Alþýðublaðið - 01.12.1976, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 1. desember 1976
VERKALÝDSIMÁL/STJORMMÁL 7
Þorsteinn Pjetursson skrifar:
V innulöggj öf in
og kommúnistar
Eftir að vinnulöggjöfin var
samþykkt á Alþingi heyrðist
hvorki hósti eða stuna um
vinnulöggjöf, og alla tið siðan
hafa kommúnistar unað sæmi-
lega við núgildandi vinnulög-
gjöf. Þeir hafa aldrei þau 38 ár
sem lögin hafa verið i gildi gert
neina tilraun til þess að fá þau
felld úr gildi.
Hérerörlitið sýnishorn af við-
brögðum kommúnista til vinnu-
löggjafar:
„Að láta mótmælin gcgn
vinnuiöggjöfinni rigna yfir Al-
þingi frá öllum verkalýðsfélög-
um á landinu.” Og enn segir:
„Kommúnistaflokkurinn er eini
flokkurinn, sem strax tók
ákveðna og skýlausa afstöðu
gegn vinnulöggjöfinni. Hann
mun telja það öndvegismál sitt,
að safna alþýðunni til baráttu
gegn þessum þrælalögum, þar
til allar tilraunir til að hneppa
verkalýðsfélögin i lagafjötra
liafa verið brotnar á bak aftur.”
Mörg og stór orð en engar at-
hafnir.
Umþær tillögur sem nú liggja
fyrir Alþingi um breytingar á
vinnulöggjöfinni, sem allar
ganga gegn hagsmunum laun-
þega er það að segja, að fram-
gang þeirra verður að hindra
með öllum tiltækum ráðum. Og
það mega atvinnurekendur vita
10 árum áður en
hún var lögfest
töldu kommúnistar
hana óalandi og
óferjandi,
þrælalög o.s.frv.
að slikar breytingar á vinnu-
löggjöfinni munu verkalýðs-
samtökin ekki láta verða að
veruleika, og gæti slik aðför að
launþegum orðið til þess að
sundra núverandi vinnulöggjöf,
sem á sinum tima var gerð, að
visu gegn mótmælum kommún-
ista, en sem í raun hafa reynst
launþegum vel. Það er svo
annað mál, að þær leikreglur og
þau réttindi sem vinnulöggjöfin
tryggði launþegum, hafa marg-
sinnis verið þverbrotin með
bráðabirgðalögum og gerðar-
dómum. j>.p.
| Kosningalög og kjördæmaskípan:
Hvað hefur raunverulega
raskazt frá árinu 1959?
Nokkrar umræður eru nú hafnar um hugsanlegar breytingar á
kjördæmaskipan. Þessar umræður snúast einkum um tvennt. Annars vegar
leiðir til að auka möguleika hins almenna kjósanda til meiri áhrifa á hverjir
veljast til setu á Alþingi. Og hins vegar jafnari kosningarétt með tilíiti til
búsetu og nýlega hafa flestir þingmenn Reykjavikur og Reykjanesskjör-
dæmis flutt á Alþingi tillögu til þingsályktunar um þetta efni, en áður en ég
vik að henni vil ég fara nokkrum orðum um fyrra atriðið.
Þetta er árgerð 71. Honum
hefur aðeins veriö flogið
Einn megin galli á núverandi
kosningakerfi okkar íslendinga
er áreiðarlega sá, að við hverjar
kosningar til Alþingis er
raunverulega aðeins kosið um
10—15 þingsæti. Fyrir
kosningarnar hafa flokkarnir
nánast ákveðið, hverjir skipi hin
45—50 sætin. Brýnt er aö breyta
þessu. Gefa þarf öllum kjós-
endum tækifæri til aö hafa i
hverjum kosningum bein áhrif á
val allra þingmanna i hverju
kjördæmi. Þetta mætti til dæmis
gera með þvi, að hverfa frá nú-
verandi hlutfallskosningum og
taka i þess stað upp persónu-
bundnari kosningar. Kjósendur
eiga að geta valið á milli manna,
sem stjórnmálaflokkur býöur
fram og einnig valið menn úr
ýmsum flokkum.
Þegar núverandi kjördæma-
skipan var upp tekin árið 1959 var
stigið stórt skref til jöfnunar á
kosningarétti meö tilliti til búsetu
kjósenda og skiptingar þeirra
milli flokka. Núverandi kjör-
dæmaskipan er þegar orðin
allgróin og hefur að flestu leyti
gefist vel, utan það, sem áður
hefur veriö minnst á. Innan nú-
verandikjördæma hefur myndast
margvislegt félagslegt samstarf
milli byggðarlaga og tengsl milli
manna, sem áður var ekki til að
dreifa. Þvi er mjög hæpið að fara
Nokkrar athugasemdir í tilefni af
tillögum þingmanna Reykjavíkur
og Reykjaness
nú að hrófla nokkuö viö núverandi
kjördæmaskipan I grundvallar-
atriðum.
Frá þvl að núverandi
kjördæmaskipan var tekin upp
hefurorðiðnokkur búseturöskun I
landinu, en hún er mun minni
almennt en látið er I veöri vaka i
umræðum um þessi mál og getur
ekki ein sér réttlætt, að kjör-
dæmunum verði kollvarpað. 1
greinargerð með þingsályktunar-
tillögu þingmanna Reykjavikur
og Reykjaness eru birtar tölur
um þróun ibúafjölda i einstökum
kjördæmum frá árinu 1960 til
1974. Þessar tölur sýna, að
hlutfallsleg breyting á ibúafjölda
kjördæmanna hefur verið sem
hér greinir á þessu timabili:
Reykjavik 17,07%
Reykjanes 68,95%
Vesturland 15,77%
Vestfirðir-l- 5,39%
Norðurland vestra+ 1.47%
Norðurland eystra 19,23%
Austurland 14,97%
Suðurland 15,67%
Allt landið 22,18%
1 greinargerðinni segir einnig
m.a.: „Þessar tölur leiöa þaö i
ljós að gifurlegur munur er á vægi
atkvæða eftir kjördæmum.
Þannig eru Reykjavik og Reykja-
nes í algjörum sérflokki, þar sem
miklu fleiri atkvæði eru þar að
baki hvers þingmanns en i hinum
kjördæmunum. Siðan segir:
„Hefur þessi munur vaxið mjög
verulega frá þvi á árinu 1960”
Þessi staðhæfing er rétt að þvi
er Reykjanes varðar en alröng
hvað Reykjavik áhrærir.
Tölurnar i greinargerðinni sýna,
að Ibúum hefur fjölgað mjög
svipað, frá 15% til 19% I fimm
kjördæmum á þessu timabili,
fækkað á Vestf jörðum og Norður-
landi vestra, en fjölgað mjög
verulega á Reykjanesi. Þaðer þvi
aðeins i þessum þremur kjör-
dæmum, sem umtalsverð röskun
á ibúafjölda hefur átt sér stað. Til
að koma þessum málum i svipað
horf og var árið 1959 þyrfti þvi
aðeins að færa 2 til 3 þingsæti á
milli þessara kjördæma, án þess
að ég vilji með þessum oröum
leggja þaö til. Hér þarrg þvi ekki
að gera neinn allsherjar uppskurð
á kjördæmaskipaninni til að
koma við eðlilegum leiðréttingum
fyrir Reykjaneskjördæmi.
A áðurnefndu timabili hefur
ibúum Reykjavikur fjölgað um
17,07% meðan landsmönnum
öllum hefur fjölgað um 21.62%.
Þess vegna hefur ekkert haliast á
Reykjavik i þessum málum frá
1959, nema siður sé. Og meira að
segja hefur Reykjavik frá árinu
1971 átt alls 16 þingmenn i stað 15
áður, þar sem fjögur uppbótar-
sæti hafa fallið I hlut Reykja-
vikur, en á árunum 1959—1971
voru þau aðeins þrjú. 1 greinar-
geröinni meö þingsályktunar-
tillögu þingmanna Reykjavikur
og Reykjaness er þvi farið með
vægast sagt villandi fullyröingar
hvað hlut Reykjavikur varðar og
er fuil ástæða til að mótmæla svo
óvönduðum málatilbúnaði I
þýðingarmiklu stórmáli.
Akranesi, 25. nóvember 1976
Guömundur Vésteinsson.
Rcykjavik: A sfðustu árum hefur Ibúum höfuðborgarinnar fjölgað
hægar en landsmönnum I heild. Við siðustu kosningar bættist svo
Reykjavik eitt uppbótaþingsæti.
Landsbyggðin: Frá þvi núverandi kjördæmaskipan var tekin upp hefur
orðið nokkur búseturöskun I landinu, en hún er mun minni almennt en
látið hefur verið i veðri vaka.
100000000 kilómetra.
Líggur
Pér
eitthvað
á hjarta
Hafðu þá
samband
við Hornið