Alþýðublaðið - 02.12.1976, Page 11

UTLÖND 11
sær
Fimmtudagur 2. desember 1976
Hvað álíta þeir í Kreml um jafnaðarstefnuna
Eins og allir vita, hefurlöngum verifi mjög verulegur skoöana-
ágreiningur milli kommúnista annars vegar og sósialdemókrata
eða jafnaðarmanna hins vegar. Hér i Alþýöublaðinu hafa álit og
stefna lýðræðislegra jafnaðarmanna jafnan verið túlkuö i þeim
máium sem upp hafa komið. Hins vegar er það augljóst, að tvær
skoðanir hijóta ævinlega að vera uppi I slikum ágreiningsmálum
um grundvallaratriði sem hér er um að ræða.
Meðfylgjandi grein Borisar Ponomarjof, ritara miöstjórnar
Kommúnistaflokks Sovétrikjanna gerir grein fyrir sjónarmiðum
vaidhafanna I Kreml. Alþýðublaðinu finnst rétt að þau sjónar-
mið komi fram, svo lesendur þess geti að eigin raun kynnt sér
hvert álit Kremlverja er, beint frá þeim.
Sdsialiskir og sósial-demókrat-
iskir flokkar eru nú i stjórn i all-
nokkrum auðvaldslöndum en
koma fram sem sterkasta afl
stjórnarandstöðunnar i öðrum.
Þessir flokkar hafa þvi talsverða
möguleika á að hafa áhrif á
innan-og utanrikisstefnu viðkom-
andi rikja.
Stöðugt og yfirgripsmikið sam-
starf kommúnista, sósialista og
sósialdemókrata gæti átt rikan
þátt i að tryggja heiminum frið og
félagslegar framfarir. Slikt sam-
starf myndi auka mjög stjórn-
málavöld verkalýðshreyfingar-
innar og annarra framfaraafla i
baráttunni gegn vigbúnaði, gegn
striðsundirbúningi og gegn yfir-
gangi fjölþjóðlegu auðhringanna. !
Kommúnistar álita baráttuna
fyrir afvopnun stærsta verkefni
nútimans. Mannkynið er orðið
þreytt ða vigbúnaðarkapphlaup-
inu sem árásarseggir
heimsvaldastefnunnar hafa sett
af stað.
Sósialdemókratar láta ofti ljósi
áhyggjur af sama tilefni. En á
sama tima stuðla margir stjórn-
málamenn þeirra að auknum
fjárframlögum til hermála og
taka þannig þátt i vigbúnaðar-
kapphlaupinu. Akveðins tvi-
skinnungs gætir einnig i afstöðu
sósialdemókratiskra ráðamanna
til spennuslökunar. Annars vegar
mæla þeir með slökun spennu
sem eina skynsamlega mögu-
leikanum, hins vegar sýna þeir
oft undarlegt aðgerðarleysi þegar
leysa þarf úr ákveðnum vanda-
málum sem haft gætu áhrif á
þróun þessarar stefnu, og
stundum fylgja þeirbeinlinis ans-
tæðri stefnu. Stundum má heyra
þá tala á jákvæðan hátt úm
útrýmingu hernaðarbandalaga,
þ.e. að NATO og Varsjárbanda-
lagið verði lögð niður samtimis.
En i utanrikisstefnu sinni miða
þeir allt við að styrkja hernaðar-
bandalag Vesturlanda, og tala
m.a.s. stundum um stofnun þriðja
bandalagsins, á grundvelli Efna-
hagsbandalagsins.
Okkur virðist sem sósialdemó-
kratar eigi nú enn á ný tveggja
kosta völ, á sama hátt og rétt
fyrir fyrri heimsstyrjöldina og á
fjórða áratugnum. Taka þeir þá
afstöðu að berjast gegn heim-
svaldastefnu, vigbúnaðarkapp-
hlaupi og striði, eða láta þeir
aftur til leiðast að þjóna hags-
munum þeirra sem fela i sér
raunverulega striðshættu? í hópi
sósialdemókrata eru margir
raunsæir menn með heilbrigða
skynsemi. 1 finnska blaðinu
„Suomensosialidemokraatti” stóð
nýlega: „Sósialdemókratar þurfa
að herða baráttuna fyrir friði og
öryggi i Evrópu og i heiminum
öllum”. Timabær athugasemd.
I stefnuskrá v-þýskra sósial-
demókrata fyrir árin 1976-1980
segir m.a.: „slökun spennu er
eini valkosturinn” þegar um er að
ræða „að forða heiminum frá
þriðju heimsstyrjöldinni”. Stór
hluti sósialdemókrata virðir og
metur framlag Sovétrikjanna til
slökunar spennu. „1 okkar
augum eru'Sovétrikin friðarafl”
sagði Francois Mitterand. Aðal-
atriðið er þó að láta ekki sitja við
orðin töm. Aukin virkni hægri-
aflanna á krepputimum i
auðvaldsrikjunum skapar
áþreifanlega og alvarlega hættu
fyrir lýðræðið. Valdarán fasisku
herforingjannna i Chile var öllum
sönnum lýðræðissinnum mikið
áhyggjuefni. Það kallaði fram
voveiflegar minningar frá fjórða
áratugnum, a.m.k. i hugum eldri
kynslóðarinnar. Andspyrna gegn
fasisku afturhaldi er málstaður
allra verkamanna, allra
lýðræðissinna. Þetta skilja
margir sósialdemókratar, einsog
starf þeirra i samstöðuhreyfing-
unni 'með chilenskum lýðræðis-
sinnum sýnir glögglega, en þar
hafa þeir m.a. starfað með
kommúnistum. Engu að siður
hafa sósialdemókratiskir
leiðtogar nokkurra landa frið-
mælst við andlýðræðisleg öfl og
jafnvel sjálfir notað gerræðis-
legar aðferðir, á borð við hið ill-
ræmda atvinnubann i V-Þýska-
landi (Berufsverbot). Það vekur
undrun, að i Bretlandi, þar sem
Verkamannaflokkurinn er við
völd, voru framleidd vopn eftir
pöntun frá Pinochet, og i V-
Þýskalandi, þar sem sósial-
demókratar stjórna, fengu her-
menn Pinochets þjálfun.
Hvað snertir eðli þjóðfélags-
legra framfara og leiðir til að
koma þeim á, eru skoðanir sósial-
demókrata að mörgu leyti ólikar
skoðunum kommúnista, sem
kunnugt er, enda eru þessar
skoðanir aðaluppistaðan i þeirri
hugmyndafræðilegu baráttu sem
á sér stað milli þeirra. Marx-
leninistar telja t.d. að kreppa
auðvaldsins, sem hefur geysað
núna á undanförnum árum af
miklum krafti, hafi enn á ný
sannað óumflýjanlegt gjaldþrot
borgaralegs þjóðfélags og hversu
útilokað sé að eyða göllum þess
með y f i rb o r ð s ke n n d u m
umbótum.
Hver er afstaða sósialdemó-
krata andspænis þeirri sögulegu
nauðsyn að öll verkalýðs- og
framfarasinnuð öfl sameini
krafta sina, að kommúnistum og
sósialdemókrötum meðtöldum?
Nú á dögum eru uppi meðal
sósialdemókrata tvær aðal-
stefnur i þessu máli. Annars
vegar eru þeirsem telja samstarf
við kommúnista nauðsynlegt, á
einn eða annan hátt. Hins vegar
eru þeir sem eru á móti þessu
samstarfi og gera allt sem i
þeirra valdi stendur til að hindra
það. Reyndar eru þeir einnig til
sem ekki hafa tekið neina afstöðu,
láta berast með vindinum ef svo
mætti segja. Liklega hefur
spurningin um samstarf við
kommúnista aldrei verið rædd
eins mikið og á undanförnu ári. í
viðræðum sem fram hafa farið
milli sovéska kommúnistaflokks-
ins annarsvegar og ýmissa
sósialdemókratiskra flokka hins
vegar (t.d. belgiska sósialista-
flokksins, finnska sösial-
demókrataflokksins, franska
sósialistaflokksins, og breska
verkamannaflokksins) hafa
komið fram svipuð sjónarmið i
mörgum málum, þá m.a.
varðandi samstarf kommiinista
og sósialdemókrata. Margt
bendir til þess að möguleikar séu
núfyrirhendiásliku samstarfi. A
sviði alþjóðamála má t.d. minna
á friðarþingið i Moskvu 1974, þar
sem fulltrúar 49 sósialista- og
sósialdemókratiskra flokka áttu
fulltrúa. Margir sósialistar og
sósialdemókratar tóku þátt i
tveimur ráðstefnum um öryggi og
samstarf I Evrópu. A seinni
ráðstefnuna (1975) sendu sósial-
istaflokkar Belgiu, Italiu og
Frakklands, og sósialdemókrata-
flokkur Finnlands og breski
Verkamannaflokkurinn opinbera
málastefnu sinni. Afstaða
kommúnista er heiðarleg, opin og
hugsuð til langframa eða allt þar
til sósialisma hefur verið komið
á.
Uppá siðkastið hefur austur-
riski flokksleiðtoginn Kreisky
látið andkommúniskt hugarfar
sitt i ljós af meiri hávaða en
flestir aðrir. í nafni „vestrænna
lýðræðisverðmæta” lýsti hann
þvi yfir nýlega á opinberum vett-
vangi að þörf væri á að breyta
stjórnskipulaginu i sósialisku
rikjunum. Annað dæmi um and-
kommUnisma sem hefur reynst
lýðræðinu mikill bölvaldur er sú
afstaða sem margir sósialdemó-
krataflokkar Evrópu hafa tekið
gagnvart ástandinu i Portúgal
eftir að fasismanum var steypt
þar af stóli. Jafnvel alvarlegar
félagslegar og efnahagslegar
ráðstafanir sem miða að þvi' að
ista. En reynslan sýnir okkur að
þeir sem reka andkommúniskan
og andsovéskan áróður svipta
sjálfa sig tækifærinu til að þjóna
hagsmunum þjóðfélagslegra
framfara.
Og nú eiga sósialdemókratar
semsé tveggja kosta völ. Þeir
þurfa fyrst og fremst að ákveða
hvort þeir ætla að slást i för með
þeim sem berjast fyrir velferð
mannkynsins eða halda áfram að
vera samvistum við þá sem
standa fyrir vigbúnaðarkapp-
hlaupinu.l öðru lagi þurfa þeir að
meta fordómalaust og af heil-
brigðri skynsemi hlutverk
sósialismans i heimi okkar, losa
sig við andsovétismann óg til-
hneigingar til að koma á
sundrungu meðal sósialisku rikj-
anna. I þriðja lagi þurfa leiðtogar
sósialdemókrata nú loksins að
horfast i augu við sannleikann og
fulltrúa. Stöðugt færast i aukana
sambönd kommúniskra og sósial-
demókratiskra æskulýðs-
hreyf inga.
Á sviði innanlandsmála verður
einnig i vaxandi mæli vart við þá
stefnu að sameina krafta
kommúnista og sósialdemókrata.
Mikilvæg reynsla hefur hlotist á
þessu sviði i Frakklandi þar sem
vinstri breiðfylking hefur nú
starfað saman i rúm fjögur ár á
grundvelli sameiginlegrar
stefnuskrár.
SU reynsla sem fengist hefur
sýnir glögglega að samstarf
kommUnista og sósialdemókrata
getur borið góðan ávöxt og
stuðlað að eflingu verkalýðs-
hreyfingarinnar þar sem sósial-
demókratar hafa lagt niður and-
kommúniskar kreddur og eru
reiðubúnir til samstarfs á jafn-
réttisgrundvelli.
Hvað kommúnista snertir er
samstarfsstefnan ekki tima-
bundið bragð. Einsog fram kem-
ur i mö'rgum plöggum hinnar al-
þjóðlegu kommúnistahreyfingar
og margra einstakra flokka telja
þeir samstarf við sósialdemó-
krata ibaráttunni gegn auðhring-
um og fyrir lýðræði lið i stjórn-
rifa fasismann upp með rótum
eftir hálfrar aldar valdaferil
hans, hafa mætt andspyrnu af
hálfu þessara flokka. Þeir hafa
beitt kröftum sinum aðallega til
þess að einangra og veikja þann
aðila sem mest og best barðist
gegn fasismanum, portúgalska
kommUnistaflokkinn.
Sósialdemókratar voru við-
staddir fund þann i Puerto Rico
þar sem samþykkt var að beita
itali efnahagslegum þvingunum
ef kommúnistar kæmust þar i
rikisstjórn.
Þá eru þeir einnig til i hópi
sósialdemókrata sem halda að
samstarf við einhverja ákveðna
kommúnistaflokka megi nota
sem tæki til baráttu gegn
kommúnistahreyfingunni i heild.
Þeir hyggjast smita þessa flokka
af sósialdemókratiskum hug-
myndum og fá þá til að snúast
gegn öðrum kommúnistaflokk-
um. Margir sósialdemókratar á
hægra arminum taka virkan þátt
i áróðursherferðum gegn
kommúnistaflokkum sósialisku
rikjanna og þá fyrst og fremst
sovéska flokknum. Tilgangur
þessara herferða er að koma orði
á stefnu og hugsjónir kommún-
viðurkenna að hagsmunir auð-
valds og verkalýðs fara ekki
saman. Sá timi er kominn að
verkalýðurinn hlýtur að spyrja
sósialdemókrata hvort þeir ætli
að gera ráðstafanir til að bæta úr
kreppuástandinu á kostnað
auðhringanna en ekki verka-
manna, eða hvort þeir ætli að
koma fram i hlutverki læknis og
lækna kaunin á auðvaldinu sem
sagan hefur dæmt til dauða. 1
fjórða lagi þurfa sósialdemókrat-
ar að taka afstöðu i ljósi þeirra
miklu jákvæðu hreyfinga sem
eiga sér stað I Afriku, Asíu og
Rómönsku Ameriku. Ætla þeir að
styðja þau framsæknu öfl sem i
þessum löndum berjast gegn
heimsvaldasinnum eða taka af-
stöðu með nýlendukúgurunum?
Samstarf kommúnista og
sósialdemókrata er eitt af vanda-
málum samtimans, vandamál
sem sósialdemókrötum ber að
taka afstöðu til. Timabært er að
hafa þetta i huga nú þegar Al-
þjóðasamband jafnaðarmanna
hefur nýlokið þingi sinu i Genf.
Evrópskir kommúnistar hafa
þegar lagt fram sinar tillögur i
þessu máli. Nú er röðin komin að
sósialdemókrötum.
KOSTABOÐ á kjarapöllum PÓSTSENDUM TROLOFUNARHRiNGA
KJÖT & FISKUR
Breiðholti Tloli.iimrs Urnsson V It.msnUrQi 30
Sillli T 1200 — T 12111 &itni 10 200
DUflft
Síðumúla 23
/ími 84200
Heimiliseldavélar,
6 litir - 5 gerðir
Yfir 40 ára reynsla
Rafha við Ó'ðmstotg
Símar 25322 og 10322
Birgir Thorberg
málarameistari
simi 11463
onnumst alla
málningarvinnu
— úti og inni —
gerum upp gðmul husgogn