Alþýðublaðið - 03.12.1975, Blaðsíða 3

Stefnuljós
Bjarni Magnússon skrifar
Á siöasta áratug má segja aö þjóöir
heims hafi skipzt i tvo flokka varöandi af-
stööu til hafréttarmála. Þaö sem réö
skiptingu þeirra var á hvern hátt hafrétt-
arráöstefna Sameinuöu þjóöanna skyldi
starfa. Annar hópurinn taldi aö aðaltil-
gangur ráöstefnunnar yröi hin lagalega
hliðþ.e. aö samræmaog lögfestagildandi
lög, reglur og venjur. Hinn hópurinn lagöi
áherzlu á nauðsyn lögfræðinnar til þess að
taka tillit til annarra fræðigr. eins og
liffræöi, haffræöi (sbr. verndun fiski-
stofna), hagfræöi (sbr. efnahagsástand)
og almenna þróun stjórnn.á'.a i veröldinni
(sbr. riki þriöja heimsins)
I flokki fyrra hópsins voru lönd Vest-
ur-Evrópu (ekki Island), Japan, Austan-
tjaldslöndin, Bandarikin, Kanada, Astra-
lia ásamt nokkrum rikjum Asiu. I seinni
hópnum voru riki Suöur-Ameriku, Kara-
bikahafsins, flest riki Afriku, ísland og
Kina.
Það sem lesa má út úr þessari hóp-
myndun er hvernig samvizka heimsins
skiptist, hverjir voru hræddir við aö tapa
á breytingum og hverjir ætluðu sér aö
hafa hag af þeim. Engum dylst að i fyrri
hópnum voru svo til einungis stórveldi og
eða nýlenduveldi. I siðari hópnum eru
eingöngu nýfrjáls eöa nýstofnuö riki. Ef
málstaöur hópanna er skoðaður út frá af-
stöðu þeirra til hafréttarráðst. þá sést aö
einu rök forréttindahópsins eru þau,
aö safna beri saman og laga gildandi Rjg,
reglur og venjur, auövita meö það mark-
miö i huga aö sem næst rikjandi fyrir-
komulag haldist i von um óbreytt ástand.
Sfðari hópurinn telur ekki aö þjóðarréttur
eigi aö vera stöðnunarfræöi heldur reyni
Hagnýting fiskiveiði-
lögsögu okkar
fyrst á gildi hans þegar tillit er tekiö til
mála sem hafa áhrif á lif fólksins i heim-
inum. öðruvisi orðaö þá á þjóðarréttur aö
byggjast á synsemi en ekki á kreddum. Ef
lifinu I sjónum er hætt, á þjóðarréttur að
geta séö til þess að þvi veröi bjargaö. Ef
efnahagslif einnar þjóðar byggist á fisk-
veiöum þá á þjóöarréttur aö sjá til þess aö
réttur hennar verði virtur.
Þróun mála hefur orðið þannig aö fyrri
hópurinn hefur sameinazt þeim sibari (þó
ekki I einu og öllu) og má vera aö þar
sannist að geturðu ekki sigrað óvininn þá
skaltu sameinast honum.
Allt frá 1948 höfum við staöið fremstir i
flokki þeirra sem barizt hafa fyrir þeim
sjónarmiðum sem nú hafa mestan hljóm-
grunn. Sú leiö hefur þó verið þyrnum
stráö ogmá geta aö 1958 börðumst viö fyr-
ir viðurkenningu 12 milna fiskveiðiland-
helgi, þá sendu Bretar á okkur herskip, en
1964 i London samþykktu þeir 12 mflna
fiskveiöilögsögu. 1 dag er þaö opinbert
meöal þjóða að 200 milna auölindalögsaga
muni samþykkt, ágreiningurinn er um
þaö hvernig og hvort forréttindahópurinn
fái aö halda rétti sinum til heföbundinna
veiða.
Athyglisvert er aö mikill meirihluti
þjóöa viöurkennir að ekki skuli miða nýju
lögin við þau gömlu heldur eigi að taka til-
littil tveggja megin sjónarmiða. 1. Að hve
miklu leyti viðkomandi strandriki er háö
fiskveiðum. 2. Hve hæft rikið er til þess aö
veiða þaö magn, með tilliti til verndunar-
sjónarmiða og afkastagetu fiskistofn-
anna. öll okkar rök nú styðjast við þessi
tvö sjónarmið.
Svarta skýrslan segir að við megum
ekki veiöa meira en það sem við sjálfir
getum veitt, af þvi leiöir að semjum viö
um leyfi til handa öðrum þjóöum verður
rekstrarafkomu sjávarútvegs stefnt i
voða og er ekki fjarri lagi að álykta að
slikir samningar kunni að kosta okkur
tugi miljarða á næstu árum, missi efna-
hagslegs sjálfstæðis og mun þá sannast að
Gissura eigum við á öllum timum.
Annaö og öllu alvarlegra er að sam-
timis þvi að öll rök eru málstað okkar I
hag gerum við það sem forréttindahópur-
inn berst fyrir þ.e. að réttur þeirra til
veiða verði viðurkenndur. Það þýðir að
fordæmi hefur skapazt og mun þvi vafa-
laust verða hampað á næsta fundi Haf-
réttarráöstefnu án þess þó að fram komi
þau rök sem nú er beitt af okkar hálfu til
þess að réttlæta samningana.
En höfum við nvtt möguleika okkar til
fulls? Bræðralag sem byggist á þvi einu
að viðhalda sjálfstæði og menningu þeirra
þjóða sem i þvi eru.hefur það ekki brugð-
iztokkur þegar bræðraþjóðirnar eru þess
valdandi aö yfir okkur vofir efnahagslegt
hrun og þar af leiðandi sjálfstæöi. Hvert
er hlutverk Nato gagnvart Islandi? Lát-
um reyna á hugsjónir Nato, slik spila-
mennska kostar ekkert hvorki okkur né
umheiminn, hins vegar vilji forréttinda-
hópurinn reyna að viðhalda óbreyttu á-
standi sem þeir örugglega vilja þá mun-
um við ekki þurfa að semja, þá verður
málstað okkar á næstu fundum hafréttar-
ráðstefnunnar ekki hætt. Aö reyna ekki
allt sem hægt er og berjast ekki til þraut-
ar þegar sjálfstæði okkar er i hættu slikt
sýnir ekki annað en dugleysi, meðal-
mennnsku og jafnvel undirlægjuhátt.

• #
Bretinn var
með
klæddan poka
Varðskipsmenn, er skáru á
vörpu brezka togarans Portvale
frá Grimsby i gærmorgun, gátu
náð vörpunni upp. 1 ljós kom að
togarinn var með ólögleg veiðar-
færi, þar sem pokinn var klæddur
og lokaður að neðan, sem gerir
það að verkum að enginn smá-
fiskur sleppur I gegn. Möskva-
stærðin var hins vegar lögleg, en
það kemur að litlum notum þegar
pokinn sjálfur er klæddur.
Togarinn var einskipa út af
Vestfjörðum, þegar varðskip
lagði til atlögu, en nú er togarinn
á fldtta norður með landinu og
stefnir á miöin út af Austfjörðum.
Þar eru fyrir 48 brezkir togarar
að veiðum I hnapp og njóta vernd-
ar sjö skipa. Þyrlur frá verndar-
skipunum sveima yfir veiöiflotan-
um og þeim varöskipum, sem
þarna eru i grennd og eiga þau
þvi óhægt með að athafna sig
nokkuð. Varðskipið Öðinn er
kominn á miðin eftir gagngerar
endurbætur i Danmörku, og þótt
byssan sé ekki komin á sinn stað
er ekki óliklegt að klippurnar séu
til staðar.
Þávoru 18 vestur-þýzkir togara
að veiöum innan landhelgismark-
anna i gær samkvæmt samkomu-
lagi.
Verklegt nám
loksins
viðurkennt?
Kjaranefnd hefur kveðið upp
úrskurö sinn i launadeilu þeirri,
er kennarar fjölbrautarskólans
við Flensborg I Hafnarfirði áttu
við fjármálaráðuneytið i október-
mánuði siðastliðnum. Eins og
menn muna, var deilan mjög hörð
og lögðu kennarar niður vinnu i 2
daga, unz sú bráðabirgðalausn
fékkst að kennararnir þæðu laun
sem menntaskólakennarar, enda
eru þeir i Félagi menntaskóla-
kennara, þar til kjaranefnd hefði
fjallað um málið. Kjaranefnd
hefur nú ákveðið að fjölbrautar-
f re ttaþraðurin n.
Dagsími til kl. 20: 81866
Kvöldsími 81976
Biðskýlið á Hlemmi
opnað í næstu viku
— Framkvæmdum við ytra skýlið verður hraðaö eftir mætti og ætti
þaö að komast i gagnið I næstu viku. Þá veröur hafist handa við innra
skýliö, en þar verður sett upp snyrting fyrir karla og konur og það verö-
ur að hluta til afnota fyrir farþega.
Þetta sagði Eirikur Asgeirsson, forstjóri SVR, er Alþýðublaðið
spurðist fyrir um framkvæmdir viö biðskýiið á Hlemmi. Þar er unniö
við aöstækka skýliö, og er þaö gert á þann hátt, aö byggö er grind utan
um gamla skýliö á þrjá vegu. Gluggar veröa f hæfilegri hæö á allri hliö-
inni, og eiga þvi farþegar, er þarna leita skjóls, hægt meö aö fylgjast
meö feröum vagnanna. Upphitun veröur meö geislaofnum. Sem fyrr
segir veröur þessum framkvæmdum lokiö i næstu viku.
Eirikur Asgeirsson sagöi, aö skýliö væri hannað meö tilliti til þess aö
nýta mætti allt efni, þegar nýtt og fullkomiö hús risi á Hlemmi.
skólakennarar skuli þiggja laun
samkvæmt samningi Félags
menntaskólakennara, en i ýms-
um smáatriöum yrðu kjör fjöl-
brautarskólakennara á annan
hátt en menntaskólakennara, t.d.
yrði viðveruskylda fjölbrautar-
skólakennara meiri en mennta-
skólakennara, en með viöveru-
skyldu er átt við ýmis aukastörf
kennara, svo sem kennarafundi,
foreldrafundi, skólastjórnarfundi
og annað i þeim dúr.
Alþýðublaðið hafði samband
viö Hjálmar Arnason, formann,
Kennarafélags Flensborgar-
skóla, og spurðist fyrir um af-
stöðu kennaranna til úrskurðar
kjaranefndar. Hjálmar sagði, að
þrátt fyrir það að kennarar i
Flensborg hefðu samþykkt niður-
stöður kjaranefndar með þorra
atkvæða gegn einu, væri þvi ekki
að neita að ýmislegt væri
aðfinnsluvert til ákvörðun kjara-
nefndar. Hins vegar litu kennarar
og Félag menntaskólakennara á
þetta sem bráðabirgðasamning,
þvi samningar Félags mennta-
skólakennara verða lausir næsta
vor.
Hjálmar sagði að við þá
samningagerð yrði höfð að leiðar-
ljósi aðalkrafan i verkfalli kenn-
aranna i október, þ.e. að verk-
menntun og þá um leiö verk-
kennslu hér á Islandi yrði gert
jafn hátt undir höfði og bóklegu
námi.
Krossgáturitið
Ot er komið 6. hefti af'Verð-
launa-krossgáturitinu sem Prent-
verk hf. gefur út. Margar kross-
gátur eru i ritinu auk bridgeþátt-
ar. Góð verðlaun eru i boði sem
fyrr og þeir sem vilja taka þátt i
verðlaunasamkeppninni þurfa að
senda inn nöfn og heimilisföng
fyrir 15. des.
Allir sem kaupa ritið geta tekið
þátt I samkeppninni hvort sem
þeir leýsa krossgáturnar eða
ekki.
Ótollaðar vörur
til sölu
út um land
Eftir könnun, sem rikisendur-
skoðunin lét gera hjá yfirvöldum
úti á landi, hvað varðar innflutn-
ing og afgreiöslu varnings, þótti
ástæða til að fara þess á leit við
fjármálaráðuneytið að það
minnti farmflytjendur á skyldur
þeirra i þessum efnum.
Sigurjón Agústsson hjá rikis-
endurskoðun sagöi i viðtali við Al-
þýðublaðið, að engin stórmál
hefðu komið upp viö þessa könn-
un, en slikar kannanir eru gerðar
reglulega. Þó hefði komið i ljós,
að á sumum stöðum hefðu vörur
verið teknar til sölu án þess að
þær hefðu verið tollafgr. eða
greiddur af þeim tollur, og varð-
aði slikt að sjálfsögðu viö lög.
Hins vegar hefði ekki þótt ástæða
til að kæra neinn fyrir sakadómi.
Fyrr á árum var það ekki óal-
gengt aö ótollafgreiddar vörur
væru látnar af hendi úr geymsl-
um farmflytjenda, en eftir her
ferð, sem gerð var árið 1969 lag-
aðist ástandið mikið. Nú virtist
aftur á móti sem slaknað heföi á i
þessum efnum og þvi þótti ástæða
til að minna viðkomandi aðila á
skyldur þeirra við innflutning.
Eggjaskortur
fyrirsjáanlegur
„Eggin eru hreinlega rifin Ut úr
höndunum á manni um leið og við
fáum þau, og er það alveg öruggt
mál, að algjör hörgull verður á
eggum um hátiðirnar. Kaupmenn
gætu þess vegna haft uppboð á
eggjunum, jafnvel þó það komi
aldrei til”, sagði einn kaupmaður
höfuðborgarinnar, er Alþýöu-
blaðið haföi af honum tal. Sama
hljóð var I öllum þeim verzlunum,
sem við töluðum við, slik er salan,
að eggin hverfa á sama degi og
þau koma i verzlanirnar.
Um mánaðamótin októ-
ber—nóvember, hækkaði heild-
söluverð eggja úr 360 krónum upp
1 380, og stóð til að verðiö hækkaði
upp I 400 krónur um síðustu mán-
aðamót, en ekki er okkur kunnugt
um að af þvi hafi orðið. Það eru
miklar sveiflur i sölu eggja, og
varhún það treg i sumar, að sum-
ir framleiðendur sátu uppi með
mjög mikið magn af óseldum
eggjum. Gripu þá margir af
stærri eggjaframleiðendum til
þess ráðs, að undirbjóða eggja-
verðið, til þess að losna við þau.
Ekki gátu þó allir gert það, og
þurftu sumir að minnka fram-
leiösluna. En svo rétt fyrir jóla-
hátfðina er eins og fjörefni sé
sprautað i æö, öll egg seljast upp
á svipstundu, og framleiðendurn-
ir hafa þvi ekki við.
Þrátt fyrir það eggjaleysi, sem
útséð er að verði i Reykjavik á
næstunni, hafa ibúar Austur- og
Norðurlands þurft að búa við
eggjaleysi allan ársins hring, og
er það vegna þess að framleið-
endurnir senda meirihluta fram-
leiðslu sinnar til Reykjavikur.
Þar sem verð á eggjum er ekki
undir verölagsákvæði, setja búð-
irnar upp sitt eigið verð, sem er
að sjálfsögðu mjög misjafnt, en
þó er það i flestum búðum um það
bil 400 krónur.
Dagbókin
BASAR verður haldinn i Fé-
lagsheimili Kópavogs laug-
ardaginn 6/12 kl. 3. — Seldar
verða kökur fatnaður o.m.fl.
— Skátafélagiö KÓPAR.
Kvenfélag Óháða safnaðarins.
Félagskonur og velunnarar safn-
aðarins, sem ætla að gefa á bas-
arinn næstkomandi sunnud. 7.
des., vinsamlega komið gjöfum
til skila laugardag frá kl. 13—19
og sunnudag kl. 10—12 f.h. i
Kirkjubæ.
Orðsending frá verkakvennafé-
laginu Framsókn.Basarinn verð-
ur 6. desember næstkomandi.
Vinsamlegast komið gjöfum á
skrifstofu félagsins sem fyrst.
Basar Sjálfsbjargar, félags fatl-
aöra I Reykjavik verður haldinn i
Lindarbæ sunnudag 7. desember.
Húsið opnað klukkan 2:00.
Bahaitrúin : Allir eru velkomnir á
kynningu á Bahai trúnni i kvöld
klukkan 8:00 að Óðinsgötu 20.
Miðvikudagur 3. desember 1975.
Alþýðublaðið
o