir
rikisrétti i bandariska
þinginu.
skaðað getur hann og málstað
hans i Watergate-málinu, þá wjí
getur hann annað hvort „látið
böndin hverfa” eða þurrkað út íýsj ~
af þeim. Eftir að hafa beygt ^
sig fyrir kröfum um afhend- |
ingu aúnarra segulbandsspóla a.,
i fyrra staðhæfði hann, að tvær Sjj
spólur, sem spurt var um sfT
„hefðu aldrei verið til” en 18
minútna langur kafli á þeirri
þriðju hafði verið þurrkaður
út og enn hefur ekki verið hægt ?
að sannreyna hvers vegna og
við hvaða kringumstæður það g*
var gert. Endurtekning á sliku
myndi að visu vekja mikla Sj
mótmælaöldu um öll Banda-
rikin og spilla enn frekar en
orðið er stöðu Nixons gagn-
vart hugsanlegum rikis-
réttarhöldum, en samt sem ,«
áður væri það ekki jafn mikil
óvirðing við Hæstarétt og að gifek
neita að afhenda segulbands- rffW
spólurnar eftir að Hæstiréttur Satöð
hefði fellt þann úrskurð að
slikt bæri ab gera. Og fram aö
þessu hefur Nixon sýnt, að
hann getur staðið af sér mót-
mælastorma.
Hver sem niðurstaða ^5^1
málsins verður mun hún hafa
mikil áhrif á tilraunir Nixons
til þess að komast hjá rikis- fjSw
réttarhöldum. Ef Hæstiréttur gj&f;
styður málstað Nixons i
báðum þáttum málsins —
segulbandamálinu og ákæru-
málinu — þá eru áreiðanlega
mun minni likur en ella til
þess, að til rikisréttarhalda
komi.
Ef Hæstiréttur styður hins
vegar Jaworsky þá mun
rannsóknarnefnd fulltrúa-
deildarinnar hins vegar fá SjjjáS
aukinn byr i seglin. Athygli
almennings i Bandarikjunum /jM
mun þá einnig verða vakin á
þvi, að skv. úrskurði æðsta
dómstóls landsins — sem fólk
með réttu litur á sem æðsta
málsvara laga og réttar i
landinu — sé full ástæða til #8$
þess að trúa þvi, að Nixon hafi
haft puttana i Watergate-
málinu. Jafnframt verður þvi
þá siegið föstu, að hann fær
engu um það ráðið, hvaða
sönnunargögn dómstóll getur
krafist að lögð verði fram.
Sé málið skoðað i sögulegu
samhengi þá mun sigur fyrir
Nixon hjá Hæstarétti styrkja
mjög valdastöðu væntanlegra ögfeíj
forseta Bandarikjanna gagn-
Hitt er þvi sennilegra, að vart þingi og dómstólum. Tapi aSjBg
Nixon muni láta sem hann Nixon hins vegar, þá hefur
hlýði Hæstarétti. Ef á segul- valdsvið forsetans verið skýrt Eg||
böndunum 64 er eitthvað, sem afmarkað.
VONBRIGDIMED JOPPFUND’ 1
Ekki eru allir jafn ánægðir
með niðurstöðurnar af
lagi getur dómstóllinn fallist á viðræðum Nixons og Brésnefs
kafbátum, segir Barnaby. - ■■.*#?
Hann segir einnig, að þrýst- fpgi
ingurinn (um aukinn
vigbúnað) komi frá yfir-
mönnum sovéska hersins og 9j^jS|
frá vopnaframleiðendum og
herforingjum i Banda-
rikjunum.
Hin alþjóðlega friðarrann-
sóknastofnun i Stokkhólmi
hefur fyrir vana, að gefa
engar umsagnir um stjórn-
málaviðburði liðandi stundar
og hafa yfirlýsingar Barnabys
þvi vakið mikla athygli.
Hann sagði einnig, að við-
ræðurnar i Moskvu væru
undanfari enn aukins
kjarnorkuvigbúnaðarkapp-
hlaups stórveldanna og bendir
leiðtoga, sem nú situr að á i þvi sambandi hve mikil
aftur og aftur verið spurður að völdum, getur alls ekki staðið áhersla sé nú lögð af hálfu
þvi af blaðamönnum, hvort á móti þrýstingnum heima bæði Bandarikjamanna og
Nixon muni láta undan fyrir um aukinn vigbúnað, Rússa að auka smiðar lang-
afdráttarlausri dómsupp- einkum og sér i lagi um aukinn drægra eldflauga, sem boriö
kvaðningu Hæstaréttar. vopnabúnað til varnar gegn geti kjarnasprengjur.
fgXK kröfur Jaworskys um
sSjffiji afhendingu segulbandanna. í
öðr.u lagi getur hann visað
Sþeim á bug og i þriðja lagi
getur hann frestað dómsupp-
kvaðningu. Kunnustu lög-
visindamenn i Banda-
rikjunum halda þvi þó fram,
að fyrsta lausnin sé sú lik-
legasta.
Ef Hæstiréttur styður kröfur
- Jaworskys um afhendingu
segulbandanna getur tvennt
gerst. Annað hvort beygir
Nixon sig og lætur spólurnar
af hendi ellegar að hann
heldur fast við sitt og neitar
afhendingu. St. Clair hefur
i Moskvu. Forstöðumaður
hinnar alþjóðlegu friðarrann-
sóknarstofnunar i Stokkhólmi,
SIPRI, Bretinn Fred Barnaby,
segir niðurstöður viðræðn-
anna valda „sárum
vonbrigðum” og að þær hafi
verið „næsta gagnslitlar”.
Barnaby ákærir þá Nixon
og Brésnef fyrir að geta alls
ekki stemmt stigu við vig-
búnaðarkapphlaupinu og
visar i þvi sambandi til
samkomulagsins um að fresta
dagsetningu vigbúnaðartak-
mörkunarinnar til ársins 1985.
— Sú kynslóð þjóðar-
Fimmtudagur 11. júlí 1974