Alþýðublaðið - 26.01.1978, Blaðsíða 6

6
Fimmtudagur 26. janúar 1978. sisar
Eriendisi Hvernig hægt er að græða á
frá I þvf að þekkja réttu mennina
„Disinilandi”!
Á Bataanskaganum —
rétt um það bil um tveggja
stunda akstur frá Manilla/
höfuðborg Filippseyja —
er nú að risa kjarnorkuraf-
stöð á kletti, sem gnæfir
'yfir hafflötinn. Þetta er
620 MW stöð, sem áætlað er
að kosti 1,1 milljarð doll-
ara. Hér er um að ræða
kostnaðarsamasta og að
margra áliti áhættusam-
asta fyrirtæki, sem lagt
hefur verið i, í allri sögu
Filippseyja. En jafnframt
er þetta talið algert met
um ágóða fyrir yfirmann
fyrirtækisins, Herminio
Disini, sem fær í sinn hlut
fyrir umsjón með raf-
stöðvarbyggingunni 40
milljónir dollara. Var hann
þó ekki staddur á neinu
flæðiskeri áður — fjár-
hagslega!
Hvað er nú það, sem ger-
ir atbeina Disinis svona
ákaflega varðmætan?
Menn, sem eru kunnugir öllum
hnútum i Manila, hafa þá skoðun,
aö þetta byggist fyrst og fremst á
náinni vináttu Disinis og Marcoss
rikisforseta. t annan stað þykir
einsætt, að þetta nána samband
hafi áorkað þvi, að Disini tókst að
fá forsetann til að samþykkja, að
rafmagnsfyrirtækið alkunna,
Westinghouse i Pittsburg, gamall
viðskiptavinur Diáinis^ fékk
samning um að byggja stöðina.
Talið er að Westinghouse muni
hljóta rétt þokkalegan ágóða af
þvi verki!
Þetta mál varð uppskátt fyrir
þá sök, að þingnefnd Bandarikja-
þings fann ástæðu til að óska eftir
rannsókn á fjárreiðum Export-
Import bankans, sem fjármagnar
fyrirtækið að verulegu leyti.
Beiðni þingnefndarinnar bar
beint til dómsmálaráðuneytisins
og i henni fólst, að athuga skyldi
hvort Westinghouse hefði beitt
óheiðarlegum ráðum — mútum —
til þess að fá þennan dýrmæta
verksamning!
Þegar skriður kom á þessa
rannsókn, og sýnt, að vel gæti svo
farið, að stórhneykslismál væri i
uppsiglingu, lét Mareos, forseti
það i ljós viö blaðamann frá
Time, aö ef það kæmi i ljós, að
óheiðarlegum brögðum hefði ver-
ið beitt af hálfu Westinghouse,
væri einsætt að rifta samningi við
þá og fá bygginguna öðrum i
hendur.
En það er nú engan veginn svo,
að það sé Disini einn, sem hefur
notið persónulegra hagsmuna og
hlunninda af nánum kynnum við
Marcos, forseta.
Allt frá 1972, þegar forsetinn
lýsti yfir hernaðarástandi i land-
inu, hefur skyldulið hans og vinir
þess — einkum þó brjóstvinir
Imelda,eiginkonu hans, sem þyk-
ir gjarnt til að láta fjölina fljóta
og er borgarstjóri i Manilla —
verið taldir stiga á legg fjárhags-
lega með æfintýralegum hraða.
Hér má vitna i orð fremur var-
færins sendiherra, ónefnds, sem
lét þau orð falla, að „það væri
með öllum ólikindum, hvað þessi
fjölskylda er einstaklega fjöl-
hæf”!
Þannig er systir Marcoss, t.d.
fylkisstjóri i Ilocos Norte, mágur
forsetans, bróðir Imelda forseta-
frúar, eigandi að Times Journal
— aðaldagblaði i rikinu og að auki
fylkisstjóri i Leyte fylki og æðsti
maður i sambandi sveitar- og
borgarstjóra landsins. Roberto
Benedikto aðal golffélagi
Marcoss, hefur hlotið yfirráð
þriggja sjónvarpsstöðva, auk
þess sem hann er forstjóri i
sykurverzlun rikisins.
En þrátt fyrir allt er það þó
Disini, sem hefur hlotið lang-
skjótastan frama, bæði um völd
og fé. Hann er einnig tengdur
forsetafrúnni. A siðastliðnum sex
árum hefur hann aukið og eflt
fyrirtæki sitt, sem áður var smátt
i sniðum og stofnaö alls 33 dóttur-
fyrirtæki með ekki minna en 200
þúsund dollara hlutafél. Kalla
má, að hann ráði yfir viðskipta-
legu keisaradæmi i rikinu og
fram að þessu hefur þar ekki orð-
ið neitt þrot né endir á.
Fyrirtæki hans fást við margt
og má meðal annars nefna vefn-
að, oliuleit, og flugrekstur. Ný-
lega fékk hann leyfi til að koma á
fót fyrirtæki á vegum Caterpillar,
og vænan slatta af hlutum i
Filippseyjagrein Reynald Metals
Ltd.
Útþensla fyrirtækja hans er
fyrst og fremst rakin til góðvilja
rikisstjórnarinnar. Samt hefur
hann aldrei fengið rikisábyrgðir
fyrir lántökum sinum, sem nema
um 160 milljónum dollara, en hitt
er talið af kunnugum, að hann
hafi notið óvenjulegrar fyrir-
greiðslu um skatta og tolla!
Allt fram á siðustu stund var
álitið, að aðalkeppinautur
Westinghouse, General Electric,
yrði hlutskarpari i samningum
um byggingu kjarnorkustöðvar-
innar.
En allt i einu virtist vera kippt i
spotta og samið var við
Westinghouse, mjög að tilhlutan
Marcoss forseta, sem skyndilega
virtist fá óvæntan áhuga á að
blanda sér i nær fullgerða samn-
inga við General Electric!
Jafnvel þótt Marcos haldi þvi
fram, að hlutdeild hans hafi verið
sprottin af þeirri sannfæringu, að
tilboð Westinghouse hafi i reynd-
inni verið hagstæðara en GE,full-
yrða kunnugir kunnáttumenn á
Filippseyjum, að það hafi fyrst og
fremst verið tilkoma Disinis, sem
reið baggamuninn, hvað sem for-
setinn um það segir. Þetta hefur
skotið upp kollinum vegna um-
mæla „hægri handar” Disinis,
Jesus J. Vergara, sem komst svo
að orði: „Látum Hermie (Disini)
um um að leika golf (við Marcos).
Það er og á að vera starf hans.”
Orðrómur i Manilla telur, að til
Disini og fyrirtækja hans renni
um 7% umboðslaun af þvi, sem
Westinghouse fær fyrir verk-
samninginn og nemur 616
milljónum dollara. Ráðamenn
Westinghouse harðneita þvi, að
umboðslaunin séu á nokkurn hátt
utan eðlilegs og lagalegs ramma
og sömuleiðis þvi, að þeir hafi
beitt nokkrum mútum.
En nú hefur hnýsni þing-
nefndarinnar i Washington gert
hér nokkurt strik i reikninginn.
Marcos forseti hefur nú fyrir-
skipað iðnaðarráðuneyti Filipps-
eyja, að rannsaka, hversu stóra
sneið af þessari glæstu köku,
fyrirtæki Disinis geti fengið innan
ramma laganna. Einkum skal
ráðuneytið beina augum að þeim
þætti sem varðar stuðning rikis-
ins við samningagerðir hans!
ByggtáTime.
Marcos Filippseyjaforseti reiðir til höggs á golfmóti, Herminio
Disini horfir hrifinn á.
Mosambique
Hin hlidin á kynþáttaátökunum í Rodesíu
Rodesia hefur veriö mik-
ið i fréttunum aö undan-
förnu vegna þeirra kyn-
þáttaátaka sem þar hafa
átt sér staö. En hér fáum
viðeinnig aö kynnast hinni
hliðinni á óeirðunum,
þeirri hlið, sem mun minna
er fjallað um i fréttum,
flóttamannabúðunum í
Mosambique, nágranna-
riki Rodesíu.
Þangað hafa þúsundir
flóttamanna leitað undan
siendurteknum ófriði, sem
Flótti
ekkert lát virðist vera á.
Þeir hafa sest að í einu af
fátækari löndum heims,
þar sem efnahagsleg
kreppa ræður nú rikjum.
Hefur landið enn ekki jafn-
að sig eftir að nýlenduyf ir-
ráðum Portúgala sleppti
fyrir aðeins tveim árum.
Þær þúsundir sem flúið
hafa til Mosambique, er
mikil viðbót fyrir fátækt
Hjúkrunarbúnaður fyrirfinnst varla i flóttamannabúðunum.
Þegar sænski blaðaijósmyndarinn Lars Aström var þar á ferð og
tók þessar myndir, voru aðeins til höfuðverkjartöflur og plástur.
í skugga óttans
land. Matarskammturinn
nægir engan veginn, lyf
eru af mjög skornum
skammti og sama er að
segja um annan sjúkra-
búnað.
Og ófriðurinn heldur áfram.
Það er ekki lengra en ár sfð-
an skæruliðar frá Rodesiu réðust
inn i Mosambique sjálft, á borg
þar sem nefnist Nyazona.
En afleiðingar fólksflóttans
hafa ekki látið á sér standa.
Fjöldi fólks hefur dáið og verið
jarðað i fjöldagröfum. Flestir
ibúar flóttamannabúðanna eru
börn og unglingar. Þau eru van-
nærð, sjúk og veröldin sem við
þeim blasir er hverful. Enn hillir
ekki undir neinn endi á þessum
hörmungum.
Margir hafa fengið sár á fæt-
urna af langri göngu. Skótau er af
skornum skammti eins og allt
annað, svo fólkið verður að ganga
berfætt. Flugurnar, sem þarna
eru i þykkum sveipum, leggjast á
sárin á fótunum, verpa þar eggj-
um sínum sem verða að lirfum
með tfmanum. Fæturnir verða þá
oft svo sárir og bólgnir vegna
igerðar, að fólkið getur ekki
gengið hjálparlaust.
Meðfylgjandi myndir lýsa ann-
ars bezt þeim hörmungum sem
flóttafólkið frá Rodesiu hefur orðið
aö ganga i gegnum.En enn lifir
það á von um að geta bráðl'ega
snúið aftur til landsins sins og
hafið nýtt lif.
Maturinn, sem er maisgrautur og soðið kál, er aðeins
næringarlaus magafylli. Drengurinn I rniðið hefur fengið sár á
fæturna, sem nú eru alsett flugnalirfum. Félagar hans verða þvi
að hjáipa honum að ná sér i matarbita.