Alþýðublaðið - 22.03.1978, Qupperneq 9

'saar
AAiðvikudagur 22. marz 1978.
9
Hér sitja tveir nemenda Þroskaþjálfaskólans við söng og spil, en
það að syngja og spila er einn þáttur i starfi þroskaþjálfans, á þann
hátt má ná betra sambandi við þroskahefta. Meðan sá þriðji vinnur
að uppsetningu Ijósmynda, teknum i starfi skólans, er sýnast skulu
á sýningu skólans að Kjarvalsstöðum.
hefur einnig verið stofnað. Þá eru
haldin námskeið fyrir starfandi
þroskaþjálfa af og til, en eitt hlut-
verka skólans er að sjá um endur
og — nýmenntun þeirra. Einnig
eru stundum sýndar fræðslu kvik-
myndir tengdar þroskaþjálfun.
Starfar samkv. lögum
um fávitastofnanir.
Þroskaþjálfaskólinn er starf-
ræktur samkv. lögum um nr. 53
frá 1967 um fávitastofnanir en
siðan hafa verið gerðar nokkrar
breytingar á lögum þessum. Sem
fyrr segir heyrir skólinn undir
Heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytið en ekki Mennta-
málaráðuneytið, það gera
einnig ýmsir aðrir skólar er
mennta fólk til starfa i heil-
brigðisgreinum t.d. Ljósmæðra-
skóli fslands. Skólanum er sett,
samkv. reglugerð, sérstök
stjórnarnefnd til þriggja ára i
senn i henni eiga fimm sæti. Þrir
þeirra eru skipaðir af ráðherra,
án tilnefningar, einn tilnefndur af
félagi þroskaþjálfa og annar af
nemendum Þroskaþjálfaskólans.
Þeir er nú eiga sæti i stjórnar-
nefnd skólans eru Ingimar Sig-
urðssondeildarstjóri i Heilbrigðis
og —tryggingamálaráðuneyti,
Alda Halldórsdóttir hjúkrunar-
fræðingur, Einar Hólm Olafsson
forstöðumaður Skálatúns, Rann-
veig Traustadóttir tilnefnd af
þroskaþjálfum og siðan fulltrúi
nemenda. Skólastjóri sér siðan
um daglegan rekstur skóians.
Aðspurð sagði Björg Einars-
dóttir fulltrúi að sér þætti það
fremur óviðkunnanlegt að nefna
lög þau er skólinn starfar eftir
lög um fávitastofnanir. En stað-
reyndin er sú að það hefur ef til
vill ekki þótt neitt athugavert við
orðanotkun þessa fyrst þá er lögin
voru sett. Orðið fáviti hefur nú
allt annan hljóm i eyrum fólks en
þá. Þessi breyting endurspeglar
vafalaust þá afstöðu er oft virðist,
þvi miður, rikja meðal almenn-
ings til vangefinna og annarra
þroskaheftra.
„Starf sem krefst mik-
illar þolinmæði.”
Næst hittum við að máli Rann-
veigu Traustadóttur en hUn er
verknámskennari við skólann
jafnframt þvi sem hUn er mennt-
uðsem þroskaþjálfi. Við spurðum
hana nokkurra spurninga varð-
andi starf þroskaþjálfans. Rann-
veig fræddi okkur um það m.a. að
þroskaþjálfar ynnu nU á hinum
ýmsu stofnunum, áður var starf-
semi þeirra nær eingöngu bundin
við umönnun vangefinna. Viða
þyrfti á að halda fólki sem
þroskaþjálfum er hefði skilning á
þörfum afbrigðilegra yfirleitt.
Þroskaþjálfar ynnu nU t.d. á elli-
heimilum, barnageðdeildum og
við Heyrnleysingjaskólann.
Starf þroskaþjálfans væri m.a.
fólgið i þvi að þjálfa einstakling-
inn undir það að verða meðtæki-
legur fyrir kennslu. Svo nefnd
ADL þjálfun, en ADL mun
skammstöfun fyrir: athöfn dag-
legs lifs, er eitt meginverkefni
þroskaþjálfans. Meðþvi er átt við
þjálfun þroskaheftra svo þeir
megi aðlagast eðlilegum þjóð-
félagsaðstæðuin, auka skilning
sinn á sjálfum sér og öðrum. Oft
verður að byrja á þvi að koma
viðkomandii skilningum sitt eig-
ið sjálf (ego), láta hann uppgötva
sjálfan sig, hér er m.a. hreyfi-
þjálfun eitt atriði t.d. það að geta
hreyft hendur og augu á réttan
hátt.
Rannveig sagði þetta ákaflega
mikla þolinmæðisvinnu, stundum
þyrfti að byrja frá grunni við
þroskaþjálfun þeirra einstaklinga
er aðrir hefðu gefiztupp á að gera
nokkuð fyrir. Staða þroskaheftra
væri æði misjöfn, hér væri bæöi
um að ræða fólk er ákaflega
skammt væri á veg komið þ.e. til
dæmis það er ekki væri ljóst sitt
eigið sjálf, hefði ekki tilfinningu
fyrir sjálfu sér. Þá væri það fólk
er ekki vildi viðurkenna fyllilega
að það væri i raun og veru
þroskaheft»en fyndist það standa
heilbrigðum jafnfætis. Það vildi
t.d. fá að gifta sig o.s.frv. Rann-
veig sagði þessa tvo hópa þ.e. þá
er skemmstværuá vegkomnir og
svo hina er aðeins væru litt
þroskaheftir erfiðasta að starfa
með.
40 stundir I skólanum
viku hverja.
Að lokum heilsuðum við upp á
skólastjóra Þroskaþjálfaskólans
Bryndisi Viglundsdóttur þarsem
hún var stöddá skrifstofu sinni og
ræddi við Ingimar Sigurðsson
deildarstjóra i Heilbrigðisráðu-
neytinu og jafnframt formann
stjórnarnefndar skólans. Við
inntum Bryndisi eftir nánari upp-
lýsingum varðandi námið og
námstilhögun við skólann. Hún
sagði mikla áherzlu lagða á upp-
eldisgreinar og aðferðafræði
varðandi uppeldi og þroskaþjálf-
un. Þroskaþjálfar ættu að geta
komiðþeim upplýsingum tilskila
til þroskaheftra er þeir gætu ekki
aflað sér af sjálfdáðum. Til þessa
mætti nýta bendingar, myndir,
t.d. væri mikilvægt að þroska-
Rannveig Traustadóttir verknámskennari við skólann og jafnframt
. fulltrúi þroskaþjálfa i stjórnarnefnd segir blaðamönnum frá starfi
þroskaþjálfa, þegar námier lokið og alvara lifsins byrjar.
Bryndfs Vfglundsdóttir skólastjóri Þroskaþjáifaskólans frá þvf f
haust, áöur var hún umsjónarkennari með skóianum. Hún sagði
okkur m.a. að: ,,Aherzla er lögð á uppeldisgreinar þvf eitt hiutverka
þroskaþjálfans er að koma tii skiia hugmyndum tii þroskaheftra
sem þeir eru ekki færir um að tileinka sér sjálfir.”
þjálfi gæti komið einföldum hug-
myndum á blað. Svipbrigði og
leikræn tjáning væru einnig miðl-
ar er kæmu að notum, brúðuleik-
húsið væri m.a. einn þáttur þess,
en einnig leikræn tjáning i söng.
Þá væri og mikilsvert atriði i
námi nema i þroskaþjálfun að
þeir væru undirbúnir undir að
vinna með og undir stjórn ýmiss
sérmenntaðs starfsfólks á sviði
þroskaþjálfunar. Þarna kæmi til
talkennsla, sjúkraþjálfun o.s.frv.
Einnig skulu þroskaþjálfar
geta stjórnað hinum ýmsu stofn-
unum eða deildum innan þeirra
er fjalla um málefni þroska-
heftra. Enn sem komið er hefur
ekki tekizt að uppfylla kröfuna
um fullmenntun þroskaþjálfa-
nema hvað stjórnunarstörf varð-
ar,en úr þvi mun nú verða bætt á
næstunni.
Það var samróma álit þeirra
Bryndi'sarog Ingimars að kröfur
þær er skólinn gerði á hendur
nemendum væru þær ströngustu
hvað nám snerti. Um 40 stunda
vinnuviku væri að ræða i skólan-
um fyrir utan talsvert heima-
nám. En þetta kæmi þó ekki að
sök þvi nemendur sýndu námi
sinu óskiptan áhuga og drægju
ekki af sér, sem t.d. undirbún-
ingsvinna þeirra undir sýninguna
að Kjarvalsstöðum sýndi.
Það er kannski rétt að ljUka
frásögn þessari af Þroskaþjálfa-
skóla Islands einmittmeð þessum
orðum þeirra Bryndisar og Ingi-
mars um áhuga nemenda. Það
fór heldur ekki fram hjá blaða-
mönnum að þarna var við nám
fólk sem ekki var þangað komið
bara af þvi að þvi að það varð að
vera þar. Annaðhvort sem skóla-
skylt, vegna þess að það væri
áfangi á leið þess til ástundunar
einhvers annars náms eða ein-
faldlega til þess að gera eitthvaö.
Heldur voru þarna nemendur
sem vissulega höfðu áhuga fyrir
þvi sem þeir voru aö fást við og
virtust gera sér fulla grein fyrir
þvi i hvaða tilgangi þeir voru
staddir þarna.
Myndir
Axel Ammendrup
um
*st eru