Alþýðublaðið - 02.12.1976, Page 7

Fimmtudagur 2. desember 1976
SJÖNARMHl 7
Gylfi Magnússon, Olafsvík:
UM VERKSTJÓRN
Ævi vor, allt frá æsku
til elli, er nær sifellt
starf. Störf mannlegs lífs
eru margs konar, og öll
hafa þau, á einn eða
annan veg þýðingu fyrir
okkur: Sagt er að eftir
verkunum skulum við
dæmdir. Hér varðar því
miklu hvernig verk eru
unnin. — llla unnin verk
eru oft verri en óunnin.
Því ber að keppa að því
að öll verk séu unnin sem
best, og sem hagkvæmast
að þeim staðið. AAeð
öðrum orðum: unnið sé af
viti en ekki striti.
Um það verður ekki deilt að
stjórn verkanna verður alltaf
mikils verður þáttur i allri
framleiðslu. A verkstjórn hvilir
þvi meiri ábyrgð og rheiri
skyldur en hinum, sem verkin
eiga að vinna. Það er verkstjór-
ans að gæta þess að sem mest og
bestvinna fáist, án óþarfa erfið-
is. Hvernig má þetta verða?
Hvernig á að haga verkstjórn-
inni, til þess að fáist mest verð-
mæti? Verðmæti fyrir það fé
sem til vinnslunnar er kostað og
verkstjóranum er trúað fyrir.
Hér verður verkstjórinn að nota
hagsýni og verklega þekkingu
sina. Hvernig mönnum er skip-
að til vinnu, i hinum einstöku
viðfangsefnum byggist hjá
verkstjóranum á hyggjuviti og
æfingu i starfi. Vissulega má
margur verkstjórinn horfa i
eigin barm á þá leið að „engan
hefi ég lærdóm i starfinu, enga
menntun eða kennslu notið i
starfi minu, umfram það sem
„skóli lifsins” kennir og er það
miður”.
Þá er að drepa á viðhorf verk-
stjórans til verkafólksins: þvi
mikla hjóli sem viðhorf vinn-
unnar, vinnuafkasta, — veitur
á. Gildir þar enn öðrum þræði,
að hvaða störfum er að unnið.
Það er alkunna að mikil
breyting hefur á orðið i afstöðu
verkstjórans til verkafólksins,
anda og blæ þeirra samskipta.
Hinar gömlu umgengnisvenjur
verkstjórans gilda raunveru-
lega ekki lengur. 1 vitund
þeirra, sem nú eru á efri árum
var verkstjórinn einskonar
harðstjóri. Sem betur fer eru
þeir timarnú liðnirundirlok, að-
eins til i einhverskonar endur-
minningu, og er þar vel farið.
Engu að siður er mikils um vert
að samtiðin liti þennan þátt for-
tiðarinnar af sanngirni, þvi
vissulega er hér margs að gæta,
og aðgát skal höfð.
Nú þarf verkstjóri á stundum
að geta skyggnst inn i sálarlif
sumra i vinnuflokknum, ef svo
mætti að orði komast, á tima
hraða og streitu. Augu manna
eru alltaf að opnast betur og
betur fyrir þvi að frumskilyrði
fyrir þvi að góð vinnuafköst
náist hjá verkafólkinu sé að
verkstjórinn þekki það, ekki að-
eins að nafninu til, heidur og
hæfni þess til starfa, raunar
andlegan þroska þess. Já, eitt
af frumskiiyrðunum fyrir þvi að
góðri verkstjórn verði komið á
og við haldið er gott samstarf
milli verkafólksins og verk-
stjórans. — Sama er að segja
um samstarf vinnpveitandans
og verkstjórans. Allir aðilar
þurfa að vera sér þess meðvitr.
andi að starf hvers eins, hversu
smávægilegt sem það kann að
virðast, sé einn hlekkur i
keðjunni, hlekkur sem ekki má
bresta ef verkið á vel að vinn-
ast. Það þarf þvi að gæta þess
vel að samheldni og ánægja riki
meðal verkafólksins. Verkstjóri
þarf umfram allt að geta stjórn-
að sjálfum sér, geti hann það
ekki er hann ekki fær um að
stjórna öðrum. Sá verkstjóri
sem heldur jafnvægi þegar á
móti blæs, hefur um leið góð
áhrif á verkafólkið. Aðfinnslur
við verkafólkið þurfa að vera
réttlátar, og það þarf að koma
þeim þannig á framfæri að
öruggt megi telja að þær hafi
bætandi áhrif. Ekki má heldur
gleymast að koma að viður-
kenningarorðum fyrir það sem
vel er unnið, og þegar það á við.
Einnig er nauðsynlegt að hlýðaá
kvartanir með athygli, þær er
upp kunna að koma á hverjum
tima.
Mikið atriði er að búa vel að
öllu fðlki, sem starfar hjá fyrir-
tækinu. Þá þarf að lita vel i
kring um sig og varast að vera
of ihaldssamur á viðkvæmum
breytingartimum. Það hefur
sýnt sig að góður aðbúnaður
borgar sig i meiri og betri
vinnu.
Þar sem gamalt fólk er og las-
burða þarf að gæta þess vel að
hagræða störfum þannig að það
fái vinnu við sitt hæfi.
Snyrtileg umgengni þarf að
vera upp á það besta, eftir þvi
sem við verður komið. Nýjar
kröfur um aukið hreinlæti létta
undir með verkstjóranum að
svo megi verða. Þetta á við
jafnt utan húss sem innan. Ég
tel að enn megi og þurfi að gera
ákveðnari reglur þar um.
Það er gamalt mál að enginn
kunni tveimur herrum að þjóna.
Atvinnurekandinn hugsar sér
fyrirmyndar-verkstjórann á
annan veg en verkafólkið hugs-
ar sér hann. Af þvi leiðir að það
getur oft verið vandasamt starf-
iðsem kemur i okkar hlut. — Ég
vil geta hér fárra atvika um
samskipti verkstjóra og vinnu-
veitanda:
1. Verkstjóri er sérstakur
trúnaðarmaður vinnuveitanda,
gagnvart starfsfóiki þvi, sem
hann stjórnar.
2. A verkstjóra hvilir alger
þagnarskylda um öll málefni
vinnuveitanda, sem hann fær
vitneskju um vegna verkstjóra-
stöðu sinnar.
3. Verkstjóri hefur ekki verk-
fallsrétt. Honum er skylt að
gæta þess verðmætis, sem
honum er trúað fyrir og yerja
það skemmdum.
Auk þess er ótal margt annað,
sem ekki er hægt að telja upp.
Og við vinnuveitanda og aðra
yfirmenn ber að vera kurteis og
ákveðinn i svörum. Ekki er
heppilegt að samþykkja ef yfir-
maður ætlar að gefa beinar
skipanir til verkafólks. sem
vinnur verk sem verkstjóri
hefur i sinni umsjón. Aðfinnslur
yfirmanna til verkstjóra ætti
aldrei að bera fram, þar sem
verkafólkið heyrir tii, er það
einungis til að veikja aðstöðu
hans gagnvart verkafólkinu.
Um vinnutima okkar verk-
stjóranna er það alveg ákveðið:
okkur ber að mæta fyrstum og
hætta siðast allra á vinnustað.
Fjölda auka-verkefna verðum
við einnig að leysa af hendi,
bæði i vinnutima og utan. Má
þarna til dæmis nefna: ráðningu
starfsfólks, flutninga á starfs-
fólkinu, innkaup margskonar,
fiskmat á fiskvinnslu-
stöðvunum, verslun á hlifðar-
Jlötum, eftirlit ýmiskonar,
byggingar og viðgerðir, auk
fyrirgreiðslu i smáu og stóru.
Ég er félagi i verkstjórafélagi
Snæfellsness, sem var endur-
vakiöárið 1972. Félagið hét áður
Verkstjórafélag Stykkishólms,
sem hafði hætt störfum eftir
nokkurra ára starf, en stofnað
var það 17. desember 1955. Fé-
lagið er aðili i Verkstjóra-
sambandi Islands, sem stofnað
var i april 1938. Var það stofnað
sama dag og fyrsta verkstjóra-
námskeiði hérá landi lauk. Mun
það hafa verið i húsi Eimskipa-
félags Islands. Fyrsti forseti
þess var hinn kunni verkstjóri
Jóhann Hjörleifsson. Nuverandi
formaður er Adolf Petersen. —
Blaðið VERKSTJÖRINN hefur
sambandið gefið út siðan árið
1943.
Ég læt hér staðar numið en vil
að lokum segja: Minnumst
þess, að þeir timar sem við lif-
um á eru ekki aðeins timar
tækniþróunar heldur og félags-
og mcnningarlegra farmfara og
allir þeir, sem telja sig hafa
öðlast allan ,,visdóm”i þessum
efnum munu fljött lenda utan
gátta og daga uppi eins og nátt-
tröllin i sögunum.
Ólafsvik í nóvember 1976.
Stóryrði námsmanna eða hæpinna ummæla
11 # „ Jóns Sigurðssonar
vaðall embættismanna ?
Föstudaginn 19. nóvember
siðast liðinn birtist I dagblaöinu
Timanum og Visi skömmu siðar,
viðtal við Jón Sigurðsson for-
mann stjórnar Lánasjóös
islenskra námsmanna, þar sem
hann fullyrðir meöal annars að
85% af umframfjárþörf náms-
manna samsvari rúmlega 73 þús-
und króna mánaðartekjum laun-
þega.
Við teljum okkur ekki geta
staðið aðgeröalaus og látið slikri
árás ósvarað og tökum þvi eftir-
farandi dæmi máli okkar til
stuðnings.
Um skatta, laun og
námslán:
Fullt námslán nemur 56.375
krónum á mánuði. Ofan á þessa
upphæð leggur Jón 11% útsvar og
15% i lið sem hann kallar „önnur
gjöld og útgjöld” og fær þá út rúm
73 þúsund. — En þetta er ekki rétt
að farið.
1. Skattar eru dregnir frá brúttó-
tekjum en ekki lagðir ofan á
nettótekjur (eins og Jón vill
vera láta).
2. Persónufrádráttur er dreginn
beint frá útsvari (þessum liö
„gleymir” Jón alveg).
3. Námsmenn borga kirkjugjald
og sjúkragjald (1% af útsvars-
skyldum tekjum) af þvi sem
þeim tekst að öngla inn á árinu.
4. Hvað „útgjöldin” varöar,
koma þau lika niður á náms-
mönnum sem öðrum.
Sem betur fer fyrir launþega
með 73.000 á mánuði verður
meira eftiren rúm 57 þúsund eftir
meðhöndlun skattayfirvalda eins
og Dæmi 1. sýnir. Að sköttum frá-
dregnum verða um 64 þúsund til
ráöstöfunar á mánuði:
Af þessu má sjá að meira þarf
til en að bæta gjöldum ofan á tekj-
ur til að koma 57.375,- (fullu
námsláni) upp I 73.000,-
Vonandi hefur okkuritekist að
draga fram að slfkir útreikningar
sem Jóns eru alls ekki raunhæfir
— heldur sýna best hvernig for-
maður lánasjóðs gerir sitt besta
til að ófrægja okkur.
Nú er það svo að ekki eru góðir
mannasiðir að brigsla öðrum um
að fara vísvitandi með rang-
færslur, svo að við hljótum þvi aö
draga þá almennu ályktun að
þekkingu Jóns Sigurðssonar á
skattalögunum sé æði ábótavant.
Það er ef til vill þessi sama van-
þekking á skattalögunum er
veldur þvi að hann ber óeðlilega
þunga byrði af „vappi okkar upp
og niður skólakerfið” eins og
hann orðar svo skynsamlega i
fyrrnefndu viðtali.
Ef það skyldi verða til þess að
bæta viðhorf hans til okkar, og á
þvl er vist engin vanþörf, þá vilj-
um við fúslega leggja það á okkur
að telja fram til skatts fyrir hann
næst.
Um námsmenn i for-
eldrahúsum:
Um mögulega misnotkun á lán-
um ef námsmenn i foreldrahús-
um fengju fullt lán segir Jón orð-
rétt: „Námsmenn gætu þá bara
Framhald á bls. 10
Dæmi I: Skrifstofumaður; 25ára, einhleypur.
Ráðstöfunarfé á mánuði:
63.715,-
Mánaðarlaun 73.000,-
Arslaun 876.000,-
Frádráttur:
Lifeyrissjóður 35.040,-
Félagsgjöld 8.760,-
Skyldusparnaður • 131.400,-
Opinber gjöld:
Útsvar
— pers.frádr. 72.500,-
Tekjuskattur * 19.099,-
Kirkjugarðsgjald 1.667,-
Kirkjugjald 2.000,-
Sjúkragjald 7.400,-
Samtals 102.666,-
Gjöldá mánuði: 8.555,-
+ félagsgjöld 730,-
Tilsamanburöar er rétt aötaka dæmi reiknað út frá sömu röngu
forsendum og Jón Sigurðsson gefur sér þ.e. 57.375,- kr. ráð-
stöfunarfé á mánuði. Þá verða mánaöarlaun að viðbættum álögð-
um gjöldum kr. 64.537,-:
Dæmi II: Dagsbrúnarmaður; 27 ára einhleypur.
Mánaðarlaun 57.375,-
Arslaun 688.500,-
Frádráttur:
Lifeyrissjóður
Félagsgjöld
Opinber gjöld:
Útsvar
—pers. frádr.
Tekjuskattur
Kirkjugjarðsgjald
Kirkjugjald
Sjúkragjald
Samtals
27.590,-
9.000,-
66.400,-
9.221,-
1.527,-
2.000,-
6.800,-
85.948,-
7.162,-
Gjöld á mánuði: