Alþýðublaðið - 12.10.1976, Qupperneq 4

4 SJÓNARMID
Þriðjudagur 12. október 1976 SSSS'
NU ER NOG KOMIÐ AF SVO GOÐU
Miklum skelfilegum
breytingum hefur þjóð-
félagið okkar tekið á
siðustu áratugum eða
öllu heldur á siðasta
áratug. Það er engu
likara en að allt sé að
fara úr böndunum, og
hefur þó keyrt úr hófi á
siðustu mánuðum.
Varla er hægt að opna
dagblað lengur án þess
að fá kligju af öllum
þeim sora sem þar
vellur um siður, enda
tilgangurinn sá i flest-
um tilfellum, að ganga
svo út yfir landamæri
alls siðferðis, að menn
fái nóg i eitt skipti fyrir
öll. Þá er engin hætta
á, að hreyft verði við
vissum málum, sem
gætu reynst hættuleg
pólitiskum frama ein-
hvers gosans, eða ein-
hvers flokksins i heild.
Liklega er a6 minnsta kosti
nokkur hluti þeirra blaðaskrifa
semátthafasérstaö undanfariö
bein afleiðing þeirrar öldu
glæpaverka og svika, sem geng-
iö hefur yfir að undanförnu.
Tilgangurinn
helgar meðalið.
Undanfarna mánuöi hafa
morgunblööin og siödegisblööin
veriö yfirfull af fréttum um alls
kyns svika- og glæpastarfsemi.
Skrif blaðanna um þessi mál
hafa verið mjög á tvær hliðar.
Sumir hafa eingöngu haldiö sig
viö staöreyndir, meöan aörir
hafa látið ,,fantasiu”-fákinn
geysa um grundir. En hvaö sem
þvi liður, hafa viöbrögö al-
mennings verið á eina lund.
Blööin hafa selst eins og heitar
lummur, og vart var um annaö
rætt manna á meöal meöan ó-
sköpin voru að ganga yfir.
Hvaða máli skpptir þaö
hvernig okkur gengur aö selja
fiskinn okkar á erlendum mörk-
uðum, hve miklu heyi bændum
hefur tekist aö ná I hlöðu fyrir
veturinn, eöa hvemig horfur eru
I iönaöarmálum, þegar hægt er
aö fylla síöur blaðanna meö
æsifréttum.
Þetta er einmitt þaö sem fólk-
iö „viU” lesa, og þvi svæsnara
þeim mun betra. Svo virðist,
sem þaö hafi gleymst, aö þaö er
hægt aö móta smekk lesandans,
og beina athygli hans aö þeim
málefnum sem auka fremur
viösypi hans og almennan fróö-
leik, heldur en hitt. Þetta ER
HÆGT, ef viljinn er fyrir hendi.
En þvi miöur hefur sölu-
mennskan veriö látin ganga fyr-
ir manngildishugsjónum fram
tU þessa, og þvi fer sem fer.
Hvað er til ráða?
En nú er glæpaaldan aö mestu
gengin yfir, aö þvi er virðist, og
þvi fátt um fina drætti i blaða-
heiminum. En hvaö er hægt aö
gera til aö halda almenningi viö
efniö, og um fram allt — reyna
aö halda sölunni i sæmilegu
horfi. Jú, ekki má deyja ráöa-
laus, þó_ svo illa hafi viljað
til að ósköpunum linnti. Þvi
hafa skriffinnar sumra blaö-
anna a.m.k. tekiö þann kostinn,
aö hefja firnamikla rógsherferö
áhendur einstaklingum og sam-
tökum. Viröist engu máli skipta
hvort þeir, sem verða fyrir að-
kasti rógberanna, hafi tök á aö
bera hönd fyrir höfuð sér eöur
ei. Allt er tint til, og reynt að
gera sem mest úr hverju máli.
Nú skipta röksemdir eöa
sannanir engu máli lengur. Ef
máliö er svo vaxið aö þaö gefi
tilefni til aö finna höggstaö á
einhverjum, og helst aö draga
mannorö viökomandi I skitinn,
ja, þá er tilgangnum náö.
Það er sannarlega þess viröi,
aö velta þvi fyrir sér, af hvaöa
rótum slik skrif sem þessi eru
sprottin.Hvaöaöfleru eiginlega
aö verki þarna?
í sumum tilfelllum ræöur
sölumennskan sennilega mestu
um geröir þeirra manna sem
standa að slikum óþverraskrif-
um. En i öörum tilvikum, er
engu likara en aö menn fái
þarna kærkomiö tækifæri til aö
þjóna lund sinni. Að þeir bein-
linis njóti þess, aö grufla upp
mál sem betur mættu kyrr
liggja, oft vegna þess, að hlut-
aðeigendur eru þess ekki um-
komnir aö verja málstað sinn,
fyrir aldurs sakir eöa af öðrum
ástæöum. Siöan er lopinn teygö-
ur, og beinlinis velt sér upp úr
rógi og slúðri, aö þvi er virðist
með einstakri ánægju.
Fólkið er búið
að fá nóg.
En slikt og þvilikt getur ekki
gengið endalaust. Einhvern
tima HLÝTUR þessi vitleysa aö
laka enda, og þvi fyrr þeim mun
betra. Er mér ekki grunlaust
um, að almenningur sé búinn aö
fá nóg, og meir en það, af slikri
framleiðslu. Aö minnsta kosti
hefur þaö veriö samhljóma álit
þess fólks sem undirrituö hefur
rætt viö, aö nú hafi loks veriö
fariö út fyrir mörk alls mann-
legs velsæmis, og jafnframt hafi
þau blöö, sem aö sóðaskrifunum
hafa staðið, sett verulega ofan.
Þvi ættu þeir, sem hafa skemmt
skrattanum og sjálfum sér á
þennan hátt, aö stinga pennan-
um i vasann áður en það er um
seinan.
Jóhanna S. Sigþórsdóttir

Alþingi kemur saman
Þáttur þessi átti að birtast i
I laugardagsblaði, en vék sæti
vegna þrengsla.
Fyrstu mál á dagskrá?
Akveðið er aö Alþingi Islend-
inga komi saman næsta mánu-
dag og setjist á rökstóla, skulum
viö vona, fremur en stóla ann-
ars eölis. Aö þessu sinni munu
augu fleiri landsmanna beinast
að þvi en oft áöur.
Enginn vafi leikur á, aö nú eru
fleiri stórmál á döfinni hér en
verið hafa um hriö og þaö er
hreint ekki litilvægt á hvern hátt
þau ráöást.
Vænta má, aö fjárlögin komi
einna fyrst i dagsljósið af fyrir-
ætlunum stjórnvalda, ef aö
venju fer. Litið hefur spurzt út
um þann mikla lagabáik, en þó
hefur aðeins kvisazt, aö enn
veröi haldiö áfram á markaöri
braut.sem er hækkun ofan á all-
ar þær hækkanir, sem geröar
hafa veriö undanfarin ár. Sjald-
an bregöur nær vana sinum, er
gamalt máltæki.
Auðvitaö er þaö ekki nóg, að
blina á niðurstöðutölur. Miklu
meira máli skiptir, hvernig
verja á þvi fé, sem rikinu
áskotnast. Vitanlega geta fjár-
lög aldrei oröið þau sömu og
upphaflega frumvarpiö gerir
ráð fyrir. En þessi frumgerö
þeirra sýnir viöhorf og áætlanir
rikisstjórnarinnar um rikisbú-
skapinn á komandi ári. Þau eru
þvi fróölegt plagg fyrst og
fremst i þvi efni.
Engin ástæða er til þess frek-
ar á þessu stigi málsins, aö ræöa
þetta, þar eð leyndardómurinn
kemur brátt i ljós.
Varla getur hjá þvi fariö, aö
skattamálin verði eitt af þvi,
sem stjórnvöld taka snemma til
bæna á komandi þingi. Rikis-
skattstjóri hefur variö löngum
tima ogeflaustmikilli vinnu i aö
gaumgæfaþessi viökvæmu mál,
aö tilhlutan rikisvaldsins. Eng-
inn vafi þarf aö leika á þvi, aö
jafn starfhæfur maöur og kunn-
ugur öllum hnútum I skattakerf-
inu, hefur þar ýmislegt aö
leggja til mála um úrbætur.
Þaö kom greinilega fram I
sjónvarpsþættinum um skatta-
mál, aö viöhorf hans er i fyrsta
lagi, aö skattþunginn eigi að
liggja hlutfallslega jafntá öllum
gjaldþegnum. I ööru lagi, aö til-
lögur hans myndu eingöngu
verða fræöilegs eðlis út frá
þessu ofannefnda grundvallar-
sjónarmiöi. Hitt kom lika jafn-
ljóst fram, að hann gæti borið
nokkurn efa i brjósti um viðhorf
pólitiskra valda- og ráöamanna,
en þaö væru þeir, sem réöu á-
kvöröunum.
Gagnlegt væri og fróölegt, aö
almenningur ætti kost á aö sjá
tillögur rikisskattstjóra
„ómengaöar”, svo unnt væri að
bera þær samán viö hina
pólitisku ákvöröun. Þaö yröi
eflaust uppspretta málefna-
legra umræöna, ef þetta tvennt
fer mjög á mis.
Þá gæfist llka kostur á aö bera
saman orö og efndir um leið-
réttingar meö hliösjón af fræöi-
legri umfjöllun rikisskattstj.
Gera veröur ráö fyrir, aö
dómsmálin veröi einnig eitt af
fyrstu málum sem Alþingi fær
til umfjöllunar.
Slikt er ekki ófyrirsynju, svo
mjög sem þar þykir fara úr-
skeiöis. Landsmenn geta ekki
unað lengur (og eru raunar fyrir
löngu dauöþreyttir á) viö þann
seinagang mála, sem tröllriöur
dómskerfinu. Þaö eitt aö láta
lok stórmála dragast allt að ára
tug, sem dæmi er um, er vitan-
lega óþolandi. Hundruö og jafn-
vel allt upp i heilt þúsund mála,
sem hanga um hálsinn á rikis-
saksóknara, bera ófagurt vitni.
Þrátt fyrir allt sýnist meiri
þörf á, aö veita honum aöstoö
viö aö koma alvarlegri málum
áfram, en aö þyngja byröi hans
meö þvi að „stúdera” klámblöö
i tugatali, nema ætlaö sé sem
dægrastytting, til þess aö hafa á
náttborðinu. Er þó hér ekki á
neinn hátt að þvi ýjaö, aö klám
sé til neinna þrifa, nema siður
sé.
I beinu framhaldi af þessu
öllu, verður aö gera ráö fyrir, að
fram komi ákvaröanir um
upplýsingaskyldu stjórnvalda
og aö svipt veröi þeirri hulu af
aögerðum, sem geöþótti
margra embættismanna hefur
um þau sveipað. Myndi þaö án
efa áorka þvi aö hreinsa loftið,
ef skynsamlega er aö unniö.
Brátt rennur upp sú stund, aö
samningurinn um fiskveiöirétt
Breta i islenzkri lögsögu taki
enda. Þjóðinni er þaö ekki neitt
hnýsnismál, aö frétta af viðhorfi
stjórnvalda til þess, hvaö þá eigi
viö að taka. Þess verður aö
krefjast, aö þaö mál veröi rætt
fyrir opnum tjöldum og öll rök
vegin og metin, en fari á engan
hátt eftir geöþótta misviturrar
fámenniskliku.
Hér hefur fátt eitt veriö taliö.
En vissulega munu ladsmenn
veita nána athygli hvaö þaö er,
sem rikisstjórnin veitir forgang
og vinnur ötullegast aö, þegar i
upphafi Alþingis. Þaö segir sina
sögu um hvers vænta megi af
störfum þingsins, sem enginn
getur litiö á ööruvisi en al-
varlega.
í HREINSKILNI SAGT
Oddur A. Sigurjónsson