Alþýðublaðið - 01.12.1976, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 1. desember 1976
VETTVANGUR 5
Mafa lítið í höndunum til
að spá um hvar og
hvenær jarðskjálftar verða
- þó er rétt að vera við öllu búin
Fréttir í fjölmiðlum
síðustu daga, um að næstu
ár megi búast við mjög
stórum jarðskjálfta á
Suðurlandi, hafa skotið
mörgum manninum skelk í
bringu.
Alþýðublaðið hafði
samband við Ragnar
Stefánsson jarðskjálfta-
fræðing og bað hann að tjá
sig um þessi mál.
Ragnar sagöi mál þessi
oft hafa verið til umræöu, en hins
vegar heföu menn litiö i hönd-
unum eins og er til að setja fram
ákveðna spá um hvar og hvenær
þessi jarðskjálfti yrði. Það
væriekki búið að sannreyna neina
reglu um með hvað löngu millibili
stórir skjálftar yrðu á Suðurlandi
og engan veginn væri hægt að
segja fyrir um styrkleika hans.
Taldi Ragnar liklegt að jarð-
skjálftinn færi ekki mikið yfir 7
stig á Richterkvarða, en þvi hefur
verið haldið fram i fjölmiðlum að
skjálftinn færi að minnsta kosti i 8
stig á Richterkvarða.
Þeir któru jarðskjálftar sem
mönnum eru hvað minnis-
stæðastir af fréttum, i lok 18. og
19. aldar, ollu gifurlegum
skemmdum á húsum. Ragnar
kvað þó ekki unnt að segja með
öryggi um hversu sterkir þeir
skjálftar voru. Sennilegt er að
þeir stærstu hafi komist yfir 7 stig
á Richter. Að búa til þá reglu út
frá heimildum um hrunda bæi frá
þvi um miðja 12. öld aö skjálftar
af stærðinni 7-7 1/2 komi að
jafnaði á 50-100 ára fresti er ekki
tima'bært.
Talið er að torfbæir eins og þeir
gerðust hérlendis gætu hafa fallið
i stórum stil við jarðskjálfta af
Richter stærð 6, væru þeir nálægt
upptökunum.
Jarðskjálftarnir i lok 18. og 19.
aldar gætu þvi hafa verið báðir á
hápunkti virknisskeiðs sem
kannski stendur yfir i 500-1000 ár.
Ragnar taldi að reynslan sýndi
þó að þessi mál skyldu vera rann-
sökuð itarlega og bezt væri að
vera við öllu búinn.
Það sem skortir eru undir-
stöðurannsóknir, sagði Ragnar.
— Hvernig skjálftar koma til meö
að virka, hvort meiri hætta er á
jarðskjálftatjóni við ákveðnar
aðstæður, hvert er væntanlegt
timabil á milli stærri jarðskjálfta
og liður i jarðskjálftaspá ætti
einnig að vera, að finna út hversu
oft og hversu mikið tjón er hverju
sinni af jarðskjálftum, sagði
Ragnar Stefánsson jarðskjálfta-
fræðingur að lokum.
Ótti greip um sig vegna jarðskjálftafréttanna:
„Hafði á tilfinningunni að
bezt væri að fara strax út”
Fréttir i fjölmiölum siöustu
daga þess efnis, að búast mætti
viö jaröskjálftum næstu daga,
ollu þvf aö mikii skelfing greip
um sig á meöal ibúa Suöurlands.
Attu striðsfyrirsagnir dagblaöa
sinn þátt í þvf aö fóik átti von á
snörpum jaröskjálftum næstu
daga og jafnframt þeim eyöi-
leggingu húsa og jafnvel heilia
byggöa. Haldiö var fram i blööum
og útvarpi aö búast mætti viö allt
aö 8 stiga jaröskjálfta hvenær
sem er. Er þvi ekki aö furöa þótt
allsherjarótti hafi gripiö um sig
viöa.
A Selfossi tóku menn fréttunum
þó meö ró og engin ofboösleg
hræösla greip um sig meöal fólks.
Eitt voru Selfyssingar þó
sammála um, aö sögn starfs-
manna sýsluskrifstofunnar, þaö
aö fréttir um jaröskjálftana hafi
veriö óþyrmilega settar upp. —
Maöur haföi á tilfinningunni aö
búast mætti viö þessu á morgun
og best væri bara aö standa úti og
bíða, sagöi starfsmaður sýslu-
skrifstofu Selfoss.
Energo
mun standa
við sitt
- viðtal við
Miodrag
Popnavokovitsj.
skrifstof ustjóra
hjá Energo-
projekt
Alþýðublaðiö átti viðtal
við skrif stof ustjóra
Energoprojekt, AAiodrag
Popnavokovitsj út af við-
skiptum fyrirtækisins við
innlenda aðila.
„Allt það verk sem við
tókum að okkur að vinna
verður unnið. Að vísu
hefur ýmislegt komið
fram, sem við gerðum
okkur ekki grein fyrir í
upphafi. Sérstaklega hef-
ur verðbólgan og óstöðug-
leiki alls verðlags hér á
landi leikið okkur grátt.
En um það tjáir ekki að
fást," sagði AAiodrag
Popnavokovitsj.
Hann sagði að hver einasti
eyrir sem Energo skuldaði fyrir
vörur og þjónustu hér á landi
yröi greiddur upp áður en þeir
færu af landi.
„Þetta er mikiö fyrirtæki, að
taka sig upp með allt hafurtask-
iö, enda hefur starfið i heild ver-
ið mjög umfangsmikið eins og
flestum íslendingum mun
kunnugt,” sagöi skrifstofustjór-
inn.
Hann sagðist gera ráð fyrir að
það yrði ekki fyrr en um mitt
næsta ár sem þeir væru allir á
bak og burt.
Þegar blaðam. vék að þvi að
einstakar kvartanir hefðu
heyrzt frá fyrirtækjum sem
Energo hefði haft viöskipti við,
sagði skrifstofustjórinn, aö auð
vitað hefði ekki alltaf veriö hægt
að ynna allar greiðslur af hendi
á réttum tima. Sum fyrirtæki
eru lika það aðþrengd fjárhags-
lega, að smágreiðsludráttur
setur allt á annan endann. „En
við höfum ekki einir átt sök á
þvi að greiðsludráttur hefur
orðið af og til,” sagði skrifstofu-
stjórinn.
Blm.: „Hvað fyrirtæki hafið
þið aðallega skipt við?
MP.: „Við höfum til dæmis
keypt 40 þúsund tonn af sementi
frá Sementsverksmiöjunni á
Akranesi. Verkfæri, tæki, vara-
hlutir og annað þvi um likt er
stór liður. Einnig leiga á tækj-
um og vélum. Þá kemur matar-
kostnaöurinn. Það eru stórar
upphæðir. Þetta eru allt svim-
andi upphæðir.”
Blm.: „Hve margir starfs-
menn hafa verið hér frá Júgó-
slaviu?”
MP.: „Frá þvi við byrjuðum i
lok ársins 1973 og til loka ársins
1975 vorum við um 150 þegar
flest var. En árið 1976 var okkur
bannað af verkalýðssamtökum-
Um að hafa þetta marga menn
og siöan höfum við verið þetta i
kring um 50 talsins frá Júgó-
slavíu.”
Blm.: „Hvernig er að vinna
fyrir Islendinga?”
MP.: „Fólk hér er misjafnt
eins og annars staðar. Sumir
eru betri, aðrir verri, eins og
gengurog gerist. En þetta hefur
ekki verið neinn dans á rósum
og við það fer ekki á milli mála,
að við höfum orðiö fyrir veru
legu áfalli i sambandi við þessi
viðskipti.” __gj
Eyjan á litríka sögu -
hefur verið bitbein stórvelda
1 viðtali þvi er birt var i gær viö
Guðmund Sigvaldason jarð-
fræðing, er eyjan Guadeloupe
oftlega nefnd á nafn. Guadeloupe
erllklega fáum kunn að öðru leyti
en þvi, aö nafn hennar lætur
kunnuglega i eyrum siðan i
sumar, er hún var mjög I heims-
fréttum.
Sagan segir, að þegar Kristófer
Kólumbus var á annarri ferð
sinni i „Nýja heiminum”, að hann
hafi þá komið til Guadeloupe 4.
nóvember 1493. Fyrstu land-
nemarnir frá Evrópu tóku sér
hins vegar bólfestu á eyjunum
þar um slóðir á 17. öld. Það voru
Frakkar, komnir frá héruðunum
Normandy og Touraine, og komu
þeir til Guadeloupe áriö 1635. Viö
landnám Guadeloupe urðu kafla-
skipti i sögu eyjarinnar. Þá
bárust til hennar nýjar tegundir
af ávöxtum og grænmeti, nýjar
aðferðir viö sykurrækt voru inn-
leiddar og það sem meira var.
hafinn var innflutningur á ódýru
vinnuafli til að annast störfin á
plantekrunum: þrælaflutningar
frá Afriku.
Þegar vegur eyjarinnar iók að
vaxa og menn fóru að taka til
auðlegðar margra eyjarskeggja,
upphófustmikil átök um yfirráð á
eynni á milli Frakka og Breta.
Bretar gerðu að henni harðar at-
lögur og lögðu hana undir sig aö
lokum.
Árið 1763 var Guadeloupe
viðurkennd sem franskt land, en i
Frönsku byltingunni náöu Bretar
henni undir sig á ný. Frakkar
náðu enn undirtökum á eynni og
námu úr gildi þrælalögin árið
1794. Sá góöi mann, Napóleon
Bónaparte, fyrirskipaöi hins
vegar endursetningu þræla-
laganna 1802, en 27. april 1848
ákvað stjórn II. lýöveldisins að
nema þessi illræmdu lög
endanlega úr gildi.
Þann 19. marz 1946 var
Guadeloupe formlega sett i rikja-
samband við Frakkland, en 1974
varð eyjan formlegt „hérað” i
Frakklandi og nýtur siðan allra
réttinda sem slikt.
Frönskumælandi íbúar
A Guadeloupe búa um 330.000
manns, þar af 38.000 i aðsetri
stjórnarinnar, Basse Terre, og
83.000 i aðalverzlunarborginni
Point-a-Pitre. I auglýsingapésa
fyrir ferðamenn á Guadeloupe
getur að lita eftirfarandi lýsingu
á hinum „dæmigerða” eyjar-
skeggja og lifinu á eynni - undir
kaflanum næturlif.
„Guadeloupani er i eðli sinu
hamingjusamur maður. Hann
hefur taktinn á tilfinningunni,
elskar tónlist og dans, og ekkert
fellur honum betur i geð en það að
hafa það notalegt.
Þetta speglast mjög i nætur-
lifinu, og sá sem tekur þátt i þvi,
þarf ekki að láta sér leiðast.
Næturklúbbar og diskótek um
alla „Riveriuna” sjá um að
eitthvað sé á boðstólum fyriralla.
1 vinalegu andrúmslofti, undir
stjörnubjörtum Karabiahimni,
áttu kost á þvi að eyða nóttinni i
dunandi dansi, hvort sem er á
ströndinni eða i laufi skrýddum
lundi, við hljómfall bestu hljóm-
sveitar eyjarinnar eða nýjustu
poppplatna heimsins. Þrátt fyrir
að áhugi fyrir öörum dönsum fafi
vaxandi svo sem calypso,
meringue, pingouin, rampa og
reggae, þá er þó hinn þjóðlegi
dans vinsælastur ennþá.
Þannig má sjá, að margt ber
fyrir gests augaö á þessari litlu
eyju i Vestur-Indium. Minna varð
hins vegar úr þvi að túristar
vögguöu sér i lendunum, við
undirleik innfæddra siðastiiöiö
sumar, en efni stóöu til i upphafi.
Stafaði það af fréttaflutningi
alþjóölegra fréttastofa, sem
fluttu þær skelfingarfregnir um
heimsbyggðina, að fjallið La
Soufriere myndi þá og þegar
sundrast i einni herlegri
sprengingu. Þessar fregnir urbu
til þess að allir erlendir
feröamenn afboðuöu drauma-
ferðir sinar til Guadeloupe, enda
hafa þeir liklega hugsað sem svo
að ekki væri mikið vit i að kaupa
sér far til staðar þar sem von væri
til þess að vitissprenging leysti þá
i frumeindir. Þarna tapaðist
eyjarskeggjum þvi margur dýr-
mætur dollarinn.
—ARH
Auglýsingasími
Alþýðu blaðsins
14906