Alþýðublaðið - 06.09.1975, Blaðsíða 3

„Ef opinber starfsmaður... lætur lofa gjöfum
... fangelsi allt að sex árum...

Harkalegt orðaskak á flokksstjórnartundi Sjálfstæðisflokksins:
Greiddi Ármannsfell
flokknum undir borðið?
ri - 1 r
KASTLJOS
Ef það er rétt, að bygginga-
fyrirtækið Ármannsfell hafi
fengið byggingalóð í Reykjavík i
skiptum fyrir fjárframlag til
Sjálfstæðisflokksins, þá er um
alvarlegt lagabrot að ræða. Erf-
itt verður að fá úr því skorið
nema þeir aðilar, sem Alþýðu-
blaðið hefur traustar heimildir
fyrir að haf i látið þau orð falla á
fundi borgarfulltrúa Sjálfstæðis-
flokksins að þeim væri um það
kunnugt, fáist til þess að standa
opinberlega við þau orð sín.
Geri þeir það er þvi sem næst vist, að
opinber rannsókn verði látin fara fram á
málinu. Geri þeir það ekki bendir hins
vegar ýmislegt til þess, að opinberir aðil-
ar, þá fyrst og fremst embætti rikissak-
sóknara telji sig ekki hafa nægilega
traustar heimildir til þess að taka málið
til opinberrar rannsóknar.
Samkvæmt landslögum hefur embætti
rikissaksóknara heimild til þess að hefja
að eigin frumkvæði opinbera rannsókn á
málum er varða misferli eða misbeitingu
valds af hálfu opinberra aðila, en blaðinu
er ekki kunnugt um, að þvi ákvæði hafi
nokkru sinni verið beitt — a.m.k. ekki i
þvi tilfelli, að aðeins hafi legið fyrir blaða-
fregnir um hugsanlegt misferli af sliku
tagi. Hins vegar hafa fregnir blaða oft
orðið upphaf að slikri rannsókn, en þá hef-
ur þurft fleiri atriði til svo rannsókn hafi
hafist. Er venjan sú, að rikissaksóknari
fái tilmæli um opinbera rannsókn frá við-
komandi stjórnvaldi eða opinbera kæru,
til þess að rannsókn sé hafin á málum af
þessu tagi.
Sá möguleiki er einnig til samkvæmt á-
kvæðum stjórnarskrár, að sérstakar
þingmannanefndir taki mál um meint
misferli opinberra aðila til rannsóknar.
Þetta er mjög tiðkað i ýmsum nágranna-
löndum, en hefur aldrei gerst hér, utan
einu sinni. t sambandi við slika rannsókn
er ýmislegt óljóst — t.d. hver sé skylda
manna til þess að mæta hjá slikri rann-
sóknarnefnd og hver sé skylda þeirra til
þess að skýra rétt og satt frá málavöxt-
um.
En hver eru refsiákvæðin við þvi, ef
sannast, að opinber aðili hafi tekið fé fyrir
„greiðasemi” við aðila — einstakling eða
fyrirtæki. Ef t.d. ráðherra þiggur fé fyrir
að skipa mann i stöðu hjá rikinu — nú eða
ef borgarfulltrúi eða stjórnmálaflokkur
úthlutar byggingarlóð til fyrirtækis i
skiptum fyrir fjárframlag i sjóði flokks-
ins? Alþýðublaðinu er ekki kunnugt um,
að dómur hafi fallið i sliku máli á íslandi.
Hins vegar mun slikt athæfi varða við 128.
grein hegningarlaganna, en hún hljóðar
svo:
„Ef opinbcr starfsmaður heimtar,
tekur við eða lætur lofa sér eða öðrum
gjöfum eða öðrurn ávinningi, sem
hann á ekki tilkall til, i sambandi við
framkvæmd starfa sins, þá skal hann
sæta varðhaidi eða fangelsi allt að sex
árum. eða sektum, ef málsbætur eru.”
Þetta eru hin almennu refsiákvæði, sem
gilda i umræddum tilvikum og mun orðiö
„opinber starsmaður” i lagagreininni
ekki aðeins ná til embættismanna rikisins
og sveitarfélaga, heldur einnig þeirra,
sem kosnir eru opinberri kosningu til Al-
þingis eða sveitarstjórnar. Þessa grein
hegningarlaganna má sem sé nefna „hina
almennu mútugrein”.
En það eru ekki aðeins almenn ákvæði
hegningarlaga, sem taka til brota af
þessu tagi. Almenningsálitið hefur ekki
siður sitt að segja — hversu sterk sið-
gæðisvitund rikir meðal viðkomandi þjóð-
ar varðandi mál af þessu tagi. Viða i ná-
grannalöndunum eru mjög strangar kröf-
ur gerðar til manna i opinberum stöðum
hvað almennt siðgæði varðar. Til dæmis
eru ekki nema nokkur ár frá þvi að borg-
arstjórnar- og borgarráðsmaður i Kaup-
mannahöfn varð uppvis að þvi að stinga á
sig einni flösku af áfengi i opinberri veislu
og var maðurinn undir áhrifum þegar
hann gerði það. Saga þessi komst i blöðin
og var mikið úr henni gert. Varð maður-
inn að segja af sér borgarstjórnarstörfum
sinum — fyrir að hafa látið freistast af
einni whisky-flösku.
Hins vegar liggur enn óljóst fyrir, hver
verða muni niðurstaða Armannsfells-
málsins svonefnda. Það er undir þvi kom-
ið, hvort menn vilja opinberlega standa
við þau orð, sem mjög öruggar heimildir
herma, að þeir hafi látið falla á „lokuð-
um” fundum. Eins og málið er i pottinn
búið þykir Alþýðublaðinu þó i fyllsta máta
eðlilegt, að opinber rannsókn af einhverju
tagi verði látin fara fram á málavöxtum
til þess að upplýsa, hvað sé rétt og hvað
ekki rétt. Megintilgangur blaðsins er að
reyna að fá sannleikann fram i þessu und-
arlega máli — og sá er án efa einnig vilji
almennings.
€>
f réttabráðuri
n
Dagsími til kl. 20: 81866
Kvöldsími 81976
Sjö sóttu um — sá
réttmdaminnsti vaKnn
Skipað hefur verið i þrjár stöð-
ur fræðslustjóra. Kristján
Ingólfsson varð einn umsækjandi
um Austurlandsumdæmi eftir að
Guðmundur Magnússon skóla-
stjóri dró umsókn sina til baka, og
var hann skipaður. 1 Suðurlands-
umdæmi hlutu tveir umsækjenda
atkvæði fræðsluráðs, Jón R.
Hjálmarsson, skólastjóri Skóga-
skóla hlaut þrjú atkvæði og var
skipaður, en Sigurður K. G.
Sigurðsson hlaut tvö. Hafði ráð-
herra úr tveim flokksbræðrum
sinum að velja.
í Vesturlandsumdæmi gerðist
það skrýtna, að umsækjandi, sem
ekki er vitað til að hafi full rétt-
indi til starfsins, Snorri Þor-
steinsson, hlaut öll sjö atkvæði
fræðsluráðsmanna, og var
skipaður.
Hinir, eða a.m.k. fimm af sjö
umsækjendum, hafa hinsvegar
sin plögg i lagi. Blaðið leitaði um-
sagnar formanns Kennarasam-
taka Vesturlands, Sigurðar Guð-
mundssonar, skólastjóra á Leirá
um viðhorf Kennarasamtakanna
til embættisveitingar fræðslu-
stjóraembættisins.
Honum fórust svo orð: „Við
leggjum auðvitað höfuðáherslu á,
að verðandi fræðslustjóri hafi full
réttindi til starfsins. Þetta er sagt
án fordóma i garð eins eða neins.
1 lögum eru skýr fyrirmæli um
þessa hluti, og fyrirfram er okkur
fjarri skapi, að þau væru snið-
gengin, enda trúum við þvi ekki,
fyrr en annað kæmi i ljós.”
1 blöðunum i dag auglýsir
svo menntamálaráðuneytið enn
tvær stöður fræðslustjóra lausar
til umsóknar, þ.e. i Norðurlands
umdæmum eystra og vestra. Er
umsóknarfrestur til 1. október
n.k.
Kyndiklefar húsa víða
ákjósanlegasti eldmatnr
Við athuganir þátttakenda á
námskeiðum þeim i meðferð og
viðgerðum kynditækja, sem hald-
in hafa verið að undanförnu á
vegum Samb. Isl. sveitarfélaga
ofl. hefur komið i ljós að viðast
hvar er útbúnaði og umhirðu i
kyndiklefum mjög ábotavant. í
öllum tilfellum hefur eitthvað
verið sem úrbóta þurfti við.
Frágangur kringum kynditæk-
in er i mörgum tilfellum mjög
bágur. Kyndiklefar húsa eru af
hirðulausum eigendum notaðir
sem geymslur fyrir alls konar dót
sem er hinn ákjósanlegasti eld-
matur, svo sem gömul húsgögn,
bækur og blöð og fleira eldfimra
efna. Rafmagnsbúnaði kyndi-
klefa virðist mjög viða ábótavant
og sumstaðar er hann i hættulegu
ástandi. Þá er aðflutningur iofts i
kyndilefa viða ónógur, en oliu-
kynditæki þurfa semoe húseig-
endur eiga að vita, mikið loft. Það
er ekki nóg að loftstreymi til
tækjanna sé gegnum skráargöt á
hurðum eða gegnum gisna
glugga, eins og sumstaðar má
sjá. Á það skal bent, að fái oliu-
kynditæki ekki nægjanlegt loft
fara tækin að „reykja” sem
kallað er, óbrennd olia getur
safnast fyrir og hætta er á
sprengingu. Varðandi afleiðingar
ketilsprengingar i húsum nægir
aö minna á sprenginguna sem
varð I fbúðarhúsi á Akureyri I
fyrravetur.
Á það skal bent, að samkv.
upplýsingum frá Brunamála-
stofnun rikisins stöfuðu 40% elds-
voða á þeim svæðum landsins
sem olia er notuð til kyndingar
húsa af ófullnægjandi frágangi
kynditækja og þeim búnaði sem
þeim fylgir.
Alþýðublaðið spurði lögregl-
una hver fylgdist með þvi að
lokið væri hálfköruðum fram-
kvæmdum af þessu tagi. Þvi var
til svarað að lögregian reyndi i
lengstu lög að reka á eftir þvi að
gengið væri á öruggan hátt frá
svæðum, þar sem unnið væri aö
breytingum eða nýsmiði, en það
væri á ábyrgð verktaka ef slys
eða óhöpp yrðu.
B ar naleikvöllur
á umferðareyju
Barnaleikvöllur á miðri um-
ferðareyju við fjölfarna götu er
siður en svo ákjósanlegt leik-
svæði — en þvi miður er algengt
að borgarbúar sjái slik leik-
svæði, sem eru i raun slysa-
gildra af verstu tegund.
Ein slik gildra er sandbingur
á miðri umferðareyju við
Hringbraut á móts við
Meistaravelli og hefur Alþýðu-
blaöinu verið bcnt á að þarna
sjáist iðulega smábörn að leik
innan um ys og þys hraðrar og
þungrar umferðar.
Sandbingir sem þessir, sem
standa um lengri tima veröa
fljótt i augum óvitanna ákjósan-
legir leikstaðir og draga að sér
börnin, sem enga grein gera sér
fyrir hættunni. Við mynduðum
þennan bing i gær þar sem börn
voru að leik — og brugðum okk-
ur cnnfremur inn að gatnamót-
um Skeiðavogs og Suðurlands-
brautar þar sem gatnafram-
kvæmdir hafa dregist von úr
viti. Þar eru opnir skurðir sem
þrengja akstursleiðir.
HKiíl
Kannar
launahlut-
föll og
tekjuþróun
Norræna Verkalýðssam-
bandið, sem aðild eiga að öll
helstu launþegasamtök á
Norðurlöndum, lætur nú um
þessar mundir vinna að gerð
umfangsmikillar skýrslu um
launahlutföll og þróun tekju-
skiptingar á Norðurlöndum.
Skýrsla þessi mun ná yfir
timabilið frá 1963 til dagsins i
dag. Það er Ásmundur
Stefánsson hagfræðingur Al-
þýðusambands tslands sem
vinnur hluta islands i þessari
skýrs lu.
Laugardagur 6. september 1975.
Alþýðublaðið