Alþýðublaðið - 21.09.1976, Síða 8

4
O
8 OR YMSUM ATTUM
Hindrun í
vegi þarfrar
sameiningar
**uw*SJAáM
I Suöurnesjatiöindum s.l. föstudag
er viötal viö Guörúnu ölafsdóttur,
formann verkakvennafélags Kefla-
vlkur og Njarövikur. Tilefni viötalsins
er frétt þess efnis aö starfshópur um
jafnrétti taldi brýna nauösyn á aö
sameina verkalýsfélögin og beitti sér
fyrir þvi aö viöræöur hæfust milli
verkakvennafélagsins og Verkalýös-
og sjómannafélags Keflavikur. Um
þetta frumkvæði starfshringsins og á-
rangur þess farast Guörúnu svo orö:
„Ég varö dálitiö undrandi þegar ég
las þetta um þennan starfshóp, og að
hann hafi beitt sér fyrir sameiningu
verkalýðsfélaganna. Ég vissi náttur-
lega aö hann var til en ég hef ekki oröið
vör viö þaö aö Verkakvennafélagiö
hafi fengiö bréf eða hvatningu frá ein-
hverjum starfshóp úti i bæ, um að
verkalýösfélögin yrðu eitt og sama
félagið. Þaö er ekkert viö þvi aö segja
aö þessi mál séu rædd, en ég vil segja
það, aö umræöa um sameiningu
verkalýðsfélaganna er engin ný bóla.
Þetta er búið að vera á döfinni lengi og
er á stefnuskrá ASl aö sameina
Verkakvenna- og Verkamannafélög.
Verkakvennafélagiö fékk bréf frá
Verkalýös- og sjómannafélagi Kefla-
vikur i vor þar sem lagt er til aö félög-
in veröi sameinuð. Ég tók þetta strax
fyrir á stjórnar- og trúnaöarráösfundi
og þar var þvi hafnaö. Viö erum kven-
réttindakonur og erum hræddar um
það, aö ef aö þessari sameiningu yröi,
yröum viö afskiptar félagslega og ekki
eins mikiö tekiö tillit til okkar, þó aö
samstarfið hafi veriö gott, þá erum viö
ekki tilbúnar til sameiningar sem
stendur. Það vill oft verða þannig, þar
sem karlar og konur eru i sama félagi,
að karlmennirnir eru yfirleitt i meiri-
hluta i stjórn. Ég geröi smá könnun á
þessu, og t.d. I Iöju I Reykjavik þar
sem eru um 1900 konur og 600 karl-
menn er 7 manna stjórn og þar eru 3
konur i stjórninni. Aftur á móti i Ein-
ingu á Akureyri eru konurnar 1300 og
karlmennirnir 700, og þar eru konurn-
ar i meirihluta i stjórn. Ég held aö
þetta sé eina félagið sem er meö
meirihluta kvenna i stjórn, af þessum
félögum sem eru sameiginleg.”
Þetta eru athyglisverð orö.
Samkvæmt þeim eru 633 Iðjukonur að
baki hverri konu i stjórn þess félags,
en aöeins 150 Iöjukarlar aö baki hverj-
um karli i stjórn.
Vitaskuld er þaö ekki jafnrétti eitt út
af fyrir sig aö hlutfall kynjanna i
stjórnum félaga sé hiö sama og á
félagaskrá. En Guðrún segir: ,,Viö
erum kvenréttindakonur og erum
hræddar um þaö aö ef aö þessari sam-
einingu yrði, yröum viö afskiptar
félagslega og ekki eins mikiö tekiö til-
lit til okkar..” I þessum oröum felst
athyglisveröstaðreynd, sem vert er aö
taka til umræðu innan verkalýöshreyf-
ingarinnar.
Óskýrður að-
stöðumunur
1 Akureyrarblaöinu Islendingi er
birt fyrirspurn frá lesanda, búsettum i
sveit. Fyrirspurnin ásamt svari raf-
veitustjóra er svohljóðandi.
„Hvers vegna er fólki búsettu i sveit,
gert ókleift að fá þriggja fasa raf-
magn, þar sem þvi er gert aö greiöa
hundruö þúsunda fyrir að fá þessa aö-
stöðu? 1 þessu sambandi vil ég benda
á, aö rafmagnsmótorar fyrir þriggja
fasa rafmagn,eru mun ódýrari en hin-
ir. Þess vegna er þetta mikiö hags-
munamál fyrir okkur sveitafólkiö,
sagöi sveitamaöur, sem kom þessari
spurningu á framfæri viö blaöið.”
Ingólfur Árnason,
rafveitustjóri, svarar:
„Rafmagnsveitur rikisins hafa fariö
þess á leit við rikisvaldið, að fá fjár-
veitingu til þess aö endurbæta dreifi-
kerfisittútum sveitirnar. Þará meðal
meö það i huga, aö byggja þriggja fasa
linur i meiri mæli en nú er gert. Fjár-
veitingar hafa ekki fengist, þar sem
engir peningar hafa veriö aflögu hjá
rikinu. Þess vegna verða þeir sem
vilja koma sér upp þriggja fasa raf-
magni, að bera kostnaöinn viö
framkvæmdirnar sjálfir, aö öllu leyti,
þar sem Orkusjóöur tekur ekki þátt i
slikum kostnaði.Þarna getur veriö um
mismunandi kostnaö að ræöa, eftir þvi
hvaö langt er i næstu þriggja fasa linu,
en uppistaðan i dreifikerfi Rafveitn-
anna er eins fasa, nema á þéttbýlustu
stööunum.”
Þetta svar er alls ófullnægjandi. Aö
visu kemur þaö fram að Rarik þarf aö
sækja á brattann, en sé hægt með gild-
um rökum að benda á hvern sparnaö
þaö heföi i för með sér aö reisa þriggja
fasa linur ætti það ekki að vera neitt
tiltökumál aö fá fjárveitingar til slíks.
Aöstöðumunur er vist nægur fyrir:BS
Þriðjudagur 21. september 1976 >Saj«A>
SSSm'! Þriðjudagur 21. september 1976
ÍÞRðTTIR 9
,,Friðarferð"
Kissingers
um Afríku:
Allt bendir til að ferð
Kissingers um suður-
hluta Afriku, „friðar-
ferðin” svokallaða,
ætli að enda eins og til
hefur verið sáð. Án
minnsta árangurs.
Enginn þarf að undrast
Kissinger brosir breitt á þessari mynd, sem tekin er þegar Nyerere tók
á móti honum i Tanzaniu. Þaö er hætt viö aö þetta bros sé nú fariö aö
föina nokkuö.
VARLA VON
UM ÁRANGUR
slikan endi, sizt þegar
haft er i huga fulltrúi
hvaða afla þessi sendi-
boði Fords er. Augljós-
asta tákn þeirra hug-
mynda sem að baki
ferðinni liggja er sú hug-
aðeins tveir hlutir gætu haft upp-
lifgandi áhrif á hann i þessu máli:
Annars vegar að Ian Smith léti af
völdum i Ródeslu og afhenti
svarta meirihlutanum völdin, og
að stjórn Suður-Afriku drægi sig
til baka frá Nambíu. „En þetta
hvort tveggja krefst kraftá-
verka”, bætti hann svo viö.
Hins vegar má það ljóst vera að
Aimenningur tók illa á móti Kissinger þegar hann kom til Tanzanfu.
mynd bandariska utan-
rikisráðherrans að
stofna sjóð til að bæta
hvitum ibúum Afriku
það tjón sem þeir verða
fyrir við hugsanlega
valdatöku svarta meiri-
hlutans i Ródesiu og
Suður-Afriku.
Þessi hugmynd ein sér er nægi-
leg ástæöa til aö ferö Kissingers
gat ekki heppnazt. Hún sýnir
glöggt aö þaö er ekki umhyggjan
fyrir svarta meirihlutanum sem
ræöur ferðum ráöherrans, heldur
ótti viö að sá hviti minnihluti, sem
kúgað hefur þjóöir Afriku um
langtárabil, veröi fyrir efnahags-
legu tjóni. Litiö er framhjá þeirri
staðreynd, að ofasagróöi hvita
minnihlutans af auölindum
Afriku hefur verið slikur, að fár-
ánlegt er i raun að bæta þeim
missi hans aö nokkru.
Friðsamleg lausn
krefst kraftaverks
Ef til vill má segja að ummæli
Nyereres Tanzaniuforseta séu
einkennandi fyrir þann hug, sem
Afrikuleiötogar bera til þessarar
friðarferöar bandariska utan-
rikisráöherrans. Eftir aö hafa
setið i rúma fjóra klukkutima á
fundi meö Kissinger, haföi hann
það eitt aö segja, aö hann heföi
ekki heyrteitteinasta upplifgandi
orð i samræöunum. Hann væri
svartsýnni á friösamlega lausn
mála eftir fundinn en hann heföi
verið fyrir hann.
Nyerere haföi orö á þvi, aö
— sem hann og
hvítir drottnarar
geta unað við
einmitt þessi tvö atriöi sem Nyer-
ere gatum, eru grundvallaratriöi
sem ekki verður gengiö framhjá
ef einhver lausn á aö finnast á
vandamálum sunnanverörar
Afriku. Og þaö er einnig deginum
ljósara aö sú lausn finnst ekki
fyrr en hviti minnihlutinn i
þessum heimshluta hefur gert sér
grein fyrir þvi aö hann á engar
kröfur á hendur þeirri svörtu:
ekki einu sinni skaöabótakröfur.
Þar er enn i gildi sjónarmiö
Allende Chileforseta þegar hann
þjóðnýtti koparnámurnar i heim-
alandi sinu. Tann taldi aö ofsa-
gróði auðhringanna hefði veriö
slikur á þessum náttúruauöæfum
landsmanna, aö þeir ættu enga
heimtingu á skaöabótum i neinni
mynd.
Nambía
Stefna S-Afrikustjórnar I
málefnum Namibiu viröist aug-
ljóslega vera sú, að slaka ekki i
neinu á taumum sinum þar.
Apartheitsstjórn Vorsters hefur
komizt upp með kúgunarstefnu
sina öll þessi ár i krafti út-
flutnings sins. Auövaldsþjóöum
heimsins hefur þótt meira i húfi
að geta not-
fært sér náttúruauölindirnar i
landinu heldur en aö tryggja
frumbyggjum landsins sjálfsögö
mannréttindi og yfirráð yfir landi
sinu. Og það er einmitt i krafti
þessara náttúruauöæfa sem svo
virðist sem suöur-afriskum
stjórnvöldum ætli aö liðast aö
setja á laggirnar einhvers konar
kvislingastjórn þeldökkra, til að
fara i kringum kröfur Sameinuöu
þjóöanna um sjálfstjórn svæðis-
ins. Þessar fyrirætlanir eru öllum
ljósar en svo viröist sem
auðvaldsþjóöir heimsins ætli að
láta sig þaö einu gilda.Sjálfsstjórn
á pappirsplaggi sé þeim fyllilega
nægileg.
Ródesia
Af fréttum er helzt aö skilja, aö
Kissinger hafi verið harla
ákveöinn viö Ian Smith forsætis-
ráðherra Ródesiu á fundi þeirra
um helgina. Sú staöreynd að við
liggur styrjöld þar i landi vegna
kúgunarstefnu stjórnarinnar i
Salisbury hefur hleypt skelfingu i
huga Bandarikjamanna og heims
valdasinnaöra stuöningsmanna
þeirra um heim allan. Orslit
borgarastyrjaldar i Ródesiu yrðu
fyrirsjáanlega þau, aö róttækir
blökkumenn tækju þar völdin, og
slikt myndi koma i veg fyrir
áframhaldandi nýtingu auöæfa i
þágu alþjóðaauöhringa. Frelsun
Angóla er þaö fordæmi sem
frelsishreyfingar Afriku fylgja i
baráttu sinni og það er ljóst, aö
verði það úrslit frelsisstriðs i
Ródesiu aö róttæk öfl svertingja
nái völdum, er búið meö nýtingu
auðlinda i þágu heimsauövalds-
ins. Þess vegna er Bandarikja-
mönnum mikiö I mun að reyna aö
stilla til friöar. Koma i veg fyrir
blóösúthellingar og koma um leiö
. sjálfum sér i mjúkinn hjá forystu-
mönnum svertingja, til að hafa
hugsanlega möguleika á fram-
tiöarviðskiptum.
Þess vegna geta Bandarikja-
menn leyft sér ákveöna kröfugerð
i garö Ians Smith og stjórnar
hans. Stjórn hvita minnihlutans
riðar til falls aö þvi er viröist og
þvi hefur Kissinger engu aö tapa
þótt Ian Smith reiöist.
Svertingjar
litt hrifnir
Þaö er athyglisvert, aö almenn-
ingur meöal svertingja hefur ekki
tekið þessari sáttaferö Kissingers
vel. Tekið hefur verið á móti
honum meö fjölmennum mót-
mælaaðgerðurn, þar sem utan-
rikisráöherrann hefur verið kall-
aöur pólitiskur málaliði og þaöan
af verri nöfnum. Þannig virðist
almenningur gera sér fulla grein
fyrir þvi hugarfari sem aö baki
ferö Kissingers liggur, aö það sé
ekki réttlætiskenndin sem rekið
hefur hann af stað, heldur ótti um
að missa spón úr efnahagslegum
aski sinum. Það er einmitt þetta
sjónarmiö sem kemur til með aö
ráöa úrslitum. Almenningur er aö
gera sér betur og betur grein fyrir
þvi, aö það er alþýöuaflið sem
verður að ráða úrslitum. En hag
alþýðu þessa heimshluta verður
ekki borgiö nema þvi aðeins að
hún taki til sinna ráöa og reki þá
hvitu yfirdrottnara af höndum
sér, sem hafa mergsogið hana um
langt árabil. —hm
Siguröur óiafsson Ægi, átti afmæli daginn, sem mótið fór fram, og
þegar verölaun voru afhent fyrir 50 metra skriðsund karia, en Siguröur
sigraöi I þvisöng Ægisfólkið: „Hann á afmæli Idag”.
Afmælis- ^
sundmót ÍBV
'
Sem sjá má voru áhorfendur margir á afmælismótinu eöa 350 manns
tþróttahúsiö i Vestmannaeyjum opnaö 12. september.

Stefán Runólfsson meö framhlaöning og sverö frá Tyrkjaráninu.
Aöstaöa iþróttafólks hefur stór-
batnaö i Vestmannaeyjum i sum-
ar. Þar hafa veriö tekin i notkun
tvö glæsiieg iþróttamannvirki,
iþróttahús, sem var opnaö 12.
september og glæsileg sundlaug,
sem tekin var i notkun I júni.
Afmælismót ÍBV
18. september var haldið sund-
mót i nýju lauginni i tilefni af 30
ára afmæli IBV. Voru þátttak-
endur um 60, flestir af Suö-Vest-
urlandi.
Viö höföum samband við Birgi
Viöar Halldórsson og spuröum
hann, hvernig motiö heföi tekizt.
Birgir sagöi aö þrátt fyrir aö
sundfólkiö heföi ekki veriö i góöri
þjálfun hefðu 38 persónuleg met
veriö sett, og væri iiklegt eftir
þetta mót, aö laugin veröi laug
metanna i framtiöinni. 1 lauginni
er svokallaður öldubrjótur,
vatnið nær alveg upp á bakkana
og á bakkanum er niöurfall. Oldu-
brjóturinn virkar þannig, aö
þegar sundmaðurinn kemur aö
bakkanum, flýtur vatniö yfir
hann og i niðurfalliö, i staö þess
að skella á bakkanum og koma á
móti sundmanninum aftur sem
alda. Einnig er vatnið i lauginni
salt, þannig að léttara erað synda
i þvi en ferskvatni. Áhorfendur á
mótinu voru um 350 og er þaö að
sögn Birgis Viðar Halldórssonar
mesta aösókn aö sundmóti siðan
1971.
Aö lokum vildi Birgir taka fram
að meö þessari nýju aöstööu sem
Eyjamenn heföu fengiö til
iþróttaiökana yrði allt iþróttalif i
Eyjunum fjölbreyttara. Nú liður
ekki á löngu þar til IBV verður
stórveldi i iþróttum.
Meðfylgjandi myndir af sund-
mótinu og opnun iþróttahússins
tók Guömundur Sigfússon Vest-
mannaeyjum.
—ATA
Hrafnhildur, Guömundur Haröar, Agústa og Guömundur Gisla, allt gamlar sundkempur unnu viö fram-
kvæmd mótsins.