Alþýðublaðið - 07.01.1977, Qupperneq 2

2 STJÚRNMÁL
Föstudagur 7. janúar 1977
•SSSr
alþýöu-
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Rekstur: Reykjaprent hf. Ritstjóri og ábyrgðarmaöur: Arni Gunnarsson. Fréttastjóri: Bjarni Sigtryggsson.
Aðsetur ritstjórnar er i Siöumúla 11, simi 81866. Auglýsingadeild, Alþýöuhúsinu Hverfisgötu 10 — gimi 14906.
Askriftarsimi 14900. Prentun: Blaðaprent h.f. Askriftarverð: 1100 krónur á mánuði og 60 krónur i lausasölu.
Rannsókjiamefnd Alþingis er nauðsyn
Nýlega var til lykta
leitt með dómi sakamál,
sem veriö hefur í rann-
sókn í nokkra mánuði.
Þessu ber að fagna, þótt
hörmuleg séu örlög þess
unga fólks, sem við málið
reyndist ríðið. — Þá hef ur
því nú verið lofað að ann-
að yfirgripsmikið saka-
mál verði leyst innan
fárra vikna. Það mun
einnig létta þungu fargi
ofan af þeirri dyngju
sakamála, sem hrúga.st
hefur upp undanfarna
mánuði.
Væntanlega verður hér
framhald á, enda fátt
nauðsynlegra en að
hreinsa sakamálaóvær-
una af þjóðinni. íslenzku
dagblöðin hafa átt sinn
þátt í því að hnykkja á um
þessi þrif, þótt með mis-
jöfnum hætti sé. Ýmsir
segja, að þáttur dagblað-
anna á þessu sviði, sem
meðal annars hefur mót-
ast af aukinni sam-
keppni, hafi fært íslenzka
blaðamennsku á nýtt stig
í neikvæðri merkingu.
Rétt er, að upplýsinga-
öflun islenzku dagblað-
anna eru takmörk sett, og
á sakamálasviðinu hefur
viljað brenna við að get-
sakir hafi tekið við þar
sem staðreyndum lauk. —
Það er þó mun lakara,
þegar starfsaðferðir em-
bætta, sem um sakamál
fjalla, verða með slíkum
eindæmum að enginn veit
hvað snýr upp og hvað
niður. Þannig hafa mál
æxlast í framhaldi af
handtöku fyrrverandi
leigubílstjóra á Suður-
nesjum fyrir nokkru. Svo
virðist að það sé ekki
lengur aðalatriðið að
rannsaka þær sakir, sem
á hann hafa verið bornar.
Hitt virðist skipta meira
máli hvort formsatriði
handtökunnar voru rétt
eða röng.
í þessu máli, eins og
raunar ávísanamálinu
mikla og fleiri málum,
hafa kvarnir sögusagna
byrjað að mala áður en
nokkur botn hef ur fengizt
í rannsókn. Saklausir
menn eru sakfelldir og
jafnvel sekir sýknaðir.
Oft koma við sögu valda-
miklir menn í opinberri
stjórnsýslu og viðskipta-
lifi.
Vegna þess hve traust
almennings á lögreglu og
dómstólum hefur minnk-
að í umróti síðustu mán-
aða, og þá ekki sízt vegna
meðferðar máls fyrr-
nefnds og fyrrverandi
leigubílstjóra, hefði verið
æskilegt að fyrir hendi
væri rannsóknarnef nd,
þar sem tryggt væri að
engu yrði skotið undan, til
dæmis af pólitiskum
ástæðum.
Hér er vísað til þeirrar
tillögu, sem Sighvatur
Björgvinsson hefur lagt
fram á Alþingi um rann-
sóknarnefnd, sem skipuð
yrði fulltrúum stjórn-
málaflokkanna, og hefði
víðtækt vald til að rann-
saka hverskonar mál.
Slíkar rannsóknar-
nefndir þinga starfa í
fjölmörgum löndum og
hafa náð verulegum ár-
angri. Má í þessu sam-
bandi benda á rann-
sóknarnefndir Banda-
ríkjaþings, sem leyst
hafa hin flóknustu mál,
einkum þegar stjórnkerfi
landsins hefur verið
hætta búin af spillingu
eða ímyndaðri spillingu.
Það yrði mikið fram-
faraspor í átt til betra
réttarfars ef þessi tillaga
næði fram að ganga, þeg-
ar þing kemur saman á
ný. Slík nefnd gæti unnið
hratt og örugglega, og
meðal annars komið í veg
fyrir að lítt grundaðar
ákvarðanir embættis-
manna dragi mál á lang-
inn og f jölgi gróusögum
og getsökum.
AG—
EIN-
DÁLKURINN
Ár þrýstihópanna
Sjaldan eða aldrei hefur orðið
þrýstihópur einsoft borið á góma
sem á siðastliðnuári. Það er engu
likara en að menn hafi allt i einu
uppgötvað einhver ný sannindi,
einhverja nýja stétt manna, sem
hafi ráðist til atlögu gegn þeim,
sem með valdið fara i þjóðfélag-
inu.
Hugtakið á sér áratuga gamla
hliðstæðu i enskri tungu, þar sem
er orðið pressure group.1 orða-
bókum Webster’s er orðið skil-
greint, sem hver sá hópur sem
leitast við að „þrýsta á þing-
menn” og almenningsálitið með
persónulegum áhrifum og áróðri,
o.s.frv. til þess að hafa áhrif á
þingmenn eða stefnur.”
Eitthvað hljómar skilgreining-
in kunnuglega, og munu flestir
sammála um að þrýstihópar hafa
verið til á íslandi löngu áður enn
orðið sjálft var uppgötvað.
Hitt er svo annað mál, að
þrýstihópar hafa aldrei verið jafn
virkir, hvorki hér á landi né viða
annars staðar, heldur en einmitt
nú allra siðustu árin. Og hér á ts-
landi var siðastliðið ár sannkallað
ár þrýstihópanna.
Áhrif verkalýðs-
hreyfingarinnar mikil
A siðastliðnu ári voru sextiu ár
liðin frá stofnun Alþýðusambands
Islands. Þau timamót gáfu tilefni
til að lita um öxl og vega og meta
þá baráttu sem verkalýðs-
hreyfingin hefur háð fram á
þennan dag.
Þegar málefni verkalýðs-
hreyfingarinnar og ASÍ bera á
góma er mönnum gjarnt að hugsa
.til stéttabaráttunnar, baráttu
verkafólks og annarra launþega
fyrir bættum kjörum.
En það er margt fleira sem
verkalýðshreyfingin hefur
áunnið, en það sem flokka má
undir stéttabaráttu eða kjarabar-
áttu.
Verkalýðshreyfingin, undir for-
ystu Alþýðusambandsins, er i dag
kraftmikið menningarlegt afl,
sem hefur viðtæk áhrif á hátterni
og lifsviðhorf almennings.
—BJ
BÆNDUR, ELLIN 0G JflRÐfl-
SJÓÐUR RfKISINS
Fyrir nokkru var þess
getið i Alþýðublaðinu, að
hreyft hefði verið
athyglisverðu máli i
Heimilispóstinum
fréttablaði, sem Gisli
Sigurbjörnsson i Ási,
gefur út fyrir starfsfólk
og sjúklinga. — Þar var
fjallað um möguleika
bænda á þvi að komast á
elliheimili, þegar heilsa
ogorka kæmu i veg íyrir
að þeir gætu stundað bú-
skap áfram og ekkert
horn væri hjá börnum
eða ættingjum til að
skjótast i.
1 þessar grein sagði meðal
annars: „Jörðina hafa þau setið
marga áratugi. Búið hefur veriö
stækkað, túniö allt véltækt og öll
aðstaöa gjörbreytt frá þvi' áður
var. Þá var hægt að fá vinnufólk,
nú er það mjög erfitt, næstum
ókleift.
Svo eru það vinnulaunin, þau
hafa hækkað meira en flest annað
og þess vegna er það ekki neinn
gróðavegur að vera bóndi á ts-
landi i dag. En þau hafa ekki
verið að hugsa um neinn sér-
stakan gróða, þau eru ánægð með
sitt og það er fyrir mestu.
Þannig liðu árin og nú var Elli
kerling farin aö gera vart við sig.
Börnin voru öll farin fyrir löngu,
og þau voru ein eftir. Ekkert
barnanna kærði sig um að taka
við jöröinni, það er oft þægilegra
og fyrirhafnarminna að vera á
mölinni i henni Reykjavik”.
Siöan segir: „Nú er úr vöndu að
ráöa. Hvað veröur um jörðina
okkar? Hver vill kaupa? Hún
liggur frekar afskekkt og margar
næstu jarðir farnar I eyði —
verður það ekki sama sagan um
jörðina þeirra. Enginn fæst til aö
kaupa hana, enda þótt hún sé vel
hýst og geti veitt sæmilega lifs-
afkomu duglegu fólki. Hún er
ævistarf þeirra og nú veröur þetta
allt verðlaust með öllu — enginn
fæst kaupandinn.”
Ábending landbúnaðar-
ráðuneytisins.
í þessari grein er á það bent, að
jörð og ævistarf bóndans og konu
hans, nægi ekki til að tryggja
öryggi ellinni, þótt allt væri selt.
— tþessu sambandi sakarekki að
geta þess, að samtök sjómanna
hafa reist elliheimili. Hins vegar
hafa samtök bænda litið gert á
þessu sviði.
En vegna fyrrnefndrar greinar
hefur landbúnaðarráðuneytið
sent Alþýðublaðinu iög um jarða-
sjóð. Þar segir, að við jarðadeild
landbúnaðarráöuneytisins skuli
starfrækja sjóð, sem nefnist
Jarðasjóður rikisins. Hlutverk
sjóðsins er, samkvæmt nánari á-
kvörðun laganna, að aðstoða
sveitarfélög og bændur við
eigendaskipti að jörðum og stuðla
að þvi með lánveitingum og
framlögum, að búseta á jörðum
og nýting lands verði i sem mestu
samræmi við hagsmuni við-
komandi sveitarfélags.
31. grein laganna kemur mjög
við sögu þess máls, sem að
framan hefur veriö rættog birtist
hún hér:
31. gr. «■< " ■" '' ’
Jarðasjóði ríkisins er heirailt að katipa jarðir, sem svo er ástatt um er hér
greinir, enda liafi sveitarstjórn hafnað forkaupsrétti.
1. Jarðir, sem ekki seljast með eðlilcgum hretli, en eigandi þeirra verður að ha'tta
húskap vegna aldurs eða vanheilsu.
Jarðir, sem hafa óhagstæð búskaparskilyrði.
Jarðir, sem ckki njóla framlaga og lána, sem veitt eru til umbóla á lögbýlum,
sbr. jarðra'ktarlög, nr. 79/1972.
Jarðir, sem eru afskekklar og liggja illa við samgönguni.
Jarðir, sem eigendur hafa ekki tök á að sitja lengur vegna áhvílandi skulda,
enda sitji seljendur jarðirnar áfram.
•Tarðir, sem hreppsnefndir hafa liafnað forkaupsrétli á, en jarðanefnd viðkom-
andi sýslu mælir með, að Jarðasjóður kaupi.
Jarðir, scin lilunnindi eða önnur sérstök verðmæti fvlgja eða eru þýðingar-
miklar fyrir sveitarfélög tii að koiua hetra skipulagi á byggð.
Jnrðir, sem heppilegar teljast til almennra útilifsnota.