Alþýðublaðið - 09.08.1974, Síða 7

TIL AD KOMAST TIL
Við sólrikan San Francisco-flóann er fallegt, hús, sem minnir á höll, sem
hefði haft áhrif á H.C. Andersen.
En að baki múranna búa hinir útskúfuðu. Fangarnir ráða hraðanum og
Verðirnir eru þrælar þeirra.
Hér er nýr maður boðinn velkominn til San Quentin. Fangelsisvörðurinn
er að aðgæta, hvort hann hafi smyglað inn eiturlyfjum.
DEYJA
VlTIS
dæmt i fyrir slik afbrot, en há-
markstiminn lengri.
Tilgangurinn með þessari
lagabreytingu: Unnt var að
frelsa fangana, þegar sýnt var,
að dómurinn hafi haft tilhlýðileg
áhrif eða endurhæfingin virkað,
svo að fangin gæti snúið aftur út
i þjóðfélagið án þess að brjóta af
sér lengur.
Þáverandi dómsmálaráö-
herra, Ramsey Clark, telur, að
refsing um óákveðinn tima hafi
haft sorglegar afleiðingar.
Fangarnir voru miskunnarlaust
á valdi varðanna. Andsvar
þeirra við móðgun gat kostað þá
hegðunarrefsingu og allt að árs
lengra fangelsi. Þetta er sálar-
leg kvöl, sem er ekki hentug fyr-
ir samvinnu við aðra, heldur
mótstöðu.
— Þú kemst aldrei héðan ef
veröinum list ekki á nefið á þér,
sagði Edward Dean Brown.
Hann var dæmdur i frá fimm
ára til Iifstiðarfangelsis fyrir
innbrot. — Lengi gerirðu þitt
besta. Þú leggur þig allan fram,
en littu kringum þig I San
Quentin. Hér breytast menn
sjálfkrafa i rándýr.
t þrjár nætur var skorið I fæt-
urna á Brown. Hann stendur að
baki rimlanna og vill rétta okk-
ur hendurnar. Umbúðirnar um
fætur hans eru blóðidrifnar.
Hann langar til að biðja afsök-
unar á útlitinu!
— Ég vaknaði og fann til i fót-
unum.
— Brown var saklaus, segir
vörður okkar. — Óvissan um ör-
Iög hans komu ekki fram sem
ofbeldishneygð á meðföngum og
Ávisanafalsarinn Michael Ray Lucas (27 ára) hefur nektarmyndir og hakakrossa á
klefaveggnum. Hann stýrir „nasistaflokknum” f San Quentin, en þar fá aðeins hvitir
menn aðgang. Flokkur hans er einn af þrem undirflokkum „Bræðralag Arianna”, sem
háir blóðugar orustur við Skæruliðafjölskyldu svertingjanna og Mafiu mexikananna.
Lucas er i lokuðu deildinni, þvi að hann stakk negra með hnif. Hann er stoltur af þvi.
Rlsastórt er fangelsið San Quentln þar, sem það ris við undurfagran
Það er of stórt og ómannúðlegt, en rikisstjórinn er mjög Ihaldssamur
Bandarikjanna og vili gjarnan vera talinn ógnvaidur afbrotamanna.
San Francisco-flóann. Eiginiega átti að rifa þetta 152 ára fangelsi 1974.
og hann vili fresta niðurrifinu. Hann vonast tii að verða næsti forseti
Verðirnir gera vopnaieit á föngunum I San Quentin áður en þeir fá að fara út I fangelsis-
garðinn. Vopnaleitin er mjög itarieg, en þó eru hnifaárásir vikulegt brauö.
eftirlit með honum sýndi, að
innilokun hans gerði honum
kleift að skilja sjálfan sig.
Það eru margir, sem skera af
sér fingur, brenna sig eða varpa
sér I dauðann af efstu hæð. Svo
það er ekkert vandamál fyrir
okkur, segir vörðurinn kaldhæð-
inn.
Það kemur þó ekki til greina,
að menn vilji fastákveðinn
hegningartima. Rikisstjórinn
vill reyna þetta betur. Það er
einnig rikisstjórinn, sem velur
fólk I fanganefndina, en hún á að
hafa eftirlit með kjörum þeirra.
Þessir menn eru dómarar og
lögregluembættismenn undir
stjórn Ronalds Reagans rikis-
stjóra, sem áður var skamm-
byssuhetja I vinsæium Holly-
Fanginn Jim Timinelli (til vinstri) fær heimsókn vinkonu sinnar Diönu. Hann var svo óheppinn að bjóða óeinkennisklæddum lögregluþjóni heróin. En Timin-
elli heldur þvi fram að eiturlyfjaverslunin blómstri I San Quentin. Spilltir veröir smygla þeim inn. Þau eru llmd undir frimerki á bréfum til fanganna. Og þau eru
flutt frá munni til munns, þegar fangarnir kyssa konur sinar eöa vinkonur I kveöjuskyni eftir hcimsóknartima.
wood-myndum. Einn þeirra er
svertingi, en orð hans hafa jafn-
mikið gildi og hinna, og hann er
mjög ihaldssamur.
Eiginlega átti að rifa San
Quentin i ár. Sú ákvörðun var
tekin fyrir mörgum árum.
Embættismönnum Reagans
þotti það of stórt, of gamalt og
ómannúðlegt. Fangarnir áttu i
þess stað að fara i nýrri og ný-
tiskulegri fangelsi, sem auð-
veldara væri að reka. Þá hafði
fangatalan i San Quentin fallið
úr 5000 i 1400.
Reagan hefur hugsað sér að
gefa kost á sér til forsetakjörs
1976 og þvi vill hann að kjósend-
ur telji sig ógnvald afbrota-
mannanna og hann frestaði nið-
urrifsstarfinu. Undir hans
stjórn á San Quentin að halda
áfram að vera rikisfangelsi.
Það verður að viðurkennast,
að yfirleitt eru þar forhertir
glæpamenn með margfaldar
hegningar á baki, sem þangað
eru settir. Þaö erufangar, sem
menn þora ekki að setja i hér-
aösfangelsin, en það eru sam-
timis þeir menn, sem i glæpa-
heimi Kaliforniu eru notaðir
sem pólitisk vopn og verða oft
byltingamenn.
Þaö er sérstakiega fylgst með
svertingjunum. Eldridge Clea-
ver, fyrrverandi fangi og for-
maður „Svarta pardusins”
skrifar þannig:
— Þetta er aðeins önnur
mynd á þeirri kúgun, sem við
svertingjar höfum ætíð verið
beittir.
Hugmyndafræðin er augljós:
Hvitu mennirnir vilja vernda og
eiga gæði þessa lifs og þvi neyða
þeir svertingjana til glæpa-
verka og það er kannski ómeð-
vituð leið til að kúga þá.
Satt skal þó ætið heldur hafa
og fangelsisstjórnin hefur varla
pólitisk stefnumál, en árafjöld-
inn verður hærri eftir þvi af
hvaða litarhætti afbrotamaður-
inn er. Samkvæmt tölfræði-
skýrslum sitja svertingjar yfir-
leitt inni i 54,4 mánuði i San
Quentin, en hvitir menn aðeins
47mánuði. Svertingi tekinn með
hass fær 37 mánaða fangelsun,
en hvitur maður aðeins 30 mán-
uði fyrir sama brot.
Hér er greinilega um kyn-
þáttamismun að ræða!
1 öðrum fangelsum i Banda-
rikjunum sátu hvitir menn i 43.4
mánuði 1973, en svertingjar
58.7.
I San Francisco Chronicle and
Examiner stóð:
— Alltof oft fær hvitur maður
úr borgarastétt og með mennta-
iskólamenntun aðeins ársfang-
|elsi fyrir sama brot og svartur
atvinnuleysingi i fátækrahverfi
fimmtán ár.
t febrúar kom þingnefnd til að
kynna sér ástandið i San Quent-
in og lýsti þvi yfir, að þar væri
óhreint, krökkt af rottum og
óheilsusamlegt að vera.
— Fangelsunin eyðileggur
einfaldlega allt það, sem eftir er
af mannlegum tilfinningum hjá
föngunum, sagði Frank L.
Rundle, sem er fyrrverandi yf-
irgeðlæknir við nágrannafang-
elsi San Quentins, Soledad. —
Fangarnir breytast i sprengju,
sem hlaðin er hatri, reiði og
andúð.
Rundle segir einnig frá þvi,
hvernig fangarnir i svokölluðu
„rólegum” klefum kveiktu i ör-
væntingu yfir einangrun i dýn-
unum til að neyða verðina til að
losa þá úr „gryfjunum” þó að
aöeins væri um stundarsakir.
Það eru einnig aðrar leiðir til
að auka eftirlit með föngunum.
Óvenju forhertir fangar fá
sprautu með anecitine, sem
lamar limina. Sumir krefjast
einnig heilaskurðaðgerðar til að
ákveða orsakir fyrir „ofbeldis-
óeirðum”, en tilraunin var ekki
framkvæmd eftir mótmæli
„Hjálparstofnun fanganna”.
— Fangar, sem látnir hafa
verið lausir fremja tvo þriðju
hluta allra stórafbrota i Banda-
rikjunum, segir þingnefnd, sem
vann i þrjú ár að könnun á
bandariskum hegningarlögum
og kerfi og klikkir út með:
— Núverandi kerfi hentar
engan veginn til þess að endur-
hæfa fangana. Það leiðir aðeins
af sér fleiri glæpaverk, hefnd
fyrrverandi fanga.
San Quentin með tigrisdýra-
búr sin er einhver myrkasti
kafli i þessu kerfi. Verðirnir lifa
I sifelldum ótta um gislingu eða
morðtilraun og fangarnir
myrða og kúga samfanga sina.
— Þar rikir hvorki lög né réttur,
segir hinn opinberi ákærandi,
Fay Stender. — Þar getur eng-
inn verið öruggur um lif sitt.
— Við sitjum á púðurtunnu,
segir Nelson fangelisstjóri. —
Sú tunna getur sprungið hvenær
Fangarnir hafa samið reglu-
gerð um styttri hegningartima
og ákveðinn fangelisdóm og
færri takmarkanir á frelsi innan
veggja fangeliins.
— Það nægir ekki, segir Bill
Nyberg, blaðafulltrúi San
Quentin fangelsins. — A ég aö
segja ykkur, hvernig unnt er aö
leysa vandann á einu bretti?
Varpið sprengju á fangelsið, en
fjarlægið fangana fyrst.
Ætti Nyberg að ræða málið
viö Reagan rikisstjóra?
Nær þvi öll fórnarlömb I giæpastriöunum í San Quentin eru stungin I
bákiö eöa hnakkann — með skrúfjárnum, hnifum. sprautum eöa
heimatilbúnum stungvopnum. Þessi hviti fangi fékk skrúfjárn i
bakiö. A fangelsisspitalanum neyddust læknarnir tii aö skera jakka.
skyrtu og nærföt i smástykki áöur en hægt var aö ná stungvopninu.
Fanginu lifði og ódáðamaöurinn fannst aldrei — eins og alltaf i San
Quentin, en þar þorir enginn aö kjafta frá. Þessi likamsárás á hvit-
an mann leiddi til refsiaögerða. Húöflúraðtir svertingi fannst
skönimu siðar tnyrtur nteð hnifsstungu i bak og háls.
Roosevelt gætti sin ekki eina
ómerkilega sekúndu. Hann lá og
blundaði i fangelsisgarðinum.
Skyndilega réðst maður á hann
aftan frá, lyfti handleggnum og
stakk. Smith sá glampa á
málmkenndan hlut. ósjálfrátt
bar hann höndina fyrir, en það
var of seint. Hann féll til jarðar
með 15 sm langan, blæðandi
hálsskurð. Það skorti aðeins fá-
eina millimetra á, að slagæðin
skærist sundur. Seinna neituðu
allir, að hafa séð árásamann-
inn. Smith lifði árásina af og tók
sjálfur á sig sökina.
— Hann sagði, aö hann hefði
gleymt mikilvægustu lifsreglu i
San Quentin: SNCÐU ALDREI
BAKI VIÐ NEINUM!
San Quentin er eiginlega
fallegt fangelsi umkringt
pálmatrjám og runnum og út-
sýniö yfir San Francisco-flóann
og fióðið gengur alveg upp að
gulum fangelsismúrunum.
Johnny Cash, dægurlaga-
söngvarinn, hefur sungið fyrir
fangana og i dauðaklefanum bjó
Caryl Chessmann, sem fékk
dauðadómnum frestað i tólf ár
með lögfræðilegum brögðum.
Þetta er alræmt fangelsi og
alræmdir afbrotamenn:
Charles Manson, leiðtogi
hippaf jölskyldunnar, sem myrti
Sharon Tate og vini hennar.
Shirhan Shirhan, sem myrti
Robert Kennedy.
George Jackson, byltinga-
sinnaði negrinn — eins og hann
var kallaður i opinberri skýrslu
— var skotinn á flótta.
1 þessu húsi voru 215 menn
hengdir og auk henginganna
hafa 194 menn beðið bana i gas-
klefanum þau 152 ár, sem fang-
elsið hefur starfað.
Gaskelfinn er ekki notaður
lengur. Dauðadómur hefur ver-
ið numinn úr gildi i Kaliforniu.
Nú látast menn aðailega i San
Quentin án dóms og laga! Fang-
ar dæma aöra fanga til dauða og
þeir eru teknir af lifi með hnif,
skrúfjárni eða öðrum oddbeitt-
um hlutum. 7 dóu i fyrra og 58
morðtilraunir voru gerðar, sem
misheppnuðust eins og tilraunin
á Smith.
— San Quentin, skrifaði
bandariski blaðamaðurinn Tim
Finley, — er vafalaust hættuleg-
asta fangelsi i heimi. Kynþátta-
barátta, glæpamannastrið, hór-
eri, sadismi, kúgun — er á
evrópskan mælikvarða fuilkom-
lega óskiljanleg keðja ofbeldis-
hneygðar, sem finnst innan
þessara múra, þar sem fangar
eiga að sér til „betrumbæting-
ar” eða „endurhæfingar” eins
og það er kallað á réttarmáli.
3500 menn eru i sex fjölbýlis-
húsum. Klefarnir eru svo litlir,
að maður með útbreiddan
faðminn getur auðveldlega
snert veggina, 1.20 m breiðir,
2.70 m langir og 2.10 m háir og
fjórar hæðir. Óhugnanleg
bandarisk gerð af hinum frægu
tigrisdýrabúrum i Suður Viet-
nam. Flestir klefarnir eru fyrir
tvo fanga.
— Ef menn eru læstir inni
eins og dýr i búri, segir geð-
læknirinn við San Quentin, Sus-
an Benford, — er ekki undarlegt
þó að þeir hagi sér eins og dýr.
Komi blaðamenn i heimsókn,
segir fanglesisstjórinn, Nelson:
— Komið endilega ekki of ná-
lægt klefunum.
Það var eins og ganga fram
hjá villidýrabúrum i dýragarði,
en staöreyndirnar eru þær, að
fangarnir hafa stungið fanga-
verði til bana gegn um rimlana.
Þeir hafa reki flein inn i bark-
ann eða skorið á slagæðarnar. I
fyrra voru 71 slik morðtilraun
gerð.
Rikið rekur San Quentin, en
þvi er stjórnað af bófum, hegn-
ingarföngum! Eftir þvi, sem
Nelson segir eru þar félög, sem
reka kynþáttastrið. Brúnir
fangar (af latinubandarisku
kyni) hafa „mexikönsku mafi-
una” og „Nuestra fjölskyld-
una”. Svertingjarnir „Guerilla
fjölskylduna” og hinir hvitu
„Ariska bræðralagið”, en það
heita undirflokkarnir: „Hvita
borgarnefndin”, „Nasistaflokk-
urinn” og „Bandariskir synir
Hitlers”.
« Menn eru hrifnir af haka-
'krossinum i San Quentin. Hann
er húðflúraður á bringuna eða
málaður á klefaveggina ásamt
slagorðinu: „Hvitt veldi um-
fram allt”. Það er litið á mann,
sem sker negra á háls sem
hetju, sem á skilið virðingu
allra.
Það er vist öryggi að þvi að
vera i flokkunum — allir hefna
fyrir einn, ef brúnu mafiumenn-
irnir eða svörtu skæruliðarnir
ráðast á mann. Og það auðveld-
ar aðgang að eiturlyfjum og
kynlifi, sem eru „aðalverslun-
arvörurnar” i San Quentin. —
Það er auðveldara að ná i dóp
hérna en fyrir utan,” segir Jim
Timinelli, sem situr inni fyrir
herólnsölu. Rotnir verðir
smygla eiturlyfjunum inn, þau
eru fest undir frimerkin á
fangapóstinum eða fara munn
frá munni, þegar fangarnir
kyssa eiginkonur eða vinkonur
eftir heimsókn.
Borgað er með sigarettum,
gjaldmiðli fanganna. Fyrireitt
sigarettukarton selja flokkarnir
kynvillingana, sem eru meðlim-
ir. Sumir þeirra hafa valið sér
þann kost, að selja sig, en flestir
eru neyddir til þess.
Fred Vocannon hefur verið
vörður i fangelsinu i 12 ár, seg-
ir:
— Það geta allir ungir, hvitir
menn átt von á nauðgun innan-
sólarhrings frá þvi að þeir
koma.
Það sleppur enginn enginn við
það, hvað mikið, sem hann
berst.
KynviIIingurinn Joseph Prim er
einn þeirra, sem leika listir sin-
ar i San Quentin. Hann var tek-
inn úti I fangeisisgaröinum önn-
um kafinn viö aö fullnægja
fimm föngum. Siöar var hann
settur I einangrunarklefa i gjör-
gæsludeild fangelisins.
Við erum i húsi B á fyrstu hæð
og út milli rimlanna sjást hend-
ur með spegla. Fangarnir vilja
fá að vita, hvað er á seiði.
— Halló, pussan þin, segir
einn. — Eruð þið frá FBI
(bandariska öryggislögreglan)
eða fangastjórninni?
Það gengur erfiðlega að sann-
færa fangana um, að hér séu að
ferðinni evrópskir blaðamenn,
þvi að blaðamenn hafa aldrei
fengið að stiga fæti sfnum inn I
hættulegustu deildina i San
Quentin fyrr. — O, þú ert skita-
lögga. Það finnst langa leið á
fýlunni.
Stundum blátt áfram neyðast
veröirnir til að gripa til of-
beldisverka.
— Þeir stofna til ofbeldis-
verka og styðja glæpaforingj-
ana meðal fanganna, segir Tim
Finley. — Þeir láta meðlimi
andstæðra flokka fara út i fang-
elsisgarðinn samtimis. Það
leiöir til hnifaslags. Þeir koma á
stað orðrómi um morðtilraunir
eins flokks við annan og það
leiðir strax til hefndarráðstaf-
ana eða varnarráðstafana rikis-
valdsins.
Þeir setja fangana i „varnar-
klefa” eins og t.d. Joseph Siko.
Hann er 19 ára og tilheyrir
„Ariska bróðurfélaginu” og er
geymdur i afskekktum klefa.
Hann situr af sér refsingu fyrir
grófar likamsmeiðingar.
— Trúið ekki orði af þvi, sem
þessir mömmunauðgarar segja
ykkur, segir hann og þrýstir
bringunni að rimlunum. Á hana
er húöflúraður nasitiskur örn.
Fangarnir meta einn hæfi-
leika Sikos mikið. Hann er sér-
fræöingur i að búa til hárbeitt
verkfæri. En hann vill aðeins
vinna fyrir „Ariana” og þvl vill
mexikanska mafian taka hann
af lifi. Þess vegna er hann I
„verndarklefa”.
1 nóvember i fyrra virtist öll
stjórn á föngunum hafa farið út
um þúfur.
— Það var svo langt gengið,
aö fangarnir hótuðu að taka alla
stjórn fangelsins i eigin hendur,
segir yfirmaður fangelsismála
Kaliforniufy lkis, Raymon
Procunier. — Skæruhernaður-
inn I San Quentin er miskunnar-
iaus og mun verri en i" öðrum
fangelsum. Aðeins siðastliðin 4
ár hafa 494 hnifsstungumál
komið fyrir. 80 látnir fangar og
11 myrtir verðir.
Þess vegna kom Procunier á
eins konar umsátursástandi i
aðalfangelsinu. Hann lét hafa
fangana lokaða inni allan sólar-
hringinn. öll vinna var lögö niö-
ur á fangaverkstæðunum og
kvikmyndir voru ekki sýndar.
Enginn fékk heimsókn eða leyfi.
Sömu lög giltu um alla. Siðan
voru fangarnir greindir i fjóra
flokka frá 1 (hættulausir aö 4
(lifshættulegir) Þeir siðast-
nefndu fá ekki að fara úr klefun-
um og þeir eru margir.
Einu sinni þótti hegningarlög-
gjöfin I Kaliforniu svo frjáls-
lynd, að önnur fylki tóku hana
upp. Þetta var um 1940, þegar
ákveðnir voru dómar meö
óákveðinni timalengd. Þá
þurftu dómararnir ekki að
ákveða timatakmörkin ná-
kvæmlega heldur voru menn
dæmdir i tímabundið fangelsi
frá 1/2 að 14 árum fyrir svik eða
árs- til lifsfangelsis fyrir inn-
brot. Lágmarkstiminn var langt
undir þvi, sem áður hafði veriö
Þll ÞARFT EKKI AD
Föstudagur 9. ágúst 1974.
Föstudagur 9. ágúst 1974.