Alþýðublaðið - 10.12.1974, Blaðsíða 2

STJÓRNMÁL
Rétt segir Jón
Jón Helgason, ritstjóri
Timans, skrifar nú um helg-
ina mjög skýra og skilmerki-
lega grein um landhelgis-
deilu okkar viö Vestur-Þjóö-
verja og siöustu atburöi i
þeirri deilu. Jón bendir rétti-
lega á i grein sinni, hversu
mikiö djúp er staðfest milli
þjóöanna tveggja, þar sem
fiskveiðar standa aðeins
undir 0,01% af framleiðslu-
tekjum Vestur-Þjóöverja á
sama tima sem þessi at-
vinnuvegur er buröarás is-
lensks efnahagslifs — raunar
islensks sjálfstæöis. Þessi
mikli aðstöðumunur gerir
þaö aö verkum, að Þjóðverj-
ar geta alls ekki skiliö hve
mikiö sé i húfi fyrir okkur og
veröi uppvisir aö svo barna-
legri fáfræöi um það mál og
okkar stööu sem þjóöar, að
þvi sé vart með oröum lýs-
andi. Jón Helgason segir
m.a.:
„Fast aö þvi kátbrosleg
hlið á alvarlegu máli er svo
það, hversu Vestur-Þjóð-
verjar viröast sjálfir hafa
oröið fórnarlömb moldviör-
isins. Afleiðing þess er sú, að
jafnvel þeir, sem hyggjast
ganga fram fyrir skjöldu,
láta aö sér kveöa i skiptum
við hina örmu Islendinga og
verja þýska aska, eru svo fá-
visir um islensk viöhorf is-
lenska nauösyn, og islenska
eindrægni i landhelgismál-
inu að samtök vestur-þýskra
flutningaverkamanna láta
sér detta i hug að heita á Sjó-
mannasamband Islands aö
taka upp hanskann fyrir þá,
sem brjóta islensk lög á is-
lenskum fiskislóöum.
Svo sýnist sem þessi sam-
tök, er töldu sig knúin til þess
að skerast i leikinn, heföu átt
aö kynna sér mála vexti of-
boðlitiö, áöur en þeir stigu
þaö spor aö biöjast ásjár hjá
islenskum sjómönnum.Ger-
völl islenska þjóöin á allt sitt
undir fiskimiöunum og fisk-
stofnunum, sem þar ala ald-
ur sinn, og þaö jafngilti þvi
að tjá tvö hundruð þúsund Is-
lendingum, aö sögu þeirra
skuli senn lokið, ef fyrirætl-
anir okkar um fiskveiðilög-
söguna viö landiö væru
brotnar á bak aftur. öll skilj-
um viö þetta, hvort sem viö
búum langt inni i dölum eöa
störfum i hitaveituskrifstof-
um einhvers kaupstaöarins,
en af auöskiljanlegum orsök-
um er þessi tilfinning næm-
ust i brjósti sjómannanna,
sem reynt hafa sjálfir og séö
með eigin augum, hverju
fariö hefur fram á fiskimiö-
unum. Málaleitun samtaka
hinna vestur-þýsku flutn-
ingaverkamanna er þvi fyrst
og fremst fáviska, er stappar
eigi aö siöur nærri móðgun”.
Þessar ábendingar Jóns
Helgasonar eru vafalaust
réttar og sannar og þær leiöa
m.a. i ljós, aö eitt stærsta
atriöi okkar málstaöar er að
upplýsa hina fáfróöu —
kynna fyrir erlendum þjóö-
um, hve mikið er I húfi fyrir
þjóðina hvaö varöar land-
helgismáliö. Slikt kynning-
arstarf veröur aldrei ofmetið
og sérhver króna, sem til
þess er notuð, henni er vel
variö. SB
BÆKUR TIL BLADSINS
Ævisaga sr. Roberts
Jacks
Bókaútgáfan Hilmir h/f
Æfisaga sr Róberts Jack. Þessi
bók er sjálfsæfisaga i strang-
asta skilningi þess orðs, segir
höfundur i örstuttum formála.
Hún er samin upp úr dagbókum,
sem ég hefi haldið nokkuð trú-
lega árum saman. Enginn vafi
er á, aö hér ber margt á góma,
þvi að sr. Róbert hefur ekki setið
auöum höndum. Hann er Skoti
aö ætt og uppruna, ræðst sem
knattspyrnuþjálfari til Vals,
veröur innlyksa vegna styrjald-
arinnar og lærir til prests og
tekur brauð hér eftir vigslu.
Hann sækist ekki eftir feitum
brauöum, en kann þvi allt eins
vel, aö predika orðið á útkjálk-
um, þótt hann sé fæddur i borg.
Jafnframt er hann sami áhuga-
maöurinn um knattspyrnu og i
æsku og sjást þess hvarvetna
merki þar sem hann staðfestist.
Sr. Róbert mun verða staddur
á Hótel Borg á þriöjudaginn 11.
des.kl.1-5 og miövikudaginn 12.
kl. 1-3 og árita þar bækur sinar
fyrir þá, sem þess óska.
Bær á strönd
Bærinn á ströndinni, eftir
Gunnar M. Magnúss, er komin
út hjá Setbergi. Þetta er önnur
útgáfa af sögunni úr lifi Jóns
Guggusonar, myndskreytt af
Tryggva Magnússyni. Jón
Gugguson og stallsystir hans,
Guörún Lukka, sem bæði eru
tólf ára viö söguupphaf og hefur
veriö komiö fyrir á bænum á
ströndinni, þar sem þeirra biöa
ýmsir öröugleikar við aö láta
sina stóru drauma rætast. Loks
taka þau til bragðs að strjúka og
þar endar sagan, þegar af-
leiöingar þeirrar ráöabreytni
koma i ljós.
Ásmundur
Scuiptor Asmundur Sveinsson-
An Edda in shapes and symbols,
nefnist bók, sem Iceland
Review hafa gefið út. Texti bók-
arinnar er skrifaður af Matt-
hiasi Jóhannessen i samtals-
formi. Matthlas ræðir þar við
Ásmund um starf hans, list-
sköpun, þjóötrú og hinn forna
menningar arf, sem lista-
manninum er svo hugstæður.
Lifiö og tilveran blandast hér
inn I. Nær 40 myndir af mörgum
þekktustu verkum Ásmundar
birtast hér. Texta þýddu May og
Hallberg Hallmundsson.
ÞRJÚ LEIKRÍT UM
ASTIR OG HJÓNABAND
Menningarsjóður hefur gefið
út þrjú leikrit hins fræga griska
skálds, Evripidesar (480?—406
f.kr.): Alkestis, Medea, Hippoý-
tos, I þýöindu dr. Jóns Gislason-
ar skólastjóra, en hann ritar
einnig inngang og rekur gerð
leikritanna og sögu textans.
Áöur hefur aðeins eitt leikrit
eftir Evripldes birst I heilu lagi I
islenskri þýöingu: Bakkynjurn-
ar, sem Sigfús Blöndal bóka-
vörður og oröabókarhöfundur
sneri á Islensku i bundið mál og
prentuð var 1923.
Þrjú leikrit um ástir og hjóna-
band eru i bókaflokki Menning-
arsjóös er flytur heimsfræg
skáldrit i islenskri þýðingu. Að-
ur hafa komiö út i þeim flokki
eftirtalin rit: Kviöur Hómers
I—II, 1948—1949, ný útgáfa off-
setprentuð 1973. Sveinbjörn
Egilsson þýddi. Kristinn Ár-
mannsson og Jón Gislason
bjuggu til prentunar.
Goethe: Fást, 1972. Yngvi Jó-
hannesson Islenskaði.
Félagsverð: 1.590.00
Útsöluverð: 1.987.00
ENDIMÖRK VAXTARINS:
Hiö Islenska þjóövinafélag
sendir aö þessu sinni frá sér á
vegum útgáfunnar ritið Endi-
GENGISSKRÁNING
Nr. 224 - 9. desember 1974.
Skráö frá Eininfc, Kl. 13, 00 Kaup Sala
2/12 1974 1 Bandaríkjadollar 117,30 117,70
9/12 - i Sterlinp.spund 273,40 274, 60 *
- - i Kanadadollar 118, 85 119. 35 *
- - 100 Danskar krónur 2018, 45 2027, 05 *
- 100 Norskar krónur . 2184,45 2193, 75 *
6/12 - 100 Saenskar krónur 27 58, 30 2770, 10
9 12 - 100 Finnsk mörk 3202,70 3216, 30 *
- - 100 Franskir frankar 2565, 30 2576, 30 *
- - 100 Belg. frankar 315, 20 316, 50 *
- - 100 övissn. frankar 4423,65 4442, 55 #
- - 100 Gvllini 4583,70 4603, 20 *
- - 100 V. -TÞyzk mörk 4758, 50 4778, 80 *
6/12 - 100 Lírur 17, 66 17,73
- - 100 Austurr. Sch. 665, 10 667, 90
- - 100 Escudos 473,65 475, 65
4/12 - 100 Pesetar 206, 30 207, 20
- - 100 Yen 39, 12 39,29
2/9 “ 100 Reikningskrónur- Vöruskiptalönd 99, 86 100, 14
2/12 * 1 Reikningsdollar- 117,30 Vöruskiptalönd Breyting frá siðustu skráningu. 117,70
mörk vaxtarins, en þaö kom
fyrst út i Bandaríkjunum 1972
undir heitinu Limits to growth.
Rit þetta hefur siöan verið þýtt
á um 20 tungumálum og prent-
um I nær tveimur milljónum
eintaka, enda vakiö hvarvetna
mikla athygli og umræður.
Þorsteinn Vilhjálmsson og
Finnbogi Guðmundsson þýddu
ritiö en það er alls 240 blaðsiöur.
Fjöldi skýringarmynda er I rit-
inu.
Félagsverð: 1.570.00
Útsöluverð: 1.964.00
KONA HERÓDESAR
Menningarsjóður hefur gefiö
út „Mariönnu” eftir Pár Lager-
kvist. Gunnar Arnason islensk-
aði.
Marlanna fjallar um konu
Heródesar gyöingakonungs en
er sér I lagi skáldrit um örlaga-
rikan mun góös og ills og varpar
sérstæöri birtu á viðfangsefni
sem Lagerkvist var mjög hug-
leikiö. Skáldiö teflir fram ást
Mariönnu gegn ofbeldi Heródes-
ar. Marianna býður lægri hlut i
þeirri viðureign. Sagan lýsir þvi
vanmætti ástarinnar gegn heift-
inni og grimmdinni, en boð-
skapur skáldsins er samt annar
eins og fram kemur I bókarlok.
Marianna er hin þriðja I röö-
inni af Nýju smábókunum, sem
Menningarsjóður hóf útgáfu á i
fyrra. Áður eru komnar út I
þeim flokki:
Jón Þorleifsson: Ljóö og
sagnamál. Hannes Pétursson
skáld bjó til prentunar.
Cervantes: Króksi og Skeröir.
Guðbergur Bergsson þýddi.
Félagsverð: 720.00
Útsöluverð: 893.00
Arftaki Moby Dick
ísafoldarprentsmiöja hefur
gefið út „Ókindina” eftir Peter
Benchley i þýðingu Hersteins
Pálssonar.
Ókindin varð mikil metsölu-
bók I Bandarikjunum og hlaut
þá þau ummæli, að hún væri
„besta saga um baráttu manns
og fisks, sem skrifuð hefur verið
frá Moby Dick”.
Ókindin er vigahákarl mikill,
sem leggst á baðstrandarbæ I
Bandarikjunum og lýsir sagan
þeirri baráttu, sem háö er, til aö
tryggja lif og gengi fólksins i
baðstrandarbænum.
í hreinskilni
sagt
eftir Odd A. Sigurjónsson
Húsbændur og hjú
Þaö fer naumast milli
mála, aö hin almenna skil-
greining á rlkisvaldinu er sú,
aö þaö sé þriþætt. Löggjafar-
vald, framkvæmdavald og
dómsvald. Þar af veröur aö
telja, aö löggjafarvaldið sé
undirstaöa hinna tveggja i
stjórnskipan eins og við höf-
um og aöhyllumst. óþarft er
aö rekja þetta i löngu máli og
veröur ekki gert hér. Jafn
eölilegt er að benda á, aö þótt
löggjafinn fái ýmsum aöilum
I hendur vald til fram-
kvæmda, getur þaö naumast
I lýöræöislandi oröiö, nema
aö reistar séu skoröur viö aö
handhafar framkvæmda-
valds fari út fyrir eölilegan
grundvöll. Þaöerlika á valdi
löggjafans, að reisa þessar
skorður, og þvi veröur aö
telja hann húsbónda á þjóö-
arheimilinu. Á sama hátt má
telja handhafa fram-
kvæmdavaldsins sem eins-
konar hjú. Risi svo ágrein-
ingur má lita á dómsvaldið
sem úrskurðaraöila, ef lög-
gjafinn tekur þá máliö ekki i
sinar hendur og sviptir
framkvæmdarvaldhafa um-
boöinu., En þótt þessi skipt-
ing sé einföld og ljós, og það
ætti ekki að fara á milli
mála, hverjum ber hvað, eru
þess þó dæmi, aö hjúin leitist
viö aö fara inn á sviö hús-
bóndans, seilast lengra en
góöu hófi gegnir. Hér veltur
talsvert á næmleika löggjaf-
ans, aö láta ekki draga eöli-
legt vald og eftirlit úr hönd-
um sér. Eitt gleggsta dæmiö,
sem nú er i sviðsljósinu er
tilraun til að fá lögfest sjálf-
dæmi ráöherra um, hvaö
þjóöin má fá aö vita og hvað
eicki af þeirra geröum, eöa
þvi, sem látiö er ógert.
Þannig er fariö fram á, aö
allskonar laumuspil og puk-
ur veröi gert löglegt, ef
æöstu handhöfum fram-
kvæmdavaldsins býöur svo
viö aö horfa. Hér er sannar-
lega gengiö æöi purkunar-
laust til verks. Þvi fer nú
reyndar fjarri, aö öll þessi
leyndarmál stjórnvalda séu
neitt merkileg. Minna má á
leyndina, sem látin var hvila
I fimm til sex vikur yfir
samningi utanrikisráðherra
viö Bandarikjamenn. Ef bet-
ur er aö gáö, veröur að telja
þetta til þess sem á óþing-
legu máli mætti kallast litill
skitur á mjóu priki. En
leyndin skyldi samt á þvl
hvila og hananú. Hvað er þá,
ef þessi hneykslislög yröu
samþykkt, liklegt að gerðist,
ef fram kæmi i einhverju
ráöuneytinu eitthvert
hneykslismál, sem einhverj-
um ráöherra eða háttsettum
ráðamanni væri óþægilegt?
Þaö þarf engan speking til að
sjá, aö ráöherranum væri i
lófa lagið, aö breiöa yfir það
dulu þagnarinnar. Og dóms-
valdiö stæöi magnþrota, þótt
vilji gagnaðila, að leita til
þess, væri fyrir hendi. Bent
hefur verið á, réttilega, aö
Nixon væri enn i forsetastóli,
ef hann hefði fengið vilja sin-
um framgengt hjá þinginu,
aö fá þetta þagnarvald i
hendur. Og þó því sé ekki til
' aö dreifa, að menn eigi von á
öörum eins ósköpum af hendi
ráöherra hér, sýnist alger ó-
þarfi að hætta á slikt. Óskor-
aö vald, sem menn fá I hend-
ur, er ekki ætiö heppilegur
förunautur. Þeir eru til, sem
láta sér vel lika að beita
valdi vegna valdsins. Og
hvaö sem öðru liður, veröur
aö telja afar óliklegt, aö hús-
bóndinn á heimilinu, löggjaf-
inn, afsali sér sliku valdi I
hendur hjúanna.
Þaö yrði ekki til aö auka
veg hans og álit, sem máske
var þó ekki of mikið fyrir.
Hafnarfjarðar Apótek
Afgreiðslutími:
Virka daga kl. 9-18.30
Laugardaga kl. 10-12.30.
Helgidaga kl. 11-12
Eftir lokun:
Upplýsingasími 51600.
BLÓMABÚÐIN
BLBMASKREYTIN&flR
ÞAÐ BORGAR SIG
AÐVERZLA i KRON
Dúnn
í GlflEflBffi
/ími 84900
©
Þriðjudagur 10. desember 1974.